Luật cổ xưa của Nhật Bản yêu cầu các đôi vợ chồng phải lấy cùng một họ. Ảnh: Motto Japan.

Theo Liên Hợp Quốc, Nhật Bản là một trong số ít nền kinh tế tiên tiến ngăn cản việc các đôi vợ chồng giữ họ riêng sau khi kết hôn.

Sáu năm trước, hai vụ kiện nhằm thay đổi quy định này đã thất bại. Sau đó, phong trào cải cách do Mari Inoue và chồng tham gia dần phát triển.

Cuộc chiến lâu dài

TS Sophie Coulombeau - giảng dạy tại Đại học York (Anh) - chia sẻ: "Từ năm 1605, phụ nữ Anh đã đấu tranh để giữ lại tên khai sinh sau kết hôn. Thời đó, mong muốn này bị đánh giá là tham vọng kệch cỡm".

Những người thách thức tập tục gia trưởng đã vấp phải sự phản đối. Cuối những năm 1800, quyền được sử dụng họ của mình sau khi kết hôn đã được thông qua.

Tại Mỹ, đến năm 1972, phụ nữ mới được sử dụng tên từ thời con gái của mình sau loạt phán quyết pháp lý. Đến nay, nhiều người Nhật Bản cũng sẵn sàng đấu tranh cho việc giữ lại họ của mình.

Kaori Oguni là một trong 5 nguyên đơn khởi kiện chính phủ nhằm mong muốn thay đổi điều luật cổ xưa. Nhưng vào năm 2015, Tòa án Tối cao Nhật Bản quyết định giữ lại quy định từ thế kỷ 19.

Từ năm 2018, Naho Ida - chuyên gia PR ở Tokyo - đã vận động các nghị sĩ ủng hộ việc vợ chồng có họ riêng biệt thông qua nhóm vận động Chinjyo Action.

Một số người Nhật cảm thấy khó khăn với luật thay đổi họ sau khi kết hôn. Ảnh: Matteocolombo.

Naho cho biết Ida là họ của chồng cũ. Khi hai người kết hôn vào năm 1990, chồng cũ từng nói anh cảm thấy xấu hổ khi lấy họ của vợ. Cả gia đình anh có chung quan điểm rằng cô nên là người thay đổi họ tên.

Khi đó, người phụ nữ (hiện 45 tuổi) nhượng bộ để sử dụng họ Ida. Nhiều thập kỷ qua, cô xuất bản các tác phẩm của mình dưới họ chồng cũ.

“Một số người hạnh phúc với sự thay đổi, nhưng tôi cảm thấy đó là cái chết của xã hội”, Naho nói với BBC.

Ly hôn trên giấy tờ để giữ tên

Năm 2020, Thủ tướng Yoshihide Suga công khai ủng hộ cải cách luật lệ liên quan đến họ tên. Nhưng tháng 12 cùng năm, chính phủ đã bỏ qua vấn đề này.

“Sự thay đổi có thể phá hủy cấu trúc xã hội dựa trên gia đình”, Sanae Takaichi - cựu quan chức - nói.

Tamayo Marukawa - Bộ trưởng Trao quyền Phụ nữ và Bình đẳng giới Nhật Bản - cho biết bà phản đối việc cho phép phụ nữ giữ tên khai sinh sau khi kết hôn.

Linda White - GS Nghiên cứu Nhật Bản tại Đại học Middlebury (Mỹ) - chia sẻ: “Một phụ nữ không muốn lấy tên chồng sẽ phá vỡ nhiều hơn một gia đình hạt nhân - đó là ý tưởng về gia đình”.

Bà giải thích dựa trên cách vận hành của hệ thống Koseki (hệ thống đăng ký gia đình truyền thống của Nhật). Theo đó, các hộ gia đình chỉ có một họ giúp duy trì quyền kiểm soát gia trưởng ở mọi nơi, trong đó có chỗ làm việc.

Không chỉ thế hệ trẻ, những đôi có tuổi cũng muốn giữ tên khai sinh của mình. Ảnh: Emirates.

Tuy nhiên, xã hội Nhật Bản đã thay đổi theo hướng cởi mở hơn. Các cuộc thăm dò gần đây cho thấy đa số ủng hộ việc các đôi vợ chồng giữ họ riêng biệt sau khi kết hôn. Cuộc khảo sát vào tháng 10 của tổ chức Chinjyo Action và Đại học Waseda cho thấy số người ủng hộ lên đến 71%.

Ngoài ra, trong số 18 nguyên đơn vướng vào sự việc tranh chấp về họ, một nửa là nam giới. Một người là giám đốc điều hành nổi tiếng tại công ty phần mềm ở Tokyo. Ông lấy họ vợ một cách hợp pháp khi kết hôn.

Yamasaki Seiichi (71 tuổi) - công chức về hưu - mong muốn thế hệ tiếp theo có quyền lựa chọn việc đổi họ. Đồng thời, ông cho rằng người lớn tuổi cũng có nhu cầu.

Sự thất bại của việc đổi tên trong sự nghiệp là động lực thúc đẩy nhiều phụ nữ ủng hộ cải cách. Suy cho cùng, đối với họ, việc giữ lại tên tuổi là bảo tồn bản sắc cá nhân.

Tuy nhiên, việc thay đổi tên tại Nhật Bản còn mang nặng thủ tục, giấy tờ. Đây là rào cản đối với nhiều người muốn thay đổi luật lệ này.

Trong bối cảnh không muốn thay đổi họ, nhiều người chọn không kết hôn hoặc “ly hôn trên giấy tờ”.

Izumi Onji - bác sĩ tại Hiroshima - đã ly hôn với chồng để lấy lại tên tuổi. Cô cho biết cả hai chỉ “ly hôn trên giấy tờ” vì vẫn sống với nhau nhiều thập kỷ sau đó. Chính Onji đã thách thức quy tắc đạo đức về đổi họ tại tòa án.

Phần lớn, phụ nữ Nhật Bản, Anh và Mỹ vẫn sẽ từ bỏ họ sau khi kết hôn. Tuy vậy, trong thời đại ý thức về bình đẳng giới cao hơn, mọi người vẫn hiểu rằng không nên sử dụng truyền thống để kìm hãm sự lựa chọn.

Tình yêu của cụ ông ngày bán xoài, đêm ngủ vỉa hè kiếm tiền nuôi vợ ốm

Mỗi tháng 2 lần, ông Thọ thuê xe ôm, chở theo 200kg xoài lên TP.HCM bán. Nơi đất khách quê người, ngày ông chỉ ăn bánh mì, tối ngủ vỉa hè để có tiền nuôi người vợ bị bệnh.

1. Trung thực

Donna Laikind, nhà trị liệu tâm lý ở New York, cho biết: “Không gì có thể so sánh được với các giá trị thực tế. Nếu trẻ thấy cha mẹ đối xử với mọi người một cách trung thực, đàng hoàng, thì đó là bài học tốt nhất mà bạn có thể dạy cho chúng".

Ngay cả khi còn nhỏ, trẻ em sẽ hấp thụ những hành động của bạn như một miếng bọt biển, vì vậy mọi lời nói dối trắng trợn được nói ra một cách tự tin đều có thể nuôi dưỡng sự thiếu trung thực.

Mặc dù nói sự thật đôi khi có thể dẫn đến những tình huống hoặc cuộc trò chuyện không thoải mái. Nhưng điều này dạy cho con một thực tế là trung thực không phải lúc nào cũng dễ dàng nhưng nó đáng để bạn gặp rắc rối.

2. Trách nhiệm

Laikind nói: “Cha mẹ cần cho con cái biết trước rằng có những quy tắc mà chúng vi phạm, chúng sẽ lĩnh hậu quả”.

Thử thách thực sự bắt đầu ở lứa tuổi đi học, khi những đứa trẻ phải làm chủ hành động của mình mà không có cha mẹ ở bên cạnh để hướng dẫn.

Lauren Ford, nhà tâm lý học nhi khoa ở Los Angeles, nhấn mạnh rằng: “Các giá trị cơ bản của giáo dục là không đủ. Điều quan trọng hơn việc thấm nhuần các giá trị trong từng trường hợp cụ thể là dạy trẻ cách giải quyết vấn đề phù hợp với giá trị của chúng”.

3. Sự tò mò

Nhiều bậc cha mẹ có thể chứng thực rằng khoảng 4 tuổi, con họ bắt đầu hỏi những câu hỏi lớn "tại sao". Một số câu hỏi có vẻ vô thưởng vô phạt như: "Tại sao bầu trời lại có màu xanh?" hay các câu hỏi mang tính triết lý như: "Tại sao mọi người ghét nhau?".

"Đừng cho rằng bạn phải có câu trả lời và ngay cả khi bạn nghĩ rằng bạn có câu trả lời, cũng đừng quá vội vàng chia sẻ chúng", Lauren Ford, nhà tâm lý học ở Los Angeles, nói.

"Nếu chúng ta có thể giảm bớt vai trò của người cố vấn và trở thành người bạn với trẻ, điều đó thực sự tạo thêm một khía cạnh khác cho mối quan hệ".

Bà nhấn mạnh rằng, cả bạn và con đều có thể học được nhiều điều từ việc khơi gợi trí tò mò. Vì bạn có thể đưa ra cách nhìn dựa trên kinh nghiệm sống của mình, trong khi chúng có thể nhìn mọi thứ theo cách cởi mở và giàu trí tưởng tượng hơn.

4. Tôn trọng

Học cách tôn trọng là một giá trị đặc biệt quan trọng để hướng dẫn con bạn khi chúng đến lớp học. Nó liên quan đến các nhiệm vụ đơn giản như đợi đến lượt và các khái niệm phức tạp hơn như hiểu các thế giới quan khác với quan điểm của trẻ.

Ví dụ, khi câu hỏi: "Điều gì sẽ xảy ra khi chúng ta chết?" xuất hiện trong phòng học của học sinh lớp 4, một cuộc tranh luận xảy ra sau đó. Trong đó, có một số đứa trẻ có niềm tin tôn giáo mạnh mẽ, những đứa trẻ khác có quan điểm vô thần hơn và nhiều đứa không chắc chắn nhưng sẵn sàng khám phá các khả năng.

Sự tôn trọng trong các cuộc trò chuyện triết học này có thể có ý nghĩa lớn hơn khi đứa trẻ lớn lên. Tất cả bậc cha mẹ đều muốn con mình mang những giá trị nhất định, nhưng điều quan trọng là trẻ em phải học cách tôn trọng những người nhìn thế giới khác với mình.

5. Đồng cảm

Khả năng hiểu và kết nối với cảm xúc của người khác giúp xây dựng nền tảng cho các mối quan hệ bền chặt trong cuộc sống. Đó là lý do tại sao sự đồng cảm thường là giá trị cốt lõi của gia đình.

Bằng cách tiếp cận những khái niệm này trong một môi trường vui nhộn, trẻ có thể hiểu sâu những bài học quan trọng theo cách dễ tiếp cận, ít tốn kém. Trẻ có thể thấy sức mạnh trong hành động của mình khi chúng làm điều gì đó tử tế cho người khác.

6. Quyết tâm

Đối với nhiều người, khái niệm quyết tâm thường bị hiểu sai là táo bạo - một đặc điểm dành riêng cho những người hướng ngoại và thích mạo hiểm. Trên thực tế, giá trị này tạo cho trẻ khả năng quyết tâm làm hết sức những công việc ngay cả khi chúng cảm thấy lo lắng hoặc bị đe dọa.

Theo các chuyên gia, một trong những trở ngại lớn nhất đối với quyết tâm của một đứa trẻ là cha mẹ. Nếu bạn làm mọi thứ trong khả năng của mình để giúp con bạn thành công, bạn đã vô tình đánh mất những bài học mà chúng có thể học được khi thất bại.

Quyết tâm sẽ phát triển mạnh mẽ sau khi thừa nhận thất bại, vì nó cho phép trẻ làm chủ hành động của mình và xây dựng khả năng thành công trong tương lai.

7. Giao tiếp cởi mở

Đây là một trong những giá trị quan trọng nhất trong gia đình. Nó cho phép một đứa trẻ tự do bày tỏ mong muốn, nhu cầu và mối quan tâm của mình một cách hiệu quả, cũng như xây dựng mối quan hệ bền chặt với cha mẹ.

Ngay cả khi một đứa trẻ nhút nhát, việc đánh giá sự giao tiếp hiệu quả ở nhà có thể giúp chúng thành công ở trường lớp và hơn thế nữa. Tính cách hướng nội không nhất thiết là tiêu cực, nhưng với tư cách là cha mẹ, bạn nên tìm cách để con bạn có thể truyền đạt nhu cầu của chúng theo cách riêng của mình.

Đó có thể là hỏi chuyện về một ngày ở trường của con như thế nào hay tham gia vào một chủ đề khiến chúng hứng thú. Luôn có một con đường để thúc đẩy sự kết nối.

Xem thêm video: Học hỏi bí kíp dạy con của gia đình Beckham

Lời khuyên giúp cha mẹ nuôi dạy con thành tỷ phú

Elon Musk, Larry Page, Mark Zuckerberg, Oprah Winfrey… - thế giới đầy ắp câu chuyện về những tỷ phú tự thân đạt được thành công đáng kinh ngạc.

Ngày mang bầu, Ngọc Anh xuất hiện dấu hiệu đau bụng, đi ngoài nhiều, toàn nước, nhưng cô chỉ nghĩ là dấu hiệu táo bón hay của sản phụ bình thường.

Hơn 9 tháng mang bầu, cô trải qua những ngày đau đớn liên tiếp phải nhập viện cấp cứu. Ông M.T. (55 tuổi), bố dượng của Ngọc Anh, chỉ chầu chực ngồi chờ con gọi là chở vào viện. Ở tuần thai thứ 21, cô nghi mắc ung thư nhưng không dám nội soi.

Ngày con gái sinh, ông T. cùng con rể kéo cáng đưa thai phụ vào phòng mổ. Vừa đẩy cáng, một tay ông vẫn nắm chặt tay con gái, khích lệ: "Cố lên con gái, có bố ở đây rồi, sắp được mổ rồi. Con phải mạnh mẽ thì cháu mới khỏe mạnh ra đời. Con yên tâm nhé". Hôm đó, Ngọc Anh vượt cạn thành công, đón một bé gái kháu khỉnh.

Bố ruột mất vì bệnh nặng khi Ngọc Anh mới 5 tuổi. Mẹ cô sau đó sang nước ngoài làm việc, gặp và quen ông T. Bốn năm sau, ông bà về nước, ra mắt gia đình hai bên, xin nên duyên vợ chồng.

Lần đầu gặp bố dượng, Ngọc Anh giật mình vì trông ông có nét giống bố đẻ khi cả hai để cùng một kiểu râu, khuôn mặt hiền lành.

Tuy nhiên, cô bướng bỉnh gọi ông T. là "chú" ngay cả khi mẹ cô đã cưới người đàn ông này, nói lý do là "chỉ có một bố trên đời". Rồi tình thương của bố dượng đã cảm hóa Ngọc Anh lúc nào không hay.

Đó là năm 2019, Ngọc Anh kết hôn với anh Giang (cùng tuổi, làm công việc tự do). Trước đó, cả hai quen nhau qua một người anh chơi chung. Giang làm việc ở Phú Quốc, Ngọc Anh bay từ Hà Nội vào du lịch, hẹn gặp nhau.

Cặp đôi yêu nhau khoảng nửa năm thì tổ chức lễ ăn hỏi. Mãi một năm sau họ mới làm đám cưới vì anh Giang theo đạo, Ngọc Anh cần học giáo lý hôn nhân.

Ngày con gái lên xe hoa, ông T. trằn trọc không ngủ được, liên tục mở điện thoại xem giờ. 5h, trong khi Ngọc Anh trang điểm, bố dượng đun nước, pha trà chuẩn bị tiếp khách.

Khi nhà trai đến, bố mở cửa bảo "Hôm nay con gái bố như công chúa" rồi dắt tay trao cho con rể. Ông dặn chàng rể: "Con phải yêu thương em. Nếu sau này không yêu em nữa thì con gọi bố đón em về. Con đừng đánh hay làm em buồn, em là con gái yêu của bố mẹ đấy...". 

Sau khi đưa con gái về nhà chồng, ông T. bỏ ra ô tô, ngồi khóc lặng lẽ. 

"Hy vọng sống lâu hơn với gia đình"

Năm 2020, Ngọc Anh theo chồng vào Phú Quốc sinh sống, thay đổi môi trường làm việc. Hai năm sau, cô về Hà Nội chơi, biết tin mang thai nên ở lại luôn đến bây giờ. 

Sau sinh con, cô được chẩn đoán mắc ung thư trực tràng, nhưng cả gia đình thống nhất giấu vì sợ cô sốc, chỉ nói là u lành tính. Mổ xong, cô biết tình trạng bệnh của mình khi vô tình đọc tờ giấy xuất viện.

"Tôi đã buồn và khóc rất nhiều, trách chồng và gia đình tại sao lại giấu mình", Ngọc Anh nhớ lại.

Những ngày đầu phát bệnh, cô đau đớn, phải nằm ăn cơm. Cô đã khóc, hất đổ bát cơm ngay cả khi chồng xúc cho ăn. Nhưng anh Giang và gia đình luôn bên cạnh, động viên chăm sóc cô.

Trên hành trình chiến đấu với ung thư, Ngọc Anh không cô đơn. Chồng từng nhiều đêm không ngủ, thức trắng chăm cô ở bệnh viện. Những lần cơn đau giằng xé, Ngọc Anh gọi chồng liên tục.

Anh Giang vừa chăm vợ ở bệnh viện, vừa về nhà phụ mẹ vợ tắm cho con gái vào buổi chiều khi em bé mới được hơn 20 ngày tuổi.

"Bố mẹ, chị gái và chồng luôn truyền những điều tích cực cho tôi. Những gì tốt cho sức khỏe, bố mẹ luôn tìm hiểu và mua về bồi bổ cho tôi", cô nói.

Ung thư trực tràng giai đoạn 4 đôi lúc khiến chân Ngọc Anh đau nhức, căng phồng, không thể đi dép. Đến lúc chân có dấu hiệu đỡ, tình trạng phù nề lại chuyển lên mặt cô.  

Thời gian đầu, Ngọc Anh duy trì truyền hóa chất nhưng đã kháng thuốc, phải truyền miễn dịch với chi phí hơn 100 triệu đồng/lần mỗi 21 ngày.

Ông T. nói dù phải bán nhà cũng cố gắng điều trị cho Ngọc Anh đến hết khả năng mới thôi. Mỗi ngày cô đến bệnh viện truyền thuốc, bố dượng lại nhắn tin hỏi han hoặc trực tiếp chở con gái đi lấy máu.

"Miễn dịch là biện pháp cuối cùng dành cho tôi. Hy vọng loại thuốc này giúp tôi có thể sống lâu hơn với gia đình", nữ bệnh nhân nghẹn ngào. 

Vợ chồng ông T. không có con chung, nên ông xem hai chị em Ngọc Anh như con ruột. Cô luôn thầm nghĩ bố đẻ đã đưa bố dượng đến, thay bố yêu thương 3 mẹ con. Cô luôn biết ơn người bố thứ 2, bởi công "dưỡng" của ông quá to lớn.

Sau một đêm chia sẻ câu chuyện của gia đình lên mạng xã hội, Ngọc Anh bất ngờ khi đón nhận sự quan tâm và đồng cảm từ cộng đồng mạng.

Ngọc Anh gọi điện kể cho bố. Ông T. cười xòa và nói: "Con thích chia sẻ gì cũng được, miễn con vui là được" rồi quay sang trêu đùa với cháu ngoại (con gái của Ngọc Anh). 

Cô mong muốn gửi lời cảm ơn tới những người đã quan tâm và đồng cảm với câu chuyện gia đình, gửi những lời động viên đến sức khỏe của bản thân.

"Mọi điều tốt đẹp luôn ở phía trước, mong mọi người luôn luôn mạnh khỏe. Những người bị bệnh như tôi hãy luôn sống vui vẻ và lạc quan để chiến đấu cùng bệnh tật", Ngọc Anh tâm sự.