TS.BS Phạm Thế Anh, Trưởng Khoa Ngoại gan mật tụy, BV K cho biết, VN thuộc khu vực có tỉ lệ mắc và tử vong do ung thư gan cao nhất trên thế giới. Ở nước ta, ung thư gan đứng thứ 3 trong các loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới, sau ung thư phổi, dạ dày và thứ 8 ở nữ giới.

Năm 2000, ung thư gan ở VN chỉ có 5.700 ca, tăng lên 9.400 ca năm 2010. Dự báo đến 2020 có thể tăng trên 11.000 ca.

Bệnh khó sàng lọc phát hiện sớm vì ở giai đoạn sớm biểu hiện của bệnh thường mơ hồ, người bệnh ít chú ý tới. Trong đó có 80% ung thư gan là dạng ung thư biểu mô tế bào gan nguyên phát (chiếm 80%).

TS Thế Anh cho biết, có 5 nguyên nhân chính gây ung thư gan:

Xơ gan

80% bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) có biểu hiện của xơ gan, do đó các yếu tố nguy cơ của xơ gan cũng được xem là yếu tố nguy cơ của HCC.

Lá gan khoẻ mạnh (trái) và lá gan bị xơ với nhiều u cục

Gan được ví như “nhà máy thải độc” lớn nhất của cơ thể, ngoài chức năng hoạt hóa vitamin, cân bằng hormon, gan còn có tác dụng xử lý hóa học đối với các chất như đường, mỡ và đạm, giúp cho các cơ quan trong cơ thể dễ dàng hấp thụ.

Bình thường, gan có màu nâu, mềm, nhẵn, khối lượng từ 1,2-1,5kg. Khi bị xơ, gan bị đổi sang màu vàng nhạt, khối lượng giảm xuống, các mô gan được thay thế bằng mô xơ, sẹo, gan cứng, bề mặt sần sùi do các cục u nổi lên.

Viêm gan do nhiễm virus viêm gan A, B, C, D, E, do rượu, do viêm tắc tĩnh mạch gan, rối loạn chuyển hoá...

Virus viêm gan B (HBV)

Nhiễm HBV làm tăng nguy cơ phát triển thành HCC 100 lần. Khoảng 80% các trường hợp mắc HCC trên thế giới và  70% ở VN là do HBV gây ra.

Mỗi năm có khoảng 0,5% những người nhiễm virus viêm gan B mạn tính sẽ phát triển thành HCC.

Tại VN, có khoảng 8 triệu người nhiễm viêm gan B mạn tính. Trong năm 2017, số người bị xơ gan là hơn 51.000 người, hơn 14.000 người ung thư tế bào gan và hơn 32.000 người tử vong.

Viêm gan B chưa có phương thức điều trị đặc hiệu nhưng đã có vắc xin chích ngừa.

Virus viêm gan C (HCV)

Virus này chiếm khoảng 30-50% các trường hợp mắc HCC ở Mỹ, và khoảng 7% các trường hợp mắc HCC ở Việt Nam.

VN có khoảng có 5 triệu người nhiễm HCV. Khoảng 30% người viêm gan C mãn tính có nguy cơ tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan.

Rượu bia

Uống rượu bia thường xuyên là nguyên nhân quan trọng của xơ gan. Xơ gan do rượu chiếm khoảng 15% các trường hợp mắc HCC.

Rượu bia là tác nhân gây ung thư mức độ 1

Tổ chức nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) xếp rượu bia là tác nhân gây ung thư mức độ 1. Đây là nguyên nhân trực tiếp gây ra 7 loại ung thư phổ biến gồm: Miệng, thực quản, thanh quản, vú, gan, đại trực tràng, dạ dày.

Khi uống vào cơ thể, rượu sẽ chuyển hoá thành acetaldehyde, làm tổn thương các ADN và ngăn không cho tế bào sửa chữa các ADN bị tổn thương, dẫn đến ung thư.

Tác hại dễ thấy nhất của rượu bia là làm tổn thương các tế bào gan, gây xơ gan, dẫn đến ung thư gan.

Một số bệnh khác

Bệnh thừa sắt (hemochromatosis), bệnh di truyền tyrosin huyết, và bệnh viêm gan mạn tự miễn thể hoạt động là nguyên nhân gây xơ gan và làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển HCC.

Ngoài ra, các yếu tố khác ít có bằng chứng thuyết phục như nhiễm độc tố aflatoxin B1 (được tiết ra từ nấm Aspergillus), steroid androgenic, thorotrast (chất cản quang), thuốc uống tránh thai, và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

10 năm ung thư gan vẫn sống khỏe: 'Thần dược' đu đủ Mỹ

Dùng hoạt chất trong cây đu đủ vùng Đông Mỹ, mỗi tháng BS Lê chỉ tốn 2-3 triệu đồng.

Tuy nhiên, trong khi UBND tỉnh Hà Giang yêu cầu phải đập bỏ một tầng nổi trên mặt đất thì công trình hiện tại lại vẫn có hai tầng nổi trên mặt đất và thêm một tầng áp mái.

Nhiếp ảnh gia Hà Huy, một người thường xuyên lên Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) thất vọng: “Hình ảnh mới nhất của công trình sau khi có quyết định hạ độ cao, dỡ bỏ thì cảm giác như nó hoành tráng hơn”.

“Họ vẫn đón khách bình thường. Tôi nhớ thời điểm báo chí vào cuộc đưa tin, chủ công trình đã ngay lập tức sơn xanh toàn bộ công trình, chắc là họ nghĩ màu xanh sẽ “đồng bộ” hơn với màu của núi rừng.

Hình ảnh công trình bị tháo dỡ thời điểm tháng 7/2020.

Hình ảnh hiện tại, công trình không những không bị mất đi tầng trên cùng (tầng bị yêu cầu dỡ bỏ) mà lại có thêm một tầng nóc bên trên, lợp mái tôn màu xanh. Toàn bộ phần tường bao được ốp đá, trang trí màu xám, có lẽ họ nghĩ màu này phù hợp với màu xám của cao nguyên đá chăng?” – anh Huy chia sẻ.

Hơn một năm trước, tháng 10/2019, Panorama Mã Pì Lèng trở thành tâm điểm của dư luận khi nó sừng sững án ngữ ở “cổng trời Hà Giang” với hình thức không phù hợp với cảnh quan thiên nhiên, truyền thống, bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc trong khu vực; ảnh hưởng đến môi trường khi công trình đi vào hoạt động mà chưa có đánh giá tác động môi trường được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Ngoài ra, công trình này chưa được các cấp có thẩm quyền của tỉnh Hà Giang cấp phép xây dựng; đất xây dựng công trình là đất nông nghiệp chưa được chuyển đổi mục đích sử dụng.

Công trình sai phạm được sơn phủ màu xanh sau khi báo chí phản ánh vào thời điểm cuối năm 2019.

Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch khi đó khẳng định, việc xây dựng công trình Panorama vi phạm điều Luật Di sản văn hóa, không thực hiện mục tiêu bảo vệ và phát huy giá trị danh lam thắng cảnh Công viên cao nguyên đá Đồng Văn theo Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn đã được Thủ tướng Chính phủ duyệt.

Trong văn bản gửi UBND tỉnh ngày 8/10/2019, Sở Xây dựng Hà Giang đề xuất phương án xử lý đối với công trình sai phạm này là phá dỡ 6 tầng, cải tạo phần còn lại làm điểm dừng chân ngắm cảnh. Phương án này được Bộ Văn hóa -Thể thao và Du lịch đồng ý tuy nhiên lại vấp phải sự phản đối của các kiến trúc sư.

Hẻm Tu Sản nhìn từ đỉnh Mã Pì Lèng. Ảnh: Hà Huy

Sau nhiều thời gian lần lữa, ngày 12/3/2020, UBND tỉnh Hà Giang mở hội nghị xin ý kiến của các chuyên gia và đưa ra quyết định cải tạo công trình thành điểm dừng chân nhưng hầu như giữ nguyên kết cấu của công trình nhiều tầng này, chỉ đập bỏ một tầng nổi trên mặt đất.

Phần kiến trúc còn lại bao gồm một tầng nổi trên mặt đất cộng với 5 tầng giật cấp xuống triền dốc sẽ được cải tạo cho hài hòa tỉ lệ và hài hòa với cảnh quan. Ngoài ra, công trình này chỉ còn là điểm dừng chân, "không tổ chức ngủ nghỉ".

Công trình Panorama án ngữ ở đỉnh Mã Pì Lèng nhìn xuống vực Tu Sản. Ảnh: Hà Huy

Phương án chốt được UBND tỉnh Hà Giang giao cho chủ đầu tư thực hiện sau khi tiếp thu ý kiến đóng góp của các chuyên gia trong lĩnh vực di sản, bảo tồn, kiến trúc đến từ Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch), Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam, Hội Kiến trúc sư Việt Nam, Viện Bảo tồn di tích, về phương án xử lý với công trình Mã Pì Lèng Panorama tại hội nghị do UBND tỉnh tổ chức ngày 12-3.

Thông tin với VietNamNet, một đại diện của UBND huyện Mèo Vạc cho biết, công trình đang được phá dỡ, cải tạo theo phương án đã được tỉnh phê duyệt. “Chủ công trình đã có bản vẽ, thiết kế để cải tạo, và họ thực hiện theo bản vẽ đã trình lên cơ quan chức năng” – nguồn tin VietNamNet cho hay.

Phá dỡ, cải tạo công trình Panorama trên đèo Mã Pí Lèng theo thiết kế mới

Sáng nay, lãnh đạo Sở KH&ĐT tỉnh Hà Giang xác nhận, công trình Panorama trên đỉnh Mã Pì Lèng (huyện Mèo Vạc) đang trong quá trình phá dỡ để cải tạo theo thiết kế được phê duyệt. 

Trường hợp xuất trình thẻ BHYT chưa có ảnhthì phải xuất trình thêm một trong các giấy tờ tùy thân có ảnh do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cấp hoặc giấy xác nhận của công an cấp xã hoặc giấy tờ khác có xác nhận của cơ sở giáo dục nơi quản lý học sinh, sinh viên; các giấy tờ chứng minh nhân thân hợp pháp khác hoặc giấy tờ được định danh điện tử mức độ 2 theo quy định tại Nghị định số 59/2022 của Chính phủ; đối với trẻ em dưới 6 tuổi chỉ phải xuất trình thẻ BHYT.

Như vậy, so với quy định cũ, trong hướng dẫn mới này bổ sung phần "giấy tờ được định danh điện tử mức độ 2 theo quy định tại Nghị định số 59/2022 của Chính phủ" nếu người dân đi khám chữa bệnh xuất trình thẻ BHYT chưa có ảnh.

- Trường hợp cấp cứu, người tham gia BHYT được khám chữa bệnh tại bất kỳ cơ sở nào và phải xuất trình thẻ BHYT cùng với giấy tờ quy định trước khi ra viện. Khi hết giai đoạn cấp cứu, người bệnh được cơ sở khám chữa bệnh làm thủ tục chuyển đến khoa, phòng điều trị khác tại cơ sở đó để tiếp tục theo dõi, điều trị hoặc chuyển tuyến đến cơ sở khác thì được xác định là đúng tuyến. 

- Trường hợp chuyển tuyến điều trị, người tham gia BHYT phải có Giấy chuyển tuyến khám chữa bệnh BHYT theo mẫu mới (Nghị định 75/2023), hồ sơ chuyển viện của cơ sở khám chữa bệnh. Trường hợp giấy chuyển tuyến có giá trị sử dụng đến hết ngày 31/12 năm Dương lịch nhưng đợt điều trị chưa kết thúc thì được sử dụng giấy đó đến hết đợt điều trị.

- Trường hợp khám lại theo yêu cầu điều trị, người tham gia BHYT phải có giấy hẹn khám lại của cơ sở khám chữa bệnh (theo mẫu mới).

- Trường hợp vượt quá khả năng chuyên môn kỹ thuậtthì cơ sở khám chữa bệnh BHYT có trách nhiệm chuyển người bệnh kịp thời đến cơ sở khác theo quy định về chuyển tuyến chuyên môn kỹ thuật.  

Bộ Y tế cũng hướng dẫn người tham gia BHYT trong thời gian chờ cấp lại thẻ, đổi thẻ BHYT khi đến khám chữa bệnh phải xuất trình tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT theo mẫu quy định và một loại giấy tờ chứng minh về nhân thân của người đó.

Đối với cơ sở khám chữa bệnh, cơ quan BHXH không được thêm thủ tục khám chữa bệnh BHYT ngoài các thủ tục quy định. Trường hợp cơ sở khám chữa bệnh, cơ quan BHXH cần sao chụp thẻ BHYT, các giấy tờ liên quan  của người bệnh để phục vụ cho công tác quản lý thì phải tự sao chụp, không được yêu cầu người bệnh sao chụphoặc chi trả cho khoản chi phí này.

Ai được tăng mức hưởng bảo hiểm y tế mà không cần đổi giấy tờ?