Trong rất nhiều miền quê cùng thờ Lý Nam Đế, làng Giang Xá là một trong những nơi thờ tự chính. Để biểu thị tấm lòng tôn kính, người dân Giang Xá đã sáng tạo ra bánh bác để dâng vua.
Thời xưa, bánh do các trưởng lão trong làng làm riêng để tiến vua. Sau này, người dân truyền nhau cách làm, rồi bánh bác dần xuất hiện trong các sự kiện lớn của làng như lễ hội, cưới xin hay làm quà biếu khách quý.
![]() |
Công thức để có món bánh bác ngon thì phải "luộc bằng mỡ, lật bằng tay".
|
Hễ con gái Giang Xá lấy chồng, nhà gái lại thách cưới nhà trai bằng tráp bánh bác. Vì thế người Giang Xá có câu: "Dù ai chồng chán, vợ chê/Ăn miếng bánh bác lại về với nhau". Gọi là bánh bác bởi người Giang Xá nói chệch "bác" từ "rán, chiên".
Để làm ra được một “tày” bánh bác ngon, người làm cần lựa chọn rất kỹ nguyên liệu, từ gạo nếp cái hoa vàng, gấc, đỗ xanh, tới đường nâu, mỡ thăn lợn, thậm chí là lá chuối và chiếc lạt buộc bánh.
Gạo nếp được ngâm 2-3 tiếng rồi đem xay, nén cho thật mịn. Nửa số gạo được trộn với gấc để tạo màu đỏ xen lẫn màu trắng.
Để làm ra một chiếc bánh bác thì “bác bột” là công đoạn quan trọng nhất. Những khoanh bột được thấu cho dẻo và nặn tròn. Chảo “bác” bánh thường làm bằng gang. Ở đó, người làm phải lật giở bột nếp trên chảo mỡ nóng…. bằng tay không.
Mỡ dùng để rán bánh phải là mỡ lợn thăn, không được dùng dầu ăn, tỷ lệ mỡ và độ lửa sẽ quyết định độ dẻo, thơm của bánh. Đầu tiên, cho khoảng nửa muôi mỡ dải đều mỏng khắp chảo, sau đó cho miếng bột nếp dẻo đã trộn áp xuống mặt chảo. Dùng bàn tay để giở bánh sao cho thật mỏng đều khắp bề mặt của chảo. Đặc biệt, bánh phải được nén bằng tay và lật liên tục khi rán.
Qua công đoạn “bác”, bột gạo nếp chín được tán mỏng trên mặt bàn đã trải lớp bóng kính cho nguội, phần bột trộn với gấc được trải bên dưới phần bột không trộn. Đậu xanh sau khi nấu chín được trộn cùng đường kính hoa mai, cán thành hình trụ với đường kính 3 - 5cm. Đậu xanh được dùng làm nhân sẽ được đặt sau cùng trên lớp bột bánh.
Cuối cùng, người làm cuộn 3 lớp: bột gạo trộn gấc, bột gạo trắng và nhân đậu xanh thành hình như khúc giò và gói trong lá chuối. Để có được một “tày” bánh bác, người làm phải mất tổng cộng khoảng 5 tiếng.
![]() |
Việc làm ra một miếng bánh bác ngon theo đúng phương thức truyền thống là không hề đơn giản. |
Mỗi “tày bánh” sau khoảng 2 tiếng đồng hồ ủ bên trong lá chuối sẽ dùng dao sắc cắt khoanh từ 2-3 cm để thành một “khẩu” bánh. Những “khẩu” bánh bác y như một bông hoa sặc sỡ sắc màu khoe sắc với nhị vàng xen lẫn với những hạt vừng lốm đốm, lớp bánh đỏ màu gấc đan vào nhau nhưng không lẫn lộn với lớp bánh trắng mịn của gạo nếp.
Đẹp mắt là vậy, bánh bác còn vô cùng hấp dẫn bởi hương vị thơm bùi. Cắn miếng bánh vẫn còn âm ấm, vị dẻo thơm của gạo nếp quyện với vị ngọt thanh mát của đậu xanh kho đường đem đến cho thực khách một cảm giác thật khó tả về chiếc bánh bình dị thôn quê nhưng đậm đà truyền thống dân tộc.
Bánh chỉ được đun bằng gốc rạ hoặc củi, độ nóng vừa đủ. Nếu dùng bếp ga hay bếp than, bánh rán sẽ không được thơm, mùi vị gạo nếp, màu đỏ tươi của gấc sẽ không còn.
![]() |
Đáng chú ý, do không sử dụng chất bảo quản nên bánh bác chỉ giữ được lâu nhất là hai ngày. |
Ngày nay, bánh bác vẫn được nhiều người làng Giang Xá sử dụng để cung tiến trong những ngày lễ, Tết. Người dân khắp nơi cũng có thể chọn mua về làm quà.
Trải qua hàng trăm năm, đến nay bánh bác vẫn giữ được hương vị và vẻ đẹp ấn tượng, trở thành một đặc sản không lẫn với bất cứ thứ quà quê nào được tạo nên nhờ sức sáng tạo, đôi bàn tay khéo léo của người dân trên mảnh đất Kinh kỳ.
![]() 7 món sơn hào hải vị tiến vua thời xưaTrong văn hóa ẩm thực Việt Nam từ xa xưa, những món ăn được dùng để tiến vua không chỉ ngon miệng, có giá trị dinh dưỡng cao mà còn rất quý hiếm. " alt=""/>Món ngon tiến vua của người Giang Xá![]() Jenna Phan có ba là người Australia, mẹ là người Việt. Em có tài diễn xuất ngay từ khi còn nhỏ và được học kịch nghệ bằng tiếng Pháp khi mới 4 tuổi ở Thụy Sĩ. Chính từ việc lắng nghe và tôn trọng niềm yêu thích nơi con trẻ của mẹ Jenna mà cô bé đã gặt hái được không ít thành công và hạnh phúc với niềm đam mê của mình. Jenna đã tham gia đóng nhiều vở nhạc kịch kinh điển của Anh dành cho trẻ em như: “Peter Pan”, “The Jungle Book”, “The Sound of Music”...
Chia sẻ nhân dịp ra mắt cuốn sách ngày 27/7, nhà văn Tâm Phan cho biết, Jenna là một cô bé độc lập từ suy nghĩ đến hành động. Chính sự đặc biệt của con gái đã truyền cảm hứng để mẹ dành nhiều thời gian ghi lại những câu chuyện xoay quanh thế giới của em suốt nhiều năm. Thay vì được bao bọc trong vòng an toàn, nâng niu, Jenna đã được học cách lắng nghe những phân tích của mẹ để hiểu và tự mình ra quyết định. Từ việc đơn giản như lựa chọn trang phục hàng ngày, đến quyết định vượt qua nỗi sợ sân khấu ra sao để đứng trước đám đông, xử lý thế nào khi bị bắt nạt ở trường...
"Hiện Jenna kiếm tiền như một người lớn, có tài khoản riêng, tự quản lý chi tiêu tiền của mình, có quỹ lương hưu. Sinh nhật 9 tuổi, Jenna còn tự mua quà tặng mình là một chiếc laptop vì em rất thích học lập trình", nhà văn Tâm Phan kể. Chia sẻ kinh nghiệm dạy con tư duy độc lập với các bậc cha mẹ Việt, nữ nhà văn Tâm Phan nói nó thật sự cần một cuộc cách mạng bởi cha mẹ Việt đều đều có tâm lý sợ con vấp ngã, thất bại nên luôn hướng con đi theo hướng an toàn bằng kinh nghiệm của người lớn. Đặc biệt, nữ nhà văn cho rằng việc nuôi dạy một bé gái chính là nuôi dạy con để trở thành một phụ nữ nên sẽ càng phải kỹ hơn; phải làm sao để con luôn nhận ra được giá trị đích thực của mình mà không bị cuốn đi bởi cái mã bề ngoài, những giá trị ru ngủ của xã hội; phải thoát ra khỏi định kiến con gái phải thế này, phải thế kia.
"Nuôi dạy một bé gái là phải làm sao để bé gái sẽ trở thành một người phụ nữ hiểu được rằng dù có hứa hẹn thành chồng vợ, phụ nữ vẫn luôn có quyền thay chú rể nếu nhận ra đó là người không phù hợp với mình", nữ nhà văn Tâm Phan nói. Nhà văn Hoàng Anh Tú nhận xét, cuốn sách thú vị không chỉ bởi nội dung quen mà lạ, đây còn là bản ghi chép đầy chân thực về quãng thời gian cùng con độc lập, cùng con trưởng thành của nhà văn Tâm Phan. "Đọc Chuyện về Jenna", tôi thấy trong đó không chỉ là những câu chuyện đầy cảm hứng tự lập cho các bạn nhỏ còn mang đến cho các bố mẹ "cẩm nang" những kinh nghiệm đồng hành với sự trưởng thành của con. Làm thế nào để con trẻ không phụ thuộc vào bố mẹ? Con trẻ sẽ tự ứng phó như thế nào khi ở một mình?... Đặc biệt, không chỉ dạy trẻ tư duy độc lập, tôi nghĩ đây là thời điểm để những người làm cha mẹ xây dựng giá trị của người phụ nữ trong con gái mình, phương pháp dạy chúng về quyền quyết định, hay nói đúng hơn là giáo dục giá trị của chính các em bắt đầu từ sự độc lập", nhà văn Hoàng Anh Tú nhận xét. Còn với nhà văn Trang Hạ, cách giáo dục con của Tâm Phan và cuốn sách "Chuyện của Jenna" đã cho chị liên tưởng, việc dạy trẻ tư duy độc lập cũng là cách hình thành tính kiêu hãnh của người phụ nữ trong một đứa trẻ. Tình Lê ![]() Tình yêu cuồng nhiệt thời trẻ của cựu Tổng thống Mỹ Obama và nữ cố vấn kém 3 tuổi"Ngay từ cuộc nói chuyện đầu tiên, anh ấy đã cho tôi thấy rằng anh không ngại bộc lộ điểm yếu hay nỗi sợ của bản thân và anh trân trọng sự thành thật", cựu phu nhân Tổng thống Mỹ Barack Obama viết. " alt=""/>Chuyện về một bà mẹ dạy con cách tự lập và có quyền thay chú rể
|