Năm 2007, con số này mới là 1,5 triệu trẻ - tăng đáng kể từ 1,1 triệu trẻ vào năm 2003 và 850.000 trẻ vào năm 1999.

Ban đầu, phong trào học tại nhà được tham gia và phát triển rộng khắp bởi các tín đồ Cơ đốc giáo. Tuy nhiên, khi phong trào này phát triển, bản thân nó đã được cải biến. Các gia đình homeschool ngày nay có thể chào đón sự kết hợp với các khu học chánh công ở địa phương. Homeschool ngày nay rất đa dạng. Sự đa dạng này thách thức bất cứ hiểu biết đơn giản nào về khái niệm homeschool và sự tác động của nó tới hệ thống trường công.

Trên thực tế, homeschool rất phổ biến cho tới cuối thế kỷ 19. Hầu hết trẻ con nhận được sự giáo dục đáng kể ở nhà. Vào cuối thế kỷ 19, các bang bắt đầu thông qua các dự luật bắt buộc phải đến trường. Những luật này bắt buộc tất cả trẻ em phải tới trường công hoặc trường tư. Bằng cách này, giáo dục bên ngoài ngôi nhà trở thành tiêu chuẩn cho trẻ em.

Cho đến những năm 1970, nhà giáo dục người Mỹ John Holt nổi lên như người đề xướng phong trào homeschool. Ông đã thách thức quan điểm cho rằng hệ thống trường học chính quy là nơi học tập tốt nhất của trẻ em. Dần dần, những nhóm nhỏ phụ huynh bắt đầu chuyển con cái ra khỏi trường công.

Đến những năm 1980, các gia đình homeschool nổi lên như một phong trào có tổ chức. Trong suốt thập kỷ đó, hơn 20 bang của nước Mỹ đã hợp pháp hóa homeschool. Phần lớn các tín đồ Ki-tô giáo là người đi đầu những cuộc đấu tranh này. Các tổ chức như Home School Legal Defense Association (thành lập năm 1983) đã có những hỗ trợ cần thiết về mặt tài chính và pháp lý cho các gia đình này.

Vào thời điểm đó, homeschool được xem là xung đột với hệ thống trường học cũ. Các bậc phụ huynh theo tôn giáo đã đình hình rõ khía cạnh công cộng của homeschool.

Biểu đồ cho thấy sự phát triển của homeschool ở Mỹ

Lý do chọn học tại nhà

Ngày nay, homeschool đang trở thành một mô hình giáo dục. Nó được hợp pháp hóa ở 50 bang của Mỹ. Ngoài ra, ngày càng có nhiều bang nỗ lực thu hút những đứa trẻ homeschool tham gia vào các hoạt động của trường học.

Ví dụ như, có 28 bang không ngăn cản học sinh homeschool tham gia vào các hoạt động thể thao của trường công. Ít nhất hơn 15 bang đang xem xét đạo luật Tim Tebow – được đặt theo tên của vận động viên học tại nhà – trong đó cho phép những đứa trẻ học tại nhà tiếp cận các môn thể thao ở trường.

Phong trào homeschool tổng thể cũng trở nên đa dạng hơn. Ví dụ như, nhà xã hội học Philip Q. Yang và Nihan Kayaardi cho rằng học sinh học tại nhà không khác biệt nhiều so với trẻ đến trường ở Mỹ. Nói cách khác, niềm tin tôn giáo, liên kết chính trị hay tình trạng tài chính của các gia đình homeschool không chịu trách nhiệm cho bất cứ điều gì.

Các dữ liệu từ Trung tâm Thống kê giáo dục quốc gia (NCES) đã chứng minh cho điều này. Năm 2008, NCES phát hiện ra rằng chỉ có 36% gia đình homeschool trong khảo sát của họ chọn “mong muốn giảng dạy về tôn giáo hay đạo đức” là lý do chính khiến họ quyết định chọn homeschool. Những lý do khác như sự lo ngại về môi trường giáo dục cũng giữ vai trò quan trọng trong quyết định của họ.

Những lý do khiến phụ huynh và những đứa trẻ chọn homeschool: tính cá nhân hóa của giáo dục, bổ sung nhiều kiến thức học thuật hơn, gây dựng mối quan hệ gia đình gắn bó , tương tác xã hội lành mạnh, an toàn, niềm tin tôn giáo...

Một thế hệ homeschool mới

Vậy, những lý do đằng sau sự lan rộng của phong trào homeschool là gì?

Nghiên cứu của Kyle Greenwalt – phó giáo sư ĐH Bang Michigan – cho thấy rằng, điều này được thúc đẩy ít nhất một phần là do những thay đổi trong hệ thống trường công. Ví dụ như, sự thay đổi về công nghệ dẫn đến sự gia tăng các trường ủy quyền trực tuyến (online charter school) – những trường sử dụng phương pháp giảng dạy trực tuyến từ xa để phục vụ sinh viên.

Điều này có nghĩa là nhiều học sinh hơn được giáo dục ngay trong chính nhà của mình với chi phí của trường công. California, Ohio và Pennsylvania là những bang đi đầu xu hướng này. Vào năm 2006, ước tính có 11% trường ủy quyền của Pennsylvania có giảng dạy trực tuyến. Điều đáng lưu ý là 60% học sinh của các trường này trước đó đã từng học tại nhà.

Ngoài ra, những đứa trẻ homeschool ở các bang như Michigan cũng có thể tham gia các hoạt động thể thao của trường công. Đó chưa phải là tất cả. Chúng còn được lựa chọn tham gia một số giờ học của trường công, và tham gia các môn học nâng cao. Những khóa học này cũng quen thuộc với nhiều gia đình, bởi vì chúng cho phép học sinh được học các môn học ở cấp đại học khi vẫn còn là học sinh cấp 3.

Những cuộc thảo luận về việc homeschool có tốt cho trẻ hay không có thể bị tác động nhiều bởi cảm xúc. Một số học giả chỉ trích việc tăng số lượng trẻ học tại nhà, trong khi một số khác xem học tại nhà là một hướng khác biệt.

Họ tin rằng những gia đình homeschool đáp ứng tốt hơn nhu cầu và mối quan tâm của một đứa trẻ. Họ có thể làm tốt hơn việc tận dụng những kinh nghiệm học tập phát sinh trong sinh hoạt hằng ngày và trong đời sống cộng đồng.

Phó giáo sư Kyle Greenwalt từng gặp những bậc phụ huynh chọn homeschool cho con hoàn toàn không phải vì lý do tôn giáo. Lý do của họ có thể là do lo ngại về dị ứng thực phẩm, các nhu cầu đặc biệt của con, phân biệt chủng tộc hoặc có thể là do đứa trẻ đó dành sự quan tâm đặc biệt với sự nghiệp thể thao hoặc nghệ thuật.

Theo phó giáo sư Kyle Greenwalt, vì tất cả những thách thức này, có thể đã đến lúc các nhà giáo dục công lập và các nhà hoạch định chính sách – những người đang tuyệt vọng vì số lượng phụ huynh tham gia ngày càng gia tăng - cần phải đánh giá lại về phong trào homeschool ngày nay.

• Nguyễn Thảo(Theo US News)

Gặp chúng tôi ở một phóng khám tư nhân huyện Thường Tín, Hà Nội, Hương thấy chúng tôi chú ý nên bẽn lẽn. Bởi lẽ nhìn em trông trẻ quá. Trong cách ăn mặc, trong cả dáng đi và khuôn mặt đều toát lên nét ngây ngô, non nớt.

Tôi ngồi cạnh hỏi nhỏ: “Em năm nay bao nhiêu tuổi, sao lại đến siêu âm có một mình?”. Hương nhìn tôi ái ngại, khép nép: “Vâng ạ” rồi em quay đi không nói gì thêm. Đôi mắt thoáng buồn, nhấp nhổm đề chờ được gọi tên vào khám.

Cô bé đeo chiếc cặp xách quai chéo màu hồng, chiếc áo trắng nhưng không in phù hiệu, mái tóc dài tết sam gọn lỏn phía sau lưng. Ngồi lân la một lúc, Hương mới chịu tâm sự. Em đang là học sinh lớp 11 trường THPT TT huyện Thường Tín (Hà Nội) nhưng sắp tới em phải bỏ trường để chuẩn bị cho đám cưới.

Học lớp 11 nhưng Hương phải bỏ dở nửa chừng vì lỡ ăn “trái cấm” (Ảnh: Nguyễn Linh)

Hương và Nam (tên người yêu của em) là hàng xóm của nhau. Hai đứa từ nhỏ đã thân thiết, quý mến nhau vô cùng. Bố mẹ không ai nghi ngờ vì nghĩ bạn bè trong xóm tình cảm với nhau là chuyện bình thường.

Tình cảm của Hương và Nam cứ lớn dần qua những lần trốn bố mẹ đi chơi xa, khi thì bắt xe buýt lên trung tâm thành phố, khi lại đạp xe xuống tận huyện Phú Xuyên (Hà Nội).

“Một lần đạp xe đến Vân Tảo (cùng huyện Thường Tín – PV) mệt quá, Nam rủ em vào nhà nghỉ nghỉ cho mát rồi lại về. Lúc đó trời nắng và vẫn còn sớm nên nghe theo. Hơn nữa em cũng chưa bao giờ biết bên trong nó như thế nào. Nam và em đã quan hệ như người lớn trong đó”. Tôi gặng hỏi mãi, em mới bộc bạch những chuyện riêng tư như thế này. Trong giọng nói của em vẫn còn đôi chút ngượng ngùng, e ngại.

Sau hơn một tháng, Hương thấy có biểu hiện buồn nôn, hay ọe mà thèm ăn mía. Gia đình cứ tưởng bị bệnh dạ dày nên mua cho em vài liều thuốc uống. Hương đọc sách sinh học lại xem trên ti vi thấy mấy cô diễn viên mang bầu có biểu hiện như thế nên nói với người yêu những diễn biến sức khỏe của mình.

Nam bận chơi đấu kiếm trên game với đám bạn nên chỉ vội vàng hỏi qua loa bảo người yêu tự đi khám. Hương giấu cả nhà, cũng không dám nói với bạn bè vì chuyện này. Em gom hết đống chai lọ và sắt gỉ, giấy báo trong nhà để bán cho đồng nát dành dụm tiền đi khám.

Đi xin xỏ hàng xóm, họ hàng chai nhựa Hương chất đầy nhà, cuối cùng cũng bán được 300.000 đồng, cộng với 400.000 đồng từ con lợn tiết kiệm tiền ăn sáng. Cầm gần 1 triệu trong tay mà Hương rớt nước mắt. Em tủi thân, xót xa cho sự vụng dại mà giờ đây có lẽ trả giá là đắt và muộn màng.

Cái thai siêu âm ngày hôm nay đã được 4 tháng tuổi. Người mẹ trẻ vẫn trong độ tuổi ăn chưa no, lo chưa tới gục mặt vào vai tôi – một người lạ em chưa từng gặp bao giờ, rồi cứ thế mà khóc thút thít. Khóc rồi lau vội những dòng nước mắt hối hận vì sợ người quen bắt gặp.

Hương nhìn kỹ vào tờ giấy siêu âm rồi lại vỡ òa lên khóc: “Trước sau gì bố mẹ em cũng sẽ biết chuyện. Bố em khó tính lắm, em ăn đòn rồi chị ơi. Em cũng không phá cái thai trong bụng đâu chị ạ. Em sợ lắm, không biết phải làm như thế nào cả.”

Hương quyết định sẽ nghỉ học ở trường, cũng sẽ xin bố mẹ hai bên để tổ chức đám cưới. Là một học sinh giỏi trong suốt 11 năm học, giờ phải bỏ dở nửa chừng có lẽ là nỗi buồn lớn nhất mà cả đời em không bao giờ quên được. Trường hợp của Hương cũng chỉ là một trong vô vàn những câu chuyện buồn của việc yêu mạnh dạn.

“Ở độ tuổi vẫn còn chưa đủ chín chắn về nhận thức của mình các bạn trẻ đôi khi phải trả giá quá đắt cho chính hành động của mình gây ra: bỏ học giữa chừng khi sức học không hề kém, lao vào cuộc sống gia đình với những mối lo quá sức so với tuổi.

Một bộ phận giới trẻ lĩnh hội kiến thức và văn hóa sống còn chưa chỉn chu khiến cho lún sâu vào tình yêu, tình dục mà không khắc phục kịp và gây nên những hệ lụy đáng buồn”. PGS.TS Trịnh Hòa Bình, Giám đốc trung tâm Điều tra Dư luận xã hội (Viện xã hội học) cho biết.

Ông cũng nhấn mạnh đến vai trò của gia đình, nhà trường trong giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản cho các con. Sự thật đáng buồn là nhiều bậc phụ huynh gần như lảng tránh về vấn đề này. Khi các con hỏi thường mắng hoặc lờ đi hoặc vì biết hay không biết.

Giám đốc Trịnh Hòa Bình lo lắng: “Giáo dục giới tính cũng đã được đưa vào nhà trường nhưng phần nhiều còn chung chung. Thậm chí thầy cô nhiều khi ngại ngùng hoặc xem nhẹ, cắt xén nên hiệu quả rất thấp. Điều đó thật đáng ngại”.

Linh Nguyễn – Phong Đăng