Bệnh gout trước đây được xem là bệnh của riêng các quý ông trên 50 tuổi, nhưng hiện nay căn bệnh này càng trở nên thường gặp ở những người trẻ. Thậm chí có người chỉ bước qua tuổi 30 đã mắc Gout.

Gout là bệnh lý do sự rối loạn chuyển hóa nhân purin, làm tăng acid uric trong máu, dẫn đến lắng đọng các tinh thể urate ở các mô. Gout biểu hiện bằng những đợt viêm khớp cấp tính và sau đó tiến triển thành mạn tính.

Triệu chứng đặc trưng của cơn gout cấp là khởi đầu đột ngột với tình trạng sưng, nóng, đỏ, đau dữ dội thường ở một khớp, đặc biệt là khớp ngón chân cái, làm hạn chế vận động.

Người bị bệnh gout mạn tính

Bệnh gout thường ảnh hưởng đến các khớp ở chi dưới. Khi bệnh gout nặng hơn hoặc tiến triển mạn tính, nhiều khớp có thể bị ảnh hưởng cùng một lúc dẫn đến đau và cứng khớp, hình thành hạt tophi ở khớp, bệnh thận do gout.

BS CK1 Cao Thanh Ngọc – Trưởng đơn vị Nội cơ xương khớp Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, gout là một trong những bệnh về xương khớp phổ biến nhất, chiếm khoảng 1/3 tổng số lượng người bệnh đến khám các vấn đề về xương khớp.

Điều đáng quan ngại là người mắc gout ngày càng trẻ hóa. Cứ 4 người đến khám tại khoa được chẩn đoán mắc gout, thì có từ 1 đến 2 người trong độ tuổi 30 - 40 và tỉ lệ này ngày càng gia tăng.

Tuy nhiên, đa số người mắc Gout thường xem nhẹ tình trạng bệnh, cho rằng bệnh gout không nguy hiểm bằng các bệnh đái tháo đường, tim mạch, tăng huyết áp…nên không tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ.

Nhiều người bệnh chỉ dùng thuốc khi có các triệu chứng sưng đau khớp. Sau đó khi thấy các triệu chứng cải thiện thì tự ý bỏ thuốc, gây hậu quả nghiêm trọng, khiến tình trạng bệnh ngày càng trầm trọng, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng.

Theo BS Ngọc bệnh lý viêm khớp gout là một bệnh mãn tính, người bệnh cần phải dùng thuốc thường xuyên và suốt đời.

Nếu không được điều trị phù hợp, người bệnh sẽ dễ bị biến dạng xương khớp, giảm chức năng vận động, thậm chí dẫn tới tàn phế làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng cuộc sống.

Khi những hạt tophi bị vỡ, nguy cơ bị vi khuẩn xâm nhập rất cao và gây ra viêm khớp nhiễm khuẩn, nhiễm khuẩn huyết.

Người mắc bệnh gout nên kiên trì điều trị và có lối ống lành mạnh, tránh bia rượu...

Ngoài ra, bệnh gout còn gây ra sỏi thận, suy thận và ảnh hưởng đến toàn bộ các cơ quan khác trong cơ thể.

Việc sử dụng các thuốc giảm đau một cách bừa bãi của một bộ phận không nhỏ người bệnh dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, loãng xương, gãy xương, đái tháo đường, nhồi máu cơ tim, đột tử.

BS Ngọc cũng khuyến cáo người bệnh khi được chẩn đoán mắc gout nên có thái độ bình tĩnh đối mặt và chấp nhận liệu trình điều trị lâu dài.

Một số người bệnh có tâm lý sử dụng thuốc lâu dài sẽ nóng và gây hại cho các cơ quan trong cơ thể, nhưng đây là quan niệm sai lầm vì hiện nay đã có nhiều thuốc an toàn cho người bệnh.

Thậm chí đối với những trường hợp người bệnh dị ứng với thuốc hạ axit uric máu cũng đã có thuốc khác không gây dị ứng thay thế.

"Người bệnh nên tuân thủ chỉ định điều trị do bác sĩ chuyên khoa đề ra thì việc “sống chung với gout” sẽ diễn ra an toàn" - BS Ngọc nói và cho biết, bên cạnh đó người bệnh cần có lối sống lành mạnh, giảm cân, tập thể dục điều đặn, uống nhiều nước, tránh rượu bia, thuốc lá, tránh thức ăn chứa nhiều đạm động vật như nội tạng động vật, thịt bò, hải sản…

Mắc bệnh nhà giàu do ăn nội tạng heo 6 lần mỗi tuần

Cứ mỗi dịp tụ tập với bạn, anh Sinh thường hay ăn các món chế biến từ nội tạng heo. Có tuần dùng món này tới 6 lần, dẫn tới căn bệnh không ngờ tới.

Theo TS Hưng, các cơn gout thường xảy ra vào ban đêm, sau các bữa ăn giàu đạm và kéo dài 3-10 ngày. 3 nguyên nhân thường gặp được chỉ ra gây nên tình trạng này do: Do tăng sản xuất acid uric nội sinh; Do giảm đào thải acid uric ở thận; Ăn quá nhiều thực phẩm nhiều purin như các loại thịt đỏ và thủy hải sản.

Tại sao nam giới bị bệnh gout nhiều hơn?

TS Đoàn Huy Cường- Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện 108 – cho hay các nghiên cứu đều cho thấy nhân purin trong thực phẩm ăn vào là nguyên nhân hàng đầu gây tăng acid uric. Các purin thực phẩm khác nhau gây tăng acid uric khác nhau.

Bên cạnh các thức ăn có nhân purin, uống rượu bia cũng có vai trò quan trọng làm tăng acid uric máu và cơn gout cấp. Uống rượu bia gây tăng lactat máu, làm giảm bài xuất acid uric qua thận dẫn đến tăng acid uric máu và cơn gout cấp.

Nguy cơ mắc bệnh tăng lên theo mức độ uống rượu bia, trong đó uống bia có nguy cơ cao hơn rượu. Nam giới uống nhiều rượu bia nên nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với nữ giới.

Những thực phẩm người mắc gout cần tránh

Theo TS Nguyễn Trọng Hưng, thức ăn và đồ uống có nhiều purin sẽ tăng nguy cơ bị cơn gout cấp, do đó người bệnh gout cần nhớ 5 nhóm thực phẩm cần tránh:

- Thịt đỏ, thịt cừu và thịt lợn; Nội tạng, phủ tạng như gan, thận, óc, lòng…; Hải sản, đặc biệt là động vật có vỏ như tôm, trai, cá cơm và cá mòi;

- Các loại rau xanh có tốc độ tăng trưởng nhanh như măng tây, măng tre, nấm, giá, dọc mùng… vì chúng làm tăng tốc độ tổng hợp acid uric trong máu.

- Các sản phẩm có hàm lượng fructose cao như soda và một số loại nước trái cây, kem, kẹo và đồ ăn nhanh.

- Tránh uống bia rượu vì rượu làm gia tăng sự tạo acid uric trong gan và ngăn cản thận thải acid uric. Tránh dùng các thuốc lợi tiểu, cocticoid.

- Tránh ăn bánh ngọt và bánh quy vì chúng có hàm lượng chất dinh dưỡng thấp và có thể làm tăng nồng độ acid uric.

Nên chọn các thực phẩm có hàm lượng purin thấp như:

- Sữa và các sản phẩm từ sữa ít béo và không béo, chẳng hạn như sữa chua và sữa tách béo;

- Trái cây tươi và rau quả, nên sử dụng các loại quả giàu vitamin C như dâu tây, dứa... vì chúng làm giảm tình trạng viêm hiệu quả, giúp người bệnh khỏe mạnh hơn;

- Các loại hạt, bơ đậu phộng và ngũ cốc; Chất béo, khoai tây, cơm, bánh mì và mì ống; Trứng (vừa phải);

- Các loại thịt như cá, thịt gà và thịt đỏ là tốt với lượng vừa phải (khoảng 100 - 120g mỗi ngày, tùy từng tình trạng của người bệnh);

TS Cường khuyên người mắc bệnh gout về lâu dài nếu ăn thịt nên luộc rồi bỏ nước, không nên ăn các loại nước dùng thịt, cá, xương hầm.

- Rau xanh các loại: súp lơ xanh và rau chân vịt - thực phẩm giàu chất xơ được khuyến khích dùng bởi có thể giảm hấp thu đạm, từ đó giảm sự hình thành acid uric. Nên sử dụng nhiều thực phẩm có tính kiềm như cải xanh, củ cải, bí… vì chúng có tác dụng trung hòa acid uric trong máu, làm chậm tiến triển của bệnh.

- Nên uống nhiều nước mỗi ngày, nên uống 2 - 2,5 lít/ngày tùy thuộc vào cân nặng, giới, tuổi… Bổ sung vitamin C khoảng 500-1000mg mỗi ngày cũng có thể giúp giảm acid uric.

Chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp kiểm soát lượng acid uric, tuy nhiên người bệnh gout được khuyên tuân thủ uống thuốc để ngăn chặn các cơn gout cấp và cần đi khám định kỳ.

Thực phẩm loại bỏ độc tố khỏi máu

Bà Trang cho biết Bộ Y tế đã có nhiều giải pháp để giải quyết những khó khăn liên quan đến giấy hẹn khám lại, đặt lịch khám lại. Trong đó, các cơ sở phải phân luồng hẹn tái khám, thực hiện hệ thống hẹn lịch trên điện thoại, online… để không có quá nhiều bệnh nhân dồn ứ trong cùng một thời điểm gây kéo dài thời gian chờ đợi.

Về giấy hẹn tái khám (khám lại) theo quy định cũ, bệnh nhân được hẹn khám lại vào một thời điểm nhất định hoặc đến bất kỳ thời gian nào trước ngày hẹn khám lại nếu có dấu hiệu (triệu chứng) bất thường. Giấy hẹn chỉ có giá trị sử dụng 1 lần trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ ngày được hẹn khám lại. 

Như vậy, trường hợp đi khám chữa bệnh sau thời hạn của giấy hẹn tái khám sẽ không được hưởng 100% chi phí BHYT (theo mức hưởng ghi trên thẻ). Nếu quá 10 ngày mà không đi khám lại, giấy hẹn sẽ hết hiệu lực, nếu muốn hưởng BHYT đúng tuyến phải xin giấy chuyển tuyến đúng quy định.

Mới đây, Chính phủ ban hành Nghị định 75 sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 146 quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (có hiệu lực từ 3/12) cũng có quy định liên quan giấy hẹn này.

Theo mẫu giấy mới, bệnh nhân được hẹn khám lại vào thời điểm cụ thể, hoặc đến bất kỳ thời gian nào trước ngày hẹn khám lại nếu có dấu hiệu (triệu chứng) bất thường. Trường hợp quá thời gian hẹn khám lại, trong thời gian 10 ngày kể từ ngày được hẹn khám lại, người bệnh liên hệ nhân viên y tế để đăng ký lịch khám phù hợp hoặc tự đến khám lại. 

“Nếu người bệnh không thể quay lại trong vòng thời gian 10 ngày của giấy hẹn khám lại, có thể liên hệ trước với cơ sở y tế để đề nghị một lịch hẹn khác. Như thế, bệnh nhân không phải xin giấy lại giấy hẹn và không phải chờ đợi”, bà Trang nói.

Sắp tới, Bộ Y tế sẽ ứng dụng công nghệ thông tin và số hóa các giấy tờ như giấy chuyển tuyến, giấy ra viện và khám lại theo hình thức điện tử. Đơn vị này đang xin ý kiến các cơ sở khám chữa bệnh và cơ quan BHXHvề các trường thông tin số hóa các loại giấy tờ này.

“Sau khi được ban hành sẽ chạy thử 6 tháng, nếu phù hợp sẽ giúp giảm phiền hà cho người bệnh", theo bà Trang. Theo đó, giấy điện tử có thể tích hợp vào ứng dụng thẻ BHYT, mã thẻ BHYT của người bệnh.

Khi đến cơ sở yêu cầu giấy hẹn tái khám, bệnh nhân có thể mang thẻ BHYT điện tử hoặc mã định danh công dân trình cơ sở tiếp nhận để được khám chữa bệnh, hưởng BHYT theo quy định. Hoặc thông qua hệ thống VssID của BHXH Việt Nam, các cơ sở khám chữa bệnh có thể tự tra cứu. Sau thời gian chạy thử, Bộ Y tế sẽ có hiệu chỉnh và ban hành chính thức, bà Trang thông tin.

Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm Y tế cho hay, ngoài phân quyền ký giấy, một giải pháp để thủ tục đơn giản hơn đang được nghiên cứu là thực hiện ký bằng bản điện tử, dấu điện tử, chữ ký điện tử thay vì ký thường (ký tươi) để nhanh hơn. Theo đó, lãnh đạo các khoa, phòng có thể ký được giấy dù ở đâu.

Bà Trang cho hay đối với các văn bản như giấy chuyển tuyến, giấy hẹn khám lại cấp trong năm 2023, Vụ Bảo hiểm y tế sẽ có công văn đôn đốc, hướng dẫn các cơ sở có thể cấp giấy cho người bệnh luôn trong tháng 12, chứ không phải chờ đến tháng 1/2024 mới cấp và thực hiện trong năm 2024.