- 

Ngượng vì sự tử tế

Lê Mai Hương (Hương Mysheo), cựu sinh viên trường Đại học Ngoại thương Hà Nội, hiện đang học thạc sĩ tại Philadelphia, Mỹ cho biết những ngày đầu mới đặt chân đến đây, cô cảm thấy “ngượng ngùng” trước sự quan tâm của tất cả mọi người mà cô gặp.

“Ở Mỹ, từ cụ già đi ngoài đường tới bác thu ngân trong siêu thị, ai cũng thấy mình là “Hello, how are you?”. Ở Việt Nam thì cứ nghĩ là “How are you” dịch thành “Bạn có khỏe không?” và chỉ dùng khi mình gặp bạn bè người quen và mình hỏi thăm ân cần. Hồi đầu nghe chưa quen thì sẽ thấy mình được quan tâm ghê gớm, nghĩ bụng “Có quen đâu mà cứ hỏi han tử tế thế nhỉ?!”.

Thế nhưng, cứ ở Mỹ một thời gian bạn sẽ hiểu rằng nó cũng là từ để chào, người ta không kỳ vọng bạn phải đáp lại. Dù sao thì cũng thấy đỡ chạnh lòng khi một mình nơi xứ người”, Hương kể.

Sống và học tập ở Mỹ một thời gian, Hương mới thực sự hiểu về người Mỹ.

Không chỉ ngỡ ngàng với sự thân thiện của người Mỹ, sống và học tập ở đây Hương mới biết người Mỹ rất hảo tâm. Mỹ cũng là quốc gia làm tình nguyện nhiều thứ 2 thế giới chỉ sau Myanmar.

“Họ cho đi rất nhiều. Có rất nhiều tổ chức và hoạt động tình nguyện bạn có thể tham gia sau giờ học. Với Hương, đây là một cách tuyệt vời để kết bạn với người bản địa cũng như hiểu thêm về nước Mỹ, về thế giới. Ví dụ mình đã có lần đi phân loại dụng cụ y tế cho Project Cure, mới hiểu được hệ thống y tế của Mỹ và những công đoạn để vận chuyển hàng cứu trợ tới một nước xa lắc xa lơ tới tay người cần”, Hương nói.

Theo báo cáo Chỉ số Hảo tâm Thế giới CAF do Quỹ Hỗ trợ từ thiện (CAF) ở London, Anh, tại Mỹ, 75% dân số trên 15 tuổi giúp đỡ người lạ, 44% dân số trên 15 tuổi làm tình nguyện viên. Điểm hảo tâm của nước này là 61%.

Nữ thạc sĩ tương lai cũng chia sẻ rằng, thời gian đầu mới đến Mỹ cô nhầm tưởng rằng người Mỹ lạnh lùng và ích kỷ bởi lúc đầu cô bị mấy bạn cùng bàn “bơ”, không thèm hỏi thăm xem đến từ đâu, quê hương thế nào, có gì hay ho để kể cho họ. Nhưng sống được một thời gian thì cô hiểu đó chỉ là cách hành xử bình thường của người Mỹ.

“Khi đến Việt Nam thì trong mắt người Mỹ bạn là “người nước ngoài” và đã đặt chân tới nước ta thì họ là du khách, họ sẽ rất hứng thú khi nói chuyện với bạn, tìm hiểu về lối sống văn hóa của chúng ta. Tuy nhiên, khi bạn đã tới Mỹ rồi thì bạn chỉ là một trong số nhan nhản những gương mặt Châu Á xuất hiện hàng ngày trên đường phố, trong quán ăn trong cuộc đời họ. Thậm chí, có lẽ họ còn nghĩ bạn cũng là… người Mỹ nên “I don’t care!” (Tôi không quan tâm!)”, Hương lý giải.

Lê Mai Hương (Hương Mysheo) hiện đang là chủ của một website và fanpage học IELTS miễn phí dành cho những bạn trẻ có ước mơ du học.

Tức anh ách vì bị “bơ”

Mai Hương kể rằng, trong những tuần học đầu tuần khi thảo luận với nhóm bạn Mỹ, cô luôn mang tâm trạng hậm hực, “tức anh ách” vì cho rằng các bạn Mỹ “bơ” mình.

Hương kể: “Lúc ở nhà, làm gì cũng thong thả, mở đầu cuộc thảo luận thường là không khí e dè “nhìn nhau chẳng nói nên lời,” sau đó từng người sẽ được hỏi ý kiến trong không khí hòa bình tôn trọng lẫn nhau. Ai ngờ qua bên này, thầy giáo bảo bắt đầu là các bạn ấy thi nhau “bắn” và bắn không ngừng nghỉ. 

Mình ngồi ở góc bàn nên cảm giác người ta còn quay lưng vào mặt mình và không thèm đếm xỉa tới cái con bé châu Á này. Mặc dù rất muốn “lên tiếng” nhưng trong hoàn cảnh như thế cũng khó để chêm lời vào. Cô gái trong lòng vô cùng bối rối, thậm chí là còn ngạc nhiên vì cảm giác không được coi trọng, trong khi những thầy cô bạn bè người Mỹ trước đây của mình thì rất tử tế.

Rất may, sau khi chia sẻ với bạn cùng phòng, chị ấy giải thích cho về tính cách của người Mỹ. Họ là những người rất chủ động và chủ nghĩa cá nhân cực cao. Sống trong một đất nước tự do mọi mặt, họ chẳng có gì ngần ngại khi phát biểu ý kiến cá nhân. Còn bạn, nếu bạn không lên tiếng, họ sẽ mặc định là bạn không có gì để nói, hay bạn không muốn nói, chứ họ sẽ không chờ đợi bạn mở miệng hay ân cần mời bạn cho vài lời vàng ngọc đâu. 

Thay vì về nhà hậm hực thì mình được khuyên hôm sau hãy đến lớp sớm, chọn ghế ngồi vào giữa “tụi Mỹ” để chúng nó phải chú ý tới mình. Quả thực là khi mình đã cất tiếng được rồi thì họ rất lịch sự, tôn trọng và lắng nghe mình”.

Sự khác biệt trong văn hóa ứng xử không chỉ là trở ngại khiến du học sinh khó hòa nhập với môi trường mới mà còn khiến những người bạn Mỹ “điên đầu, tổn thọ”.

“Đó chính là lối nói vòng vo của đa số người Việt. Câu trả lời của bạn là A, nhưng khi đứng lên bạn cứ phải tung hỏa mù, tản mát một lúc rồi mới “bập” vào từ khóa là A được, và sau đó lại vòng vo thêm một đoạn nữa. Lỗi này to lắm! vì nó làm “tổn thọ” thầy giáo Mỹ. Khi bạn diễn giải mà không liên quan tới chủ đề chính, thầy sẽ phải cố hiểu xem ý bạn muốn nói là gì, đoán xem cái bạn đang cố ám chỉ là gì. Vì vậy, các bạn muốn đi du học thì hãy luyện ngay lối tư duy thẳng, mạch lạc. Có thể luyện luôn trong IELTS Speaking: Hỏi gì trả lời nấy, sau đó đưa lý lẽ và ví dụ. Cấu trúc này đơn giản mà dễ theo dõi cho cả người nói và người nghe”, Hương đưa ra lời khuyên.

Học tập ở Mỹ không căng thẳng như nhiều người lầm tưởng, biết cách sắp xếp thời gian hợp lý, Hương vẫn còn dư thời gian để đi mua sắm, lượn phố, tham gia các sự kiện và hoạt động tình nguyện.

Học hỏi liên tục để không bị “khớp”

Là người có kinh nghiệm làm việc trong môi trường nước ngoài và cũng đạt điểm IELTS cao, Hương rất tự tin khi sang Mỹ du học. Ấy thế mà, những ngày đầu tiên lên lớp, cô vẫn bị “khớp”. Không phải thầy nói nhanh hay dùng từ khó mà lý do rất đơn giản là khi giảng bài, thầy giáo thường lấy ví dụ với một số sản phẩm hay thương hiệu lớn của Mỹ mà cô chưa từng nghe đến.

“Lúc ở nhà, trong đám bạn cũng được coi là thành phần tri thức, vậy mà sang “thế giới thứ nhất” là chẳng liên quan gì luôn. Ở đây không ai biết tới Vinamilk hay Cà phê Trung Nguyên, chỉ toàn những cái tên lạ hoắc như Target, Costco, Wendy rồi Geico… Nhớ có một lần thầy giáo cho bài tập thảo luận về một sản phẩm có tên Sodastream, trong khi các bạn người Mỹ đang phát biểu ầm ầm thì mình vẫn phải cặm cụi tìm hiểu xem nó là cái gì, rồi hỏi lại người ta xem cái máy đó tính năng thế nào, thường ai dùng, dùng ra làm sao. Một hồi mới biết hóa ra nó là máy chuyển nước lọc thành nước có ga và thường chỉ trẻ con thích uống nước kiểu này thôi. Vò đầu bứt tai, công nhận cái này “quê” mình không có thật”, Hương chia sẻ.

Để “giải ngố” cho bản thân, Hương quyết tâm học hỏi bằng cách đi siêu thị và lượn lờ shopping. “Đi siêu thị mới biết họ ăn gì, uống gì, mặc gì và dùng đồ như thế nào. Thế rồi cách bán hàng, trưng bày và đóng gói bao bì cũng rất khác so với ở nhà. Có lần mình đang lưỡng lự không biết mua lọ dầu gội đầu nào thì có chị tới tươi cười nói, “Em cứ mua đi, kể cả dùng thử rồi mà không thích cứ mang trả lại.” Thế nên, mua hàng ở Mỹ thì yên tâm lắm”, Hương nói.

Hương bảo, lấy điểm A ở Mỹ không khó lắm, chỉ cần tích cực phát biểu trên lớp và về nhà chăm đọc sách, ôn bài là ổn. Biết cách sắp xếp thời gian hợp lý, Hương vẫn còn dư thời gian để đi mua sắm, lượn phố, tham gia các sự kiện và hoạt động tình nguyện.

“Năm vừa rồi, dù cuộc sống và học hành cũng bận rộn, nhưng mình vẫn sắp xếp được để “phủ sóng” trên các hội nhóm học IELTS, thực hiện video, các lớp học IELTS miễn phí, xây dựng trang web học IELTS riêng. Khi làm những việc này, mình cũng chỉ nghĩ là ngoài kia hẳn cũng có những cô gái như mình ngày xưa, cặm cụi học tiếng Anh và mơ tới ước mơ du học”, Hương chia sẻ.

Kim Minh

Vừa rồi, khi đến ngày đáo hạn sổ, tôi tới chi nhánh ngân hàng để làm thủ tục. Tại đây, giống như nhiều người từng lên tiếng, tôi cũng bị nhân viên của ngân hàng tư vấn chuyển sang gửi "tiết kiệm đầu tư". Nhân viên tư vấn quảng cáo với tôi rằng đây là sản phầm mới của ngân hàng với lãi suất ưu đãi cao hơn hẳn gửi tiết kiệm truyền thống, lại có thể rút linh hoạt.

Với một người ở tuổi gần đất xa trời, nghe thấy quá nhiều mặt hay ho, ưu việt, lại là sản phẩm của ngân hàng, nên tôi chẳng hề nghi ngờ mà gật đồng đồng ý ngay. Sau đó, họ đưa cho tôi một tờ giấy để ký xác nhận nộp tiền. Nhân viên ngân hàng nói rằng sẽ hoàn tất chứng từ sau.

Hơn một tháng sau, người ta đến tận nhà tôi để đưa một quyển hợp đồng bảo hiểm. Trong thời gian đó, tôi liên tục gọi điện, thậm chí năm lần bảy lượt ra tận ngân hàng để hỏi rõ ràng về các chứng từ, nhưng người ta chỉ bảo chưa xong, khuyên tôi cứ yên tâm về đợi. Tôi cũng nói rõ rằng bản thân đã già yếu nên không có nhu cầu tham gia bảo hiểm, trái phiếu, vì hai loại hình ấy tôi đã có hết rồi. Tôi chỉ muốn gửi tiết kiệm, ấy vậy mà cuối cùng lại thành ra mua bảo hiểm đội lốt "tiết kiệm đầu tư".

Không những vậy, khi người của ngân hàng đưa hợp đồng bảo hiểm cho tôi thì cũng là lúc đã hết thời hạn 21 ngày xem xét để hủy hợp đồng. Họ cũng không nói cho tôi biết ngày xem xét phản hồi, không đưa cho tôi ký nhận hợp đồng, không trao đổi với tôi các điều khoản trong hợp đồng. Họ hoàn toàn tự ghi tất cả, kể cả các chữ ký trong hợp đồng cũng không phải của tôi trực tiếp ký.

>> Nhân viên ngân hàng tìm mọi cách dụ khách gửi 'tiết kiệm đầu tư'

Đặc biệt, điều khiến tôi bức xúc nhất chính là họ tự ý điền mục thu nhập của tôi là 100 triệu đồng một tháng, không có bệnh tật gì. Thử hỏi với một người tuổi U70 như tôi thì những thông tin ấy có chấp nhận được không? Sau này tôi muốn được bảo hiểm thì người ta có từ chối vì khai thiếu trung thực? Tôi có nói lại những lo lắng của mình với phía ngân hàng nhưng cũng chỉ nhận được vài câu trấn an kiểu như: "Bác cứ yên tâm, trên hợp đồng có dấu của ngân hàng, đây cũng là sản phẩm của ngân hàng, được sự quản lý của nhà nước... nên sẽ không có vấn đề gì".

Một năm sau, tôi giật mình khi nhận được thông báo yêu cầu đóng phí hợp đồng bảo hiểm 100 triệu đồng. Tôi vội vàng ra ngân hàng thì được biết nhân viên ngân hàng đã tư vấn cho tôi trước đó đã nghỉ việc và đây thực chất là bảo hiểm liên kết của ngân hàng với một công ty bảo hiểm bên ngoài. Khi tôi nói về việc không có khả năng đóng phí cao như vậy, người của công ty bảo hiểm gợi ý cho tôi thay đổi hạn mức, rút xuống còn 11,4 triệu đồng một năm.

Tôi cũng đã làm văn bản gửi phía công ty bảo hiểm để xem xét lấy lại tiền nhưng không được giải quyết. Giờ tôi chỉ cảm thấy vô cùng thất vọng vì niềm tin của mình vào ngân hàng đã bị phản bội. Nếu các cơ quan chức năng không sớm có biện pháp hữu hiệu để xử lý nghiêm khắc hiện tượng này, e rằng sẽ còn nhiều người dân vô tội khác mắc bẫy ký kết hợp đồng bảo hiểm không theo ý muốn của mình

Lê Thị Thoảng

>> Bạn có gặp rắc rối với hợp đồng bảo hiểm? Gửi bài tại đây. Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.

Đó là bức xúc của độc giả Macvanlongkhi phải mua kèm bảo hiểm khi vay ngân hàng. Thực tế, đây không phải là chuyện xa lạ ở Việt Nam. Thị trường bảo hiểm, nhất là kênh bán qua ngân hàng (bancassurance) từ lâu đã tồn tại nhiều mặt trái. Chẳng hạn, ngân hàng ép khách vay mua kèm bảo hiểm hoặc đánh tráo khái niệm giữa sản phẩm này với gửi tiết kiệm. Dù luật hiện hành đã cấm nhà băng bán bảo hiểm liên kết đầu tư trước và sau 60 ngày khi giải ngân khoản vay, nhưng trên thực tế, có không ít cách để ngân hàng lách luật, đẩy thế khó về phía khách hàng.

Có cùng trải nghiệm không mấy vui vẻ khi vay ngân hàng theo kiểu "bia kèm lạc", bạn đọc Hadetchia sẻ: "Tôi vừa làm thủ tục vay ngân hàng xong. Phía nhà băng không bắt tôi mua bảo hiểm theo đúng quy định của Bộ Tài chính. Thế nhưng, vấn đề là ở chỗ, để được giải ngân sớm thì tôi phải gửi tiết kiệm 30 triệu đồng trong thời gian sáu tháng mà không được rút. Trong khi đó, tôi đang cần tiền nên mới phải đi vay ngân hàng, giờ họ lại muốn tôi gửi lại 30 triệu đồng thì khác nào đánh đố.

Chưa kể, trong tài khoản bị cũng bị giữ lại 1 triệu đồng, không được sử dụng. Ngoài ra, sau khi giải ngân, tôi phải chuyển sang tài khoản người thứ ba (tốn phí chuyển) chứ không được tự chuyển, phí thẩm định (dù trước đó vài tháng cũng chính ngân hàng đã thẩm định rồi), chứng thư vẫn còn... Nói chung là tốn đủ các khoản phí lặt vặt khác chứ chẳng ít".

>> Kiếp nạn 'U70 bị nhân viên ngân hàng lừa mua bảo hiểm'

Câu hỏi được nhiều người quan tâm lúc này là "Bộ Tài chính có giải pháp gì để ngăn chặn tình trạng sai phạm khi ngân hàng bán chéo bảo hiểm?". Độc giả Vhungbình luận: "Tôi vừa vay ngân hàng hai khoản và vẫn bị đưa ra hai lựa chọn: Một là nếu tôi chấp nhận mua kèm bảo hiểm thì sẽ được vay với lãi suất ưu đãi, giải ngân sớm. Hai là không mua bảo hiểm thì phải chấp nhận lãi suất cao hơn, chậm giải ngân. Tóm lại, dù nói là không ép nhưng ngân hàng vẫn tìm đủ cách đưa khách vào tình thế buộc phải mua bảo hiểm nếu muốn được vay nhanh với lãi suất tốt nhất.

"Vấn đề quan trọng là việc kiểm soát hoạt động bán chéo bảo hiểm của các ngân hàng thực tế như thế nào? Có đang đạt được hiệu quả hay không? Tôi và nhiều khách hàng vay hiện tại vẫn đang phải đồng ý mua bảo hiểm để được duyệt giải ngân khoản vay một cách thuận lợi. Ở đây, việc yêu cầu khách hàng mua bảo hiểm hoàn toàn không được thực hiện bằng văn bản gì cả, nên người vay cũng không thể có bằng chứng kiện ngân hàng.

Nói cách khác, việc khách vay tiền từ ngân hàng và khách mua bảo hiểm của bên thứ ba đang được tách bạch, dường như không liên quan gì với nhau về mặt hồ sơ, giấy tờ, nên rất khó cho khách hàng đòi quyền lợi chính đáng cho mình", bạn đọc Tientruongcoolnói thêm.

Liên hệ với câu chuyện tôn trọng quyền lợi của khách hàng của các ngân hàng ở nước ngoài, độc giả Elchronicle.ryankết lại: "Tôi nhớ lúc đi du học, bên ngân hàng khi tư vấn làm thẻ visa, có các mức bảo hiểm về du lịch. Khi đó, tôi tính mua vì tranh thủ có visa Anh nên muốn lúc nghỉ có thể du lịch châu Âu, cũng cần bảo hiểm du lịch.

Thế nhưng khi nhân viên tư vấn hỏi về tình trạng công việc và tài chính, tôi nói nghỉ việc không lương để đi học bằng tài chính để dành. Lúc này, họ nhất quyết không cho tôi làm thẻ kèm theo gói bảo hiểm đó. Thay vào đó, họ tư vấn tài khoản hoàn toàn miễn phí cho du học sinh, và nói: 'Tuy đóng bảo hiểm không nhiều, nhưng do anh hiện tại không có thu nhập nên việc làm thẻ visa có thu thêm phí bảo hiểm là sai quy định và chúng tôi không khuyến khích anh mua gói đó'.

Lúc đó, tuy không mua được gói có bảo hiểm, nhưng tôi lại thấy vui vì gặp được nhân viên rất có trách nhiệm. Tôi kể lại câu chuyện này ở đây chỉ hy vọng các ngân hàng ở Việt Nam nên hoạt động linh hoạt và tôn trọng quyền lợi của khách hàng hơn. Với nhiều người Việt, tâm lý chung là không thích vay nợ, chỉ khi nào quá khó khăn mới đi vay ngân hàng. Thế nên, nếu ngân hàng không thể giúp họ rút ngắn thủ tục, tư vấn các gói lãi suất thấp, thì cũng đừng tìm cách ép khách mua kèm bảo hiểm. Làm vậy chẳng khác nào đẩy họ vào thế khó thêm".

Lê Phạmtổng hợp

>> Quan điểm của bạn thế nào? Gửi bài tại đây. Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.

Elizabeth Faber - Giám đốc Nhân sự và Mục đích toàn cầu của Deloitte cho biết, cuộc khảo sát năm nay làm nổi bật hai thế hệ đang vật lộn với tình trạng mất an ninh tài chính, mức độ căng thẳng cao và lo lắng về khí hậu gia tăng. Lực lượng này cũng đang chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của công nghệ như GenAI, xem xét điều này ảnh hưởng đến công việc và quyết định nghề nghiệp dài hạn như thế nào.

"Nhưng họ vẫn thấy lý do để lạc quan trong năm tới và tiếp tục thúc đẩy những thay đổi bản thân muốn thấy tại nơi làm việc và xã hội rộng hơn", bà nói thêm.

Lạc quan bất chấp lo ngại tài chính

Delloite đã thực hiện khảo sát này trong 13 năm. Đây là năm thứ ba liên tiếp, chi phí sinh hoạt là mối quan tâm hàng đầu của Gen Z và Millennials. Khoảng 6 trong số 10 gen Z (56%) và millennials (55%) sống bằng tiền lương, tăng 5% đối với gen Z và 3% với millennials kể từ năm ngoái. Bên cạnh đó, cứ 10 người có 3 người nói rằng không cảm thấy an toàn về tài chính.

Tuy nhiên, khảo sát vẫn ghi nhận có sự lạc quan ngay cả khi không mong đợi sự thành công tuyệt đối rằng hoàn cảnh có thể được cải thiện. Dưới 1/3 người tham gia khảo sát tin rằng tình hình kinh tế quốc gia của họ sẽ được cải thiện trong năm tới - tỷ lệ cao nhất kể từ Khảo sát millennial năm 2020, được thực hiện ngay trước khi Covid-19 bùng phát. Trong khi đó, gần một nửa số gen Z (48%) và 4 trên 10 millennials (40%) mong đợi tình hình tài chính cá nhân sẽ được cải thiện trong năm tới.