Làm thế nào để duy trì sự cân bằng giữa việc tăng cường số lượng kết nối Internet nhưng vẫn bảo vệ an toàn cho người dùng trên không gian mạng?

Genie Sugene Gan: Người dùng cần được kết nối theo cách an toàn, bằng việc thực hiện một số biện pháp phòng ngừa. Chúng ta cần suy nghĩ kỹ trước khi chuyển giao bất kỳ thông tin nhạy cảm nào cho người khác. Hãy hết sức cẩn thận khi bạn nhận được thông báo trên điện thoại, email từ ngân hàng, bệnh viện, phòng khám hoặc thậm chí từ các cơ quan chính phủ. Đôi khi nó có thể là những tin nhắn ngụy trang bởi kẻ lừa đảo. 

Chúng ta cần phán đoán sự việc trước khi nhấp chuột vào bất cứ thứ gì. Không nên mở, hoặc tải xuống bất kỳ tệp hoặc hình ảnh đính kèm nào vào điện thoại, máy tính khi nhận được qua email hoặc tin nhắn vì một số tệp này có thể chứa phần mềm độc hại, thậm chí là phần mềm gián điệp nhằm xâm nhập vào thiết bị người dùng. Theo kinh nghiệm của tôi, không nên nhấp vào các liên kết nhúng trong tin nhắn hoặc thông báo, thậm chí cả email. 

Làm sao để bảo vệ những người yếu thế, những người ít hiểu biết về công nghệ trước những cuộc tấn công của kẻ xấu trên mạng?

Genie Sugene Gan: Những người trên 55 tuổi nhìn chung không hiểu biết nhiều về an ninh mạng. Chỉ 1/3 trong số họ từng nghe về khả năng bị theo dõi qua webcam, theo khảo sát của Kaspersky. 

Tuy vậy, người dùng Internet trên 55 tuổi lại là những người sử dụng nhiều thiết bị tiện ích. Theo khảo sát của chúng tôi, 1/4 số người trên 55 tuổi được hỏi cho biết họ sử dụng máy tính bảng, 1/3 sử dụng smartphone. Trong đó, các thiết bị của Apple là một trong những sản phẩm được sử dụng phổ biến. Nhìn chung, người cao tuổi dễ trở thành mục tiêu của các đối tượng lừa đảo qua mạng và hiện tại, chưa có giải pháp nào nhanh chóng để giải quyết vấn đề này.

Trong những lần làm việc với các chính phủ trên thế giới, chúng tôi thường xuyên bàn luận về vấn đề người cao tuổi vì đó là một trong những mối quan tâm hàng đầu. 

Ở một số quốc gia, chúng tôi thực hiện các chiến dịch nâng cao nhận thức và chương trình giáo dục. Hình thức này mất nhiều thời gian, cần sự kiên trì thực hiện từng bước một nhưng đây là giải pháp tối ưu nhất.

Đơn cử như lừa đảo là gì và những dấu hiệu nhận biết cho thấy chúng ta vừa bị lừa, hoặc vừa bị xâm nhập vào điện thoại? Tôi nghĩ doanh nghiệp tư nhân và chính phủ cần phải phối hợp với nhau nhiều hơn.

Tại Việt Nam, Kaspersky đã hợp tác với Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) trong nhiều năm và có một bản ghi nhớ lâu dài (MOU). Hằng năm, chúng tôi cùng nhau thực hiện một số dự án để nâng cao nhận thức về nhiều vấn đề khác nhau.

Năm 2022, để hỗ trợ chính phủ Việt Nam, chúng tôi đã phát động chương trình chống phần mềm độc hại, diệt Botnet và đã nhận về kết quả khá tốt. Chương trình rất thành công vì đã quét sạch một lượng lớn Botnet và phần mềm độc hại liên quan đến địa chỉ IP của Việt Nam. 

Chúng tôi cũng cung cấp phần mềm để người dùng tải xuống miễn phí trong thời gian chiến dịch diễn ra. Số lượng tải xuống nhiều đáng kể. Hy vọng những chiến dịch này đã góp phần nâng cao nhận thức chung của người dân Việt Nam về an toàn an ninh mạng. 

Trẻ em ngày nay tiếp cận với Internet và các thiết bị kết nối Internet từ rất sớm. Vậy đâu là độ tuổi và phương pháp phù hợp để trẻ tiếp xúc với công nghệ? 

Genie Sugene Gan: Theo báo cáo về sở thích của trẻ trên mạng (Kids’ interest Report), ở những trò chơi phổ biến nhất dành cho trẻ trên Internet, độ tuổi trung bình của người chơi là từ 3-16 tuổi. 

Thông qua những trò chơi này, trẻ em sẽ tiếp xúc với bạn bè và những người lạ trong không gian ảo. Theo đó, đã có gần 40.000 dạng tệp độc hại được phát tán dưới hình thức các trò chơi phổ biến dành cho trẻ em vào năm 2022. 

Kaspersky đã phát hiện hơn 7 triệu cuộc tấn công chỉ riêng trong năm 2022 liên quan đến các trò chơi phổ biến dành cho trẻ em. Thật đáng kinh ngạc khi các vụ tấn công tăng 57% so với năm 2021. Những tựa game phổ biến nhất bị tội phạm mạng khai thác là Minecraft và Roblox.

Ngày nay, trẻ em sử dụng mạng xã hội ngày càng nhiều. Lời khuyên của chúng tôi là các bậc phụ huynh nên kiểm soát và hướng dẫn con mình dùng mạng xã hội đúng cách. Trước hết, họ phải thực sự nhận thức được tầm quan trọng và am hiểu về vấn đề này. 

Chúng ta thường chia sẻ thông tin quá mức trên mạng xã hội. Những người trên mạng thực sự không cần biết bạn ở đâu, vào thời điểm nào, với ai hoặc làm gì. Đôi khi, nếu không cẩn thận, bạn sẽ vô tình chia sẻ một số thông tin bí mật, đăng nó lên mạng xã hội mà không hề nhận ra. Về cơ bản, tôi nghĩ chúng ta cần phải rất cẩn thận trong cách sử dụng mạng xã hội. 

Quy định pháp luật cần hạn chế trẻ em trên 13 tuổi sử dụng mạng xã hội. Nếu bạn là cha mẹ của trẻ dưới 13 tuổi, bạn cần phải hướng dẫn con mình sử dụng mạng xã hội đúng cách. 

Điều quan trọng là cha mẹ phải biết con họ đang dùng nền tảng mạng xã hội nào và nên học cách giao tiếp với con cái để chúng mở lòng với cha mẹ. Khi đó, chúng sẽ không ngại chia sẻ và việc này có thể ngăn chặn được rất nhiều điều xấu xảy ra. 

Để bảo vệ trẻ em trên mạng, chúng ta cũng có thể sử dụng một số giải pháp công nghệ được cài đặt vào trong các thiết bị tại trường học, máy tính và các thiết bị ở nhà.

Bà đánh giá thế nào về những nỗ lực của Việt Nam trong việc bảo vệ người lớn tuổi, trẻ em và những người yếu thế trên không gian mạng?

Genie Sugene Gan:Tôi cho rằng Việt Nam có tầm nhìn rõ ràng về việc trở thành một quốc gia tự chủ về an ninh mạng nhằm đảm bảo sự tăng trưởng liên tục của nền kinh tế, đặc biệt là trên không gian mạng. Tốc độ chuyển đổi số ở Việt Nam rất nhanh, điều này cũng dẫn đến việc tăng rủi ro về an ninh mạng. 

Theo Vietnam Digital Report 2023, gần 80% dân số Việt Nam sử dụng Internet, trong đó có 71% người sử dụng mạng xã hội. Chính phủ Việt Nam đã nắm bắt rất rõ những xu hướng này và biết rằng với quá trình chuyển đổi số diễn ra nhanh chóng, có rất nhiều việc cần phải làm để nâng cao nhận thức cộng đồng nhằm tăng cường an ninh mạng.

Trong những năm gần đây, chính phủ Việt Nam cũng đã rất nỗ lực trong việc hợp tác với khu vực tư nhân để tiến gần hơn với việc nâng cao nhận thức và tăng cường an ninh cho đất nước và cộng đồng. Chúng tôi mong muốn tăng cường hợp tác với chính phủ để phục vụ tốt hơn nữa cho người dân Việt Nam.

Cảm ơn bà về buổi trao đổi này. 

Về phía Liu Grace, nữ rapper đã mang đến sân khấu bản rap Take it easykhiến MC Trấn Thành liên tục thốt lên: “Quá đỉnh”. HLV BigDaddy chia sẻ: “Nói thật vợ của anh rất thích em… Em cứ yên tâm rằng bài này chắc chắn sẽ rất viral trên TikTok”. HLV Andree cũng dành lời khen cho nữ rapper: “Màn trình diễn quá tuyệt vời, nhảy hay rap hay, như anh Thái VG nói đây đúng là màn trình diễn thế giới rồi”. Giám khảo JustaTee và Karik cũng nhận định Liu Grace là một nhân tố sáng sân khấu và sẽ còn nhiều điều bất ngờ hơn nữa.

Đứng trước màn trình diễn và kết quả của 2 thí sinh này, khán giả theo dõi chương trình đa phần đều đánh giá sự thể hiện của HURRYKNG có phần hay hơn các thí sinh, đặc biệt là Liu Grace. Khán giả L.T thể hiện cảm xúc: “Giọng HURRYKNG rap đúng chất, nghe đã tai. Để nói về sự bứt phá ở vòng này thật sự HURRYKNG nhỉnh hơn nhiều so với Liu Grace”. Khán giả T.H cũng bình luận: “Liu Grace cũng rất hay nhưng mình thấy HURRYKNG nhỉnh hơn, mong có nón vàng cứu anh vào chung kết”. 

Cũng trong tập 11 Rap Việt mùa 3, MinhLai phải dừng chân tại vòng bứt phá. Trước đó nam rapper thể hiện bản rap Tốt gỗ hay nước sơn. Phần trình diễn thể hiện được màu sắc âm nhạc mới mẻ. HLV B Ray chia sẻ: “Anh thích chủ đề của em chọn, rất khéo léo, từ trước giờ em vẫn luôn là 1 người sở hữu năng lượng đốt cháy sân khấu”. Trong khi đó, HLV BigDaddy lại cho rằng MinhLai không làm nổi bật được bản thân khi đứng cùng với bạn diễn WXRDIE.

Thí sinh DT Tập Rap cũng phải chia tay chương trình dù phần trình diễn để lại nhiều ấn tượng với bộ 7 quyền lực và khán giả. Chia sẻ về phần thi này, HLV BigDaddy nói: “Đây là bài anh thích nhất của em từ đầu đến giờ…”. Giám khảo Suboi cũng nhận xét: “Khi DT nói rằng đây là lần đầu tiên em ấy làm nhạc Rock, chị cũng hơi ngạc nhiên vì sự hoàn hảo. Đó là sự thành công của DT ngày hôm nay”. Giám khảo Karik cũng đánh giá nam rapper đã có sự bứt phá nổi bật.  

Kết thúc tập 11, đội HLV Thái VG chính thức bước vào chung kết với đại diện đầu tiên là Liu Grace.

Kết quả bảng D vòng Bứt phá: 

Phước Sáng