Những năm qua, thị trường thực phẩm chức năng phát triển bùng nổ, hiện giờ đã có 24.000 số đăng ký, vượt qua cả thuốc (22.000). Theo khoản 23 Điều 2 Luật An toàn thực phẩm 2010, thực phẩm chức năng là thực phẩm dùng để hỗ trợ chức năng của cơ thể con người, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng, giảm bớt nguy cơ mắc bệnh.

Các sản phẩm này được pháp luật công nhận là có ích. Không phải lúc nào bữa ăn cũng cung cấp cho con người đủ dưỡng chất cần thiết. Vì thế thực phẩm chức năng bổ sung các chất thiết yếu, sẽ là tốt cho sức khỏe con người.

Ví dụ hàng ngày người khỏe cũng nên uống bổ sung một viên multi vitamin, cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất thiết yếu. Khi bị rối loạn tiêu hóa mức nhẹ, có thể uống bổ sung vi khuẩn đường ruột có ích và một số enzym tiêu hóa. Khi tập thể thao có thể uống bổ sung khoáng chất để bù lại lượng muối đã mất và uống thêm protein để tăng cơ...

Nếu chỉ có vậy thì tình hình TPCN của Việt Nam cũng giống như các nước, không có gì phải lo lắng. Tuy nhiên Việt Nam có một đặc thù mà ít nước gặp phải, là khá nhiều TPCN được quảng cáo như thuốc và người dân cũng sử dụng như thuốc chữa bệnh, bất chấp dòng chữ "sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh" in trên bao bì sản phẩm.

Tại sao lại có chuyện như vậy?

Các định nghĩa và điều luật về TPCN hiện hành gần như được học hỏi hoàn toàn từ phương Tây, mà chưa tính đến đặc thù của y học Việt Nam. Y học Việt Nam có sự tồn tại song hành của cả y học phương Tây và phương Đông, còn gọi là y học hiện đại và y học cổ truyền. Dù có cùng đích đến là bảo vệ sức khỏe con người, hai nền y học này có cơ sở lý luận, phương pháp thực hành khác hẳn nhau.

Y học cổ truyền vẫn cắm rễ sâu rộng trong tâm lý nhân dân. Kinh nghiệm hàng nghìn năm chữa bệnh bằng cây cỏ để lại một kho tàng các vị thuốc và bài thuốc chữa từ các bệnh thông thường tới nan y. Hơn một trăm năm tiếp thu y học phương Tây vừa qua lại mang đến cho người dân cái nhìn pha trộn kiến thức y học Đông - Tây.

Ví dụ người có khả năng tình dục kém bị cho là thận hư. Nhưng thận ở đây không phải là quả thận lọc nước tiểu, mà là thận của y học cổ truyền, có chức năng về sinh sản, còn chức năng lọc ra nước tiểu theo y học cổ truyền lại do một số bộ phận khác phụ trách như tiểu trường, bàng quang. Tương tự người bị ngứa được dân gian gọi là nóng gan, nhưng y học hiện đại không có khái niệm gan nóng hay lạnh. Bản chất ở đây là tạng can, theo y học cổ truyền, bị nóng.

Chính vì thế, cách lý giải và điều trị bệnh của người Việt hiện nay có sự mềm dẻo khá độc đáo: một bệnh có thể lý giải bằng cả hai nền lý luận, bằng cả hai phương thuốc khác nhau. Người được đào tạo bài bản về y học hiện đại hoặc y học cổ truyền có thể phân biệt được, còn với quảng đại quần chúng thì các kiến thức trên hòa quyện khó mà phân định. Vì thế, với góc nhìn của người làm y học hiện đại, một sản phẩm được quảng cáo bằng kiến thức y học cổ truyền có thể bị coi là khoa trương, không khoa học.

Y học cổ truyền được bảo hộ bằng pháp luật, có hệ thống thống nhất từ trung ương tới địa phương. Các vị thuốc và bài thuốc y học cổ truyền là kết tinh kinh nghiệm chữa bệnh lâu đời của nhân dân, nên Bộ Y tế đã cho phép sử dụng mà miễn thử nghiệm lâm sàng và được BHYT thanh toán.

Mặc dù vậy, hiện nay y học hiện đại ở Việt Nam chiếm ưu thế áp đảo. Quy định pháp luật cũng phần lớn tham khảo từ phương Tây. Và đối chiếu với hệ thống pháp luật như thế thì y học cổ truyền luôn bị nhìn nhận ở thế yếu, bị coi là lạc hậu, thiếu khoa học.

Hướng phát triển của y học cổ truyền là hiện đại hóa, tiến tới bào chế các thuốc y học cổ truyền giống như thuốc Tây. Nhưng sản phẩm làm ra sẽ bị áp quy định của thuốc Tây, phải chứng minh hoạt chất, phải thử nghiệm lâm sàng bốn giai đoạn. Doanh nghiệp dược y học cổ truyền với tiềm lực nhỏ bé, làm sao đáp ứng nổi các yêu cầu trên, vì thế họ sẽ đăng ký các sản phẩm đó là thực phẩm chức năng, vốn có yêu cầu thủ tục nhẹ nhàng hơn rất nhiều.

Và thế là mâu thuẫn đã diễn ra từ lâu nhưng người bên ngoài không hay biết. Đó là nếu dược liệu y học cổ truyền thô, đun nấu thủ công cho người bệnh uống, thì được công nhận là thuốc, và được BHYT thanh toán. Còn nếu hiện đại hóa dạng bào chế thành viên để tung ra thị trường, thì phải "đội lốt" thực phẩm chức năng.

Rất nhiều sản phẩm bị coi là TPCN hiện nay thực chất là những bài thuốc cổ rất hay. Ví dụ "Độc hoạt tang ký sinh" chữa khớp, "Sài hồ sơ can thang" chữa dạ dày, "Tứ quân tử thang" chữa kém hấp thu. Trong dịch Covid-19, các sản phẩm si rô ho "Bổ phế" luôn cháy hàng, đều là các biến thể của bài thuốc trị ho "Bổ phế chỉ khái lộ".

Người dân biết các sản phẩm bị gọi là TPCN đó chính là thuốc cổ truyền. Vì thế dù nhà chức trách luôn ra sức thuyết phục "không phải là thuốc và không thể thay thế thuốc chữa bệnh", thì dân vẫn coi là thuốc và tin dùng. Điều này lý giải tại sao nhiều mặt hàng TPCN vẫn liên tục phát triển. Tôi ước tính trên 50% sản phẩm đang dán nhãn TPCN hiện nay chính là thuốc y học cổ truyền ở dạng bào chế mới. Như vậy, không hẳn là do dân trí thấp, mà dường như có sự lúng túng, không nhất quán trong thái độ ứng xử với y học cổ truyền.

Theo tôi, cần phân định rõ thị trường thuốc và tách biệt hai khu vực rõ ràng: thuốc y học cổ truyền và TPCN. Với thuốc y học cổ truyền, ngoài việc tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm, còn phải tuân thủ các quy định về nguồn gốc dược liệu đảm bảo chất lượng, các thử nghiệm về an toàn độc tính. Sản phẩm sau đó sẽ được dán nhãn "thuốc y học cổ truyền" và sử dụng như thuốc chữa bệnh.

Để bảo vệ sức khỏe, có ba chọn lựa rõ ràng: thuốc y học hiện đại, thuốc y học cổ truyền và thực phẩm chức năng. Người dân được chọn lựa sản phẩm tùy ý, có sự hướng dẫn của thầy thuốc. Cách này sẽ góp phần chấm dứt sự nhập nhằng giữa TPCN và thuốc, phù hợp với văn hóa dân tộc, đồng thời giúp bảo tồn vốn quý y học cổ truyền.

Quan Thế Dân

“Bếp yêu thương” được Phòng Công tác xã hội và các nhà tài trợ nâng cấp, chỉnh trang từ khu vực phát suất ăn miễn phí trước đây.  

Phát suất ăn miễn phí tại Bệnh viện Chợ Rẫy.

Tại “Bếp yêu thương” mỗi ngày có 5 khung giờ để cô bác đến nhận cơm là lúc 5 giờ, 6 giờ, 8 giờ, 14 giờ, 16 giờ. 

Khi đến nhận cơm, cô bác chuẩn bị hộp đựng, xếp hàng ngay ngắn, lần lượt từng người lên nhận phần ăn. 

Căn "Bếp yêu thương" vừa mới đi vào hoạt động.

 Tại đây có bàn để cô bác sắp xếp các hộp đựng cơm, cà men… để đem về khoa ăn cùng người thân. Nếu cô bác muốn dùng ngay phần cơm thì có sẵn khay cơm, muỗng đũa. 

Từ năm 2019, Đơn vị Y xã hội (nay là Phòng Công tác xã hội) đã phối hợp với Chi hội Từ thiện Bảo Hòa phát suất ăn miễn phí cho người thân, người bệnh.  

Thân nhân bệnh nhân xếp hàng nhận suất ăn miễn phí.

Ban đầu, mỗi ngày chỉ phát 1.500 suất ăn theo 2 khung giờ là 8 giờ sáng và 14 giờ chiều. Năm 2010 tăng lên 2500 suất. Năm 2011 thêm 1000 suất ăn (tổng lượng 3500 suất/ngày). 

Số lượng suất ăn miễn phí phụ thuộc vào nhu cầu thân nhân người bệnh. Hiện tại, Phòng CTXH phối hợp với  Chi hội Từ thiện Bảo Hòa, Chi hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo Nhơn Hòa, Họ đạo Chợ Lớn và Quán cơm Hạnh Dung cung cấp 4500 suất ăn miễn phí mỗi ngày. 

Đức Toàn

Khởi công xây dựng "Ngôi nhà mơ ước" Lào Cai

- Hôm nay (2-8), cán bộ chiến sỹ đồn BIên phòng  A Mú Sung và nhân dân địa phương đã khởi công xây dựng ngôi nhà mới cho hộ gia đình nghèo.

Con khóc suốt ngày

Cậu con trai của anh mới chỉ hơn một tuổi, mới chỉ bập bẹ được vài từ vậy mà đã sớm mắc phải căn bệnh nan y. Tính mạng của con càng ngày càng trở nên mong manh, bởi khả năng tài chính của gia đình ngày một giảm. 

Mắc phải căn bệnh ung thư từ khi còn quá nhỏ, tính  mạng của cậu bé rất mong manh.

Không chỉ đối với vợ chồng anh Nguyễn Duy Khương và chị Huỳnh Thị Thúy Liễu (thôn 1, xã Đạ Mri, huyện Đạ Huai, tỉnh Lâm Đồng) mà có lẽ ai chứng kiến cảnh bé đau đớn cũng không thể cầm lòng.

Khối u trong xương hành hạ, khiến bé sốt cao, khóc rỉ rả cả ngày, chỉ khi nào mệt quá mới ngủ thiếp đi. Tình dậy, bé lại khóc cha mẹ dỗ dành đủ kiểu nhưng dường như vẫn không làm bé nguôi cơn đau.

Mới đầu, cánh tay trái của bé sưng lên, bác sĩ cũng chỉ nghi ngờ đó là do căng cơ. Sau vài lần điều trị không bớt, bác sĩ đã mổ để sinh thiết. Gia đình nhận một kết quả đau lòng bé bị ung thư xương. 

Nếu như không được điều trị, tính mạng bé sẽ khó giữ được.

Bắt đầu từ tháng 3/2018, bé Nguyễn Huỳnh Duy Vương được điều trị với phác đồ chữa bệnh ung thư xương. Hầu như ngày nào bé Duy Vương cũng phải uống thuốc và tiêm truyền. Sau mỗi lần truyền thuốc, sức khỏe của bé tiều tụy. Có khi vài ba ngày bé không thể ăn uống được. Cha mẹ ép được muỗng sữa, muỗng cháo rồi lại ói ra ngay sau đó.

Hết toa thứ nhất, bé khỏe được một chút, gần đến ngày điều trị toa thứ 2 bé lại đau đớn. Cứ như vậy hết toa thuốc này đến toa thuốc khác, nhiều tháng nay, cơ thể của bé lúc trồi lúc sụt.

Bé được điều trị đến toa thứ 4 thì tài chính gia đình bé đã cạn kiệt. Những ngày tiếp theo đó, gia đình phải vay mượn của người thân để chữa trị cho Duy Vương. Đến nay, cha bé phải cầu cứu nhờ đến sự chia sẻ của cộng đồng may ra mới có cơ hội. 

Trong gia đình, ngoài bé Vương bị bệnh bà nội của bé cũng đang điều trị bệnh tim, huyết áp nên gánh nặng tiền bạc luôn đè nặng lên vai vợ chồng anh Khương và chị Liễu. 

Một đơn thuốc 8 triệu đồng

Nếu như bé Vương chỉ dùng 1 -2 đơn thuốc thì có lẽ cuộc sống của gia đình anh Khương sẽ không kiệt quệ như hiện tại. Một đứa con nằm viện suốt trong thời gian dài, không những mẹ phải nghỉ hẳn việc để chăm con, nhiều khi cha cũng phải lên bệnh viện chăm phụ. 

Mỗi toa thuốc của bé tới 8 triệu đồng.

Mỗi tháng cần một số tiền rất lớn ngoài tiền thuốc và những chi phí khác, trong khi việc kiếm tiền của anh Khương lại không được trọn tháng. Nếu như trước đây, cả hai vợ chồng cùng làm, con không bị bệnh thì cũng chỉ đảm bảo cuộc sống hằng ngày. Giờ đây, con bệnh, mẹ bệnh mọi chi phí đổ dồn lên vai anh Khương, trong khi thời gian làm việc của anh rất hạn chế.

Bé Vương đang được cầm cự bằng những đồng tiền cha mẹ vay được. Tuy nhiên, với hoàn cảnh hiện tại, họ không thể vay được nhiều. Cơ hội chữa bệnh của bé Vương sẽ rất mong manh. Với căn bệnh bé đang mang đòi hỏi việc điều trị phải liên tục và diễn ra trong thời gian dài. Nếu vì lý do nào đó mà ngưng thuốc thì khó có thể đảm bảo được tính mạng cho bé. Bé Vương đang rất cần sự chia sẻ của bạn đọc trong lúc gia đình khó khăn nhất. 

Làm sao có đủ tiền cứu con.

Chia sẻ với chúng tôi anh Khương bày tỏ: “Chúng tôi đã tìm đủ mọi cách cứu con rồi, nhưng không may cháu mắc phải căn bệnh hiểm nghèo tốn tiền quá. Một mình tôi không thể nào lo xuể. Tiền bạc kiếm không ra mà tiền thuốc men nhiều vô kể, riêng con tôi một toa thuốc cũng tới 8 triệu đồng. Giờ đây không chỉ mình con tôi bị bệnh, mẹ tôi cũng bị bệnh tim, em trai tôi mới đi bộ đội được ít tháng cũng mắc bệnh u não đang điều trị tại Bệnh viện Quân y 175, tôi phải chạy qua chạy lại. Thật sự, lúc này chúng tôi chỉ biết cố gắng hết sức thôi rồi được tới đâu tính tới đó”. 

Đức Toàn 

Đội ngũ trợ lý của HLV trưởng Akira Nishino tiết lộ, sẽ có những thay đổi lớn trong đội hình xuất phát khi Thái Lan bước vào trận đấu với tuyển Việt Nam (20h ngày 19/11).

Nitipong Selanon là vũ khí bí mật của Thái Lan

Một trong những thay đổi lớn nằm ở hàng phòng ngự. Cụ thể là vị trí hậu vệ phải, với sự xuất hiện của Nitipong Selanon.

Trong trận làm khách của Malaysia mới đây, Akira Nishino cất Nitipong trên ghế dự bị để sử dụng Tristan Do - người mới trở lại sau chấn thương.

Lựa chọn ấy khiến nhà cầm quân người Nhật Bản trả giá đắt. Tristan Do thi đấu với cảm giác bóng và tinh thần không tốt, là một nguyên nhân dẫn đến thất bại của Thái Lan.

Thái Lan đến Việt Nam trước tiên không được phép thất bại. Trận thua ở Mỹ Đình, nếu diễn ra, sẽ khiến Thái Lan kém ngôi đầu bảng đến 6 điểm, và hy vọng vào giai đoạn 3 vòng loại World Cup 2022 nhạt nhòa.

Sự an toàn được đặt lên hàng đầu. Chính vì thế, Akira Nishino quyết định sử dụng vũ khí bí mật Nitipong Selanon - một trong những phát hiện của ông khi dẫn "Voi chiến".

Nitipong chơi tuyệt hay khi Thái Lan thắng UAE

Nitipong Selanon không phải cầu thủ có kinh nghiệm quốc tế. Đổi lại, hậu vệ phải 26 tuổi này công thủ toàn diện, thể lực tốt nên được Akira Nishino tin tưởng.

Kẻ thách thức Đoàn Văn Hậu

Nitipong Selanon xuất hiện lần đầu tiên trong danh sách đội tuyển Thái Lan là trước thềm King's Cup 2019.

Mặc dù vậy, cho đến khi Akira Nishino xuất hiện, Nitipong mới chính thức có đất diễn, lột xác trở thành nhân tố mới.

Nitipong đã có 2 trận đấu cùng "Voi chiến". Trong đó, anh thực sự nổi bật khi Thái Lan thắng UAE 2-1 hồi tháng trước.

Nitipong được kỳ vọng phong tỏa Văn Hậu

Trong trận thắng UAE, Nitipong thực hiện 61 đường chuyền, với 92% chính xác. Anh thực hiện 4 pha đột phá, và thành công 100%, cao nhất đội hình Thái Lan trận ấy.

Ngoài ra, Nitipong có 2 cú sút và đều đi chính xác. Những thống kê này cho thấy sự toàn diện trong lối chơi của anh, cũng như khả năng nhìn người của Akira Nishino.

Akira Nishino xem Nitipong là nhân tố để tạo cân bằng và đột biến cho lối chơi của Thái Lan, cũng như có nhiệm vụ phong tỏa Đoàn Văn Hậu.

Trong lối chơi của tuyển Việt Nam, Văn Hậu là ngòi nổ bên cánh trái, với khả năng hỗ trợ tấn công rất tốt.

Văn Hậu là một phần sức mạnh trong tập thể mà HLV Park Hang Seo xây dựng. Đây là lý do vai trò của Nitipong càng quan trọng với Thái Lan.

Có thể nói, cuộc chiến giữa Nitipong và Đoàn Văn Hậu quyết định không nhỏ đến kết quả chung cuộc "derby Đông Nam Á".

Thiên Thanh