Khác với các sản phẩm cho người dùng phổ thông, AI cho doanh nghiệp sẽ có những yêu cầu riêng về độ chính xác và tốc độ mở rộng quy mô. Nhiều công ty còn muốn xây dựng AI theo các mô hình có thể dễ dàng thích nghi với hoàn cảnh và trường hợp sử dụng mới.

Các mô hình nền tảng AI có thể mang lại giá trị theo nhiều cách, từ cắt giảm chi phí cho đến cải thiện kết quả với độ chính xác cao hơn nhờ các tập dữ liệu lớn và mạnh hơn. Ghi nhận với hệ thống Watsonx AI và nền tảng dữ liệu do IBM phát triển cho thấy, công nghệ AI đang phát huy hiệu quả trong việc giải bài toán doanh nghiệp với nhiều phản hồi tích cực.

Công nghệ AI liệu có thể đóng vai trò gì trong việc giúp Việt Nam chuyển đổi cả về Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số?

Bà Phạm Thị Thu Diệp: Việt Nam là một trong những nền kinh tế số phát triển nhanh nhất tại Đông Nam Á. Dự báo đến năm 2030, kinh tế số của Việt Nam sẽ đóng góp 30% vào GDP quốc gia. Để đạt được mục tiêu này, cần tận dụng tác động quan trọng nhất của AI trong nền kinh tế số, đó là gia tăng năng suất. 

AI có thể tự động hóa những công việc lặp đi lặp lại, giúp người lao động có thời gian để tập trung vào những hoạt động mang lại giá trị cao, giảm bớt chi phí, tạo ra những ngành nghề và thị trường mới, cũng như đem lại cơ hội mới cho giáo dục và đào tạo, từ đó đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế quốc gia.

Đối với chính phủ số, các giải pháp do AI cung cấp giúp Chính phủ nhanh chóng trả lời câu hỏi của người dân. Với sự hỗ trợ của AI, Chính phủ có thể thu thập và phân tích lượng dữ liệu khổng lồ để hiểu rõ về nhu cầu của người dân nhằm dự đoán nhanh và chủ động cung cấp dịch vụ phù hợp với từng cá nhân.

Để phát huy tối đa tiềm năng của AI trong chuyển đổi số nền kinh tế và thúc đẩy phát triển bền vững, điều Việt Nam cần làm là phải đảm bảo lợi ích mà AI mang lại được chia sẻ công bằng trong toàn xã hội.

Các nước đang phát triển như Việt Nam liệu có cơ hội trong cuộc chạy đua về trí tuệ nhân tạo?

Bà Phạm Thị Thu Diệp: Xét về khía cạnh phát triển và ứng dụng, Việt Nam đang ở vị trí tốt để hưởng lợi và trở thành quốc gia dẫn đầu về AI. Theo Chỉ số sẵn sàng AI của chính phủ (Government AI Readiness Index), Việt Nam đứng thứ 6 trong số 10 quốc gia thành viên ASEAN và đứng thứ 55 toàn cầu vào năm 2022, tăng 7 bậc so với năm 2021. 

Chính phủ đã đầu tư đáng kể vào AI và các công nghệ số. Nhiều chương trình và chính sách cũng đã được đưa ra nhằm khuyến khích nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI. Nước ta cũng đang giảm thuế cho các công ty sử dụng công nghệ AI, thành lập một số trung tâm nghiên cứu AI tại các trường đại học và viện nghiên cứu.

Với tất cả những hỗ trợ trên, Việt Nam có đầy đủ các yếu tố phù hợp để sớm khẳng định mình nằm trong số các quốc gia dẫn đầu về AI trong cuộc cạnh tranh toàn cầu.  

Việt Nam có hạn chế gì cần khắc phục khi theo đuổi công nghệ trí tuệ nhân tạo?

Bà Phạm Thị Thu Diệp:Việt Nam đã và đang có những nỗ lực đáng kể để bắt kịp sự phát triển không ngừng của AI. Như tôi đã đề cập, chúng ta đã vượt qua mức trung bình toàn cầu khi tăng 7 bậc so với năm trước về mức độ sẵn sàng cho AI. 

Chúng ta đang theo đuổi tầm nhìn trở thành một quốc gia AI quan trọng ở châu Á. Để đạt được các mục tiêu phát triển AI đầy tham vọng của mình, Việt Nam đang từng bước giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực số. Chúng tôi cũng đang chung tay giải bài toán nguồn nhân lực qua việc triển khai chương trình đào tạo kỹ năng số IBM SkillsBuild tại Việt Nam.

Là chuyên gia đầu ngành, theo bà Việt Nam nên làm gì để thúc đẩy phát triển, ứng dụng AI, trợ lý ảo?

Bà Phạm Thị Thu Diệp:Để ứng dụng một cách triệt để, Chính phủ cần có hiểu biết đúng đắn về AI. Việc ứng dụng và phát triển phải được nhìn từ lăng kính AI, xem AI là một công cụ để nâng cao năng suất lao động và khả năng sáng tạo, giúp tạo ra các cơ hội mới và giải quyết nhiều vấn đề hơn.

Chính phủ Việt Nam có thể phác thảo một lộ trình phát triển và khuôn khổ pháp lý về AI. Điều này sẽ giúp các lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế gia tăng năng suất, tạo cơ hội tiếp cận công nghệ đồng đều để không ai bị bỏ lại phía sau trong cuộc cách mạng số. 

Việc ứng dụng AI phải được nhìn nhận trong bối cảnh năng lực và sự trưởng thành của công nghệ. Đây là một hành trình có hệ thống, đòi hỏi phải có một quan điểm tổng thể, với mục tiêu là đẩy mạnh ứng dụng AI để tăng trưởng kinh tế. 

Cục trưởng Lê Quang Tự Do nhận định, một trong những bài học kinh nghiệm quan trọng nhất là sử dụng tổng hợp giải pháp đồng bộ về mặt kinh tế, truyền thông. Đồng thời, chia nhóm đối tượng để quản lý, nhóm một là các nền tảng xuyên biên giới và nhóm hai là đại lý quảng cáo cung cấp nguồn tiền để nuôi sống nền tảng cùng các nhóm làm nội dung trên mạng.

Bước tiến mới trong quản lý nền tảng xuyên biên giới

Theo ông Lê Quang Tự Do, đối với các nền tảng xuyên biên giới, Cục PTTH-TTĐT tổng hợp các biện pháp nhằm duy trì ở mức cao tỷ lệ ngăn chặn, gỡ bỏ nội dung xấu độc. Từ năm 2017 tới nay, việc hợp tác và tỷ lệ đáp ứng của các nền tảng liên tục được cải thiện. Đặc biệt, 6 tháng đầu năm nay, tỷ lệ đáp ứng cao nhất (hơn 90%), gỡ bỏ nhiều nhất từ trước đến nay.

Cùng với đó, quy trình xử lý nội dung xấu độc đặt ở mức cao hơn lần đầu được triển khai đối với tình huống khẩn cấp, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia. Báo cáo của Cục PTTH-TTĐT cho thấy, thời gian xử lý nhanh hơn, chưa tới 12 giờ, số lượng nhiều hơn và huy động nhiều lực lượng cùng tham gia, kết hợp thủ công và AI, thuật toán tự động để rà quét, chặn, gỡ nội dung vi phạm.

Cục trưởng Lê Quang Tự Do nhấn mạnh, lần đầu tiên Bộ TT&TT tổ chức kiểm tra toàn diện một nền tảng xuyên biên giới lớn ở Việt Nam, đó là TikTok. Nhiều bộ ban ngành cùng vào cuộc kiểm tra, chia sẻ trách nhiệm quản lý nền tảng xuyên biên giới. Đây cũng là lần đầu Việt Nam buộc một nền tảng xuyên biên giới ký thừa nhận sai phạm và có biện pháp khắc phục cụ thể. Ông thông tin thêm, hiện nay đoàn kiểm tra đang thực hiện các bước cuối và tháng 7 sẽ có công bố.

Bộ TT&TT cũng yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới áp dụng công nghệ rà quét tự động với quảng cáo. Cục trưởng Lê Quang Tự Do nhận xét, gần như các nền tảng đều áp dụng công nghệ phân phối quảng cáo tự động bằng AI nên việc tìm quảng cáo vi phạm rất khó. Bộ đã đàm phán với Facebook và YouTube để triển khai theo quy trình rút gọn. Trước đây, để gỡ một quảng cáo vi phạm, cần phải chứng minh nó vi phạm luật nào và chỉ gỡ đúng quảng cáo đó. Hiện nay, cơ quan quản lý chỉ cần gửi một quảng cáo và chứng minh vi phạm, sau đó các quảng cáo có nội dung tương tự như “nhà tôi ba đời bán thuốc” đều phải gỡ, dẫn đến kết quả chặn lọc cao.

Ngoài ra, Bộ TT&TT yêu cầu các nền tảng không bật kiếm tiền với trang, kênh có nội dung vi phạm để ngăn chặn dòng tiền quảng cáo nuôi dưỡng trang, kênh vi phạm pháp luật; các OTT cung cấp dịch vụ nội dung theo yêu cầu phải tuân thủ quy định Nghị định số 71 và Luật điện ảnh sửa đổi. Kết quả, Netflix đã nộp hồ sơ xin đăng ký kinh doanh tại Việt Nam; 5 OTT nộp hồ sơ đăng ký với Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch về cung cấp phim trực tuyến.

Bên cạnh đó, 5 nhà sản xuất TV lớn nhất cũng được Bộ TT&TT yêu cầu không gắn app OTT cung cấp nội dung không có phép ở Việt Nam lên màn hình hoặc bộ điều khiển. Đây là biện pháp hữu hiệu để Netflix và nền tảng khác phải tuân thủ pháp luật.

Theo báo cáo của Cục PTTH-TTĐT, Facebook đã gỡ 484 fanpage quảng cáo game cờ bạc, đổi thưởng; gỡ 72 tài khoản, fanpage quảng cáo vũ khí, vật nổ, chất liệu gây nổ; gỡ 2.444 link quảng cáo các dịch vụ bất hợp pháp. YouTube đã gỡ 632 video quảng cáo mua bán, săn bắn động vật hoang dã, hướng dẫn chế tạo vũ khí, gỡ hơn 2.000 quảng cáo thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, tài khoản quảng cáo vi phạm bằng thuật toán tự động. Không quảng cáo và bật kiếm tiền trên 50 kênh YouTube, 49 trang và tài khoản Facebook, 158 website.

Ông Lê Quang Tự Do cho biết, trong 6 tháng cuối năm, một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của Cục PTTH-TTĐT là tập trung hoàn thiện và tham mưu Bộ TT&TT trình Chính phủ ban hành nghị định thay thế Nghị định 72 về quản lý Internet và thông tin trên mạng. Ngoài ra, trên nền kinh nghiệm xử lý TikTok, tìm cách nhân rộng, xử lý các nền tảng xuyên biên giới khác. Cục PTTH-TTĐT cũng sẽ thử nghiệm phối hợp với cộng đồng KOL để triển khai chiến dịch truyền thông về phòng chống tin giả trên mạng.