Trước thực trạng dân số già đi và số trẻ em sinh ra mỗi năm giảm đến mức báo động, nhà bỏ hoang được xem là vấn đề lớn mà Chính phủ Nhật Bản cần giải quyết. 

Ông Jeffrey Hall - Giảng viên tại Đại học Nghiên cứu Quốc tế Kanda tại Chiba, cho rằng đây là dấu hiệu của sự suy giảm dân số Nhật Bản.

Theo số liệu do Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản tổng hợp, 14% nhà ở tại Nhật Bản không có người ở, bao gồm cả những căn nhà tạm thời bị bỏ trống do chủ đi làm việc ở nước ngoài. 

Dù không phải tất cả đều xuống cấp như các “akiya” truyền thống nhưng các chuyên gia cho rằng những căn nhà không có người ở sẽ gây ra nhiều vấn đề khác. Đơn cử như tình trạng nhà mục nát sẽ tăng rủi ro cho lực lượng cứu hộ tại thời điểm xảy ra thảm hoạ động đất hay sóng thần. 

Những “akiya” tại Nhật Bản thường được để lại cho thế hệ sau. Nhưng với tỷ lệ sinh giảm mạnh, nhiều căn nhà không có người thừa kế hoặc nếu có thừa kế thì những người trẻ đã chuyển đến các thành phố lớn sinh sống. 

Với chính sách thuế của Nhật Bản, một số gia chủ cho rằng việc giữ lại nhà cũ sẽ tiết kiệm hơn so với đập bỏ để xây dựng lại. Ngay cả khi gia chủ muốn bán cũng khó tìm được người mua. 

Ông Jeffrey Hall cho biết, nhiều căn nhà bị bỏ hoang có vị trí không thuận lợi, rất khó tiếp cận với phương tiện giao thông công cộng, dịch vụ chăm sóc sức khoẻ hay cửa hàng tiện lợi. 

Gần đây, một số đoạn video thu hút người xem trên mạng xã hội có nội dung người nước ngoài mua những căn nhà giá rẻ tại Nhật Bản rồi cải tạo thành nhà nghỉ hoặc quán cà phê đầy phong cách. 

Tuy vậy, ông Jeffrey Hall cho rằng việc này không dễ như mọi người tưởng. Thực tế, những căn nhà như vậy không dễ bán cho người nước ngoài hoặc nếu có thì thủ tục rất rườm rà, nhất là với những người không thành thạo tiếng Nhật.

Những năm gần đây, dân số Nhật Bản liên tục giảm. Như năm 2022, dân số Nhật Bản giảm 800.000 người so với năm 2021, xuống còn 125,4 triệu người. 

Theo số liệu chính thức, năm 2023 là năm thứ 8 liên tiếp số ca sinh mới tại Nhật Bản giảm, đây là mức thấp kỷ lục. 

Nhiều năm qua, tỷ lệ sinh của Nhật Bản dao động quanh mức 1,3, thấp hơn mức cần thiết 2,1 để duy trì dân số ổn định. 

Tính đến ngày 1/4/2024, Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản cho biết số trẻ em dưới 15 tuổi đã giảm năm thứ 43 liên tiếp, xuống còn khoảng 14 triệu người. Đây là mức thấp kỷ lục từ trước đến nay. 

Như vậy, vấn đề nan giải của Nhật Bản trong những năm tới đó là nhà bỏ hoang ngày càng tăng trong khi dân số ngày càng giảm. 

Các trường hợp đương nhiên được xóa án tích nếu không thuộc một trong các Tội thuộc về tội phạm an ninh quốc gia; các Tội phá hoại hòa bình, chống loài người, tội phạm chiến tranh.

Theo quy định hiện hành: Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) tại Điều 70 về đương nhiên được xóa án tích:

Ảnh minh họa

Đương nhiên được xóa án tích được áp dụng đối với người bị kết án không phải về các tội thuộc về tội phạm an ninh quốc gia; các Tội phá hoại hòa bình, chống loài người, tội phạm chiến tranh. Khi họ đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo hoặc hết thời hiệu thi hành bản án và đáp ứng các điều kiện sau:

Một là, người bị kết án đương nhiên được xóa án tích, nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây:

- 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo;

- 02 năm trong trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm: So với quy định cũ, giảm 01 năm (từ 03 năm xuống còn 02 năm).

- 03 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm: So với quy định cũ, giảm 02 năm (từ 05 năm xuống còn 03 năm).

- 05 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án: So với quy định cũ, giảm 02 năm (từ 07 năm xuống còn 05 năm).

Trường hợp người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung là quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn quy định tại các điểm a, b và c khoản này thì thời hạn đương nhiên được xóa án tích sẽ hết vào thời điểm người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

Căn cứ theo quy định nêu trên, đương nhiên được xóa án tích được áp dụng đối với người bị kết án không phải về các tội quy định tại Chương XIII và Chương XXVI của Bộ luật Hình sự khi họ đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo hoặc hết thời hiệu thi hành bản án và đáp ứng các điều kiện nêu trên. Theo thông tin bạn cung cấp thì con bạn mức phạt tù dưới 15 năm thời gian đương nhiên xóa án tích sau 3 năm không thực hiện hành vi phạm tội mới.

Điều 369 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015 quy định tại Điều 369. Thủ tục xóa án tích

1. Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu của người được đương nhiên xóa án tích và xét thấy có đủ điều kiện quy định tại Điều 70 của Bộ luật hình sự thì cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp cấp phiếu lý lịch tư pháp là họ không có án tích.

Điều 45 Luật lý lịch tư pháp 2009: Thủ tục trong trường hợp đương nhiên xóa án tích 

Điều 45. Thủ tục yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 1

1. Người yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp nộp Tờ khai yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp và kèm theo các giấy tờ sau đây:

a) Bản chụp giấy chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu của người được cấp Phiếu lý lịch tư pháp;

b) Bản chụp sổ hộ khẩu hoặc giấy chứng nhận thường trú hoặc tạm trú của người được cấp Phiếu lý lịch tư pháp.

2. Cá nhân nộp Tờ khai yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp và các giấy tờ kèm theo tại các cơ quan sau đây:

a) Công dân Việt Nam nộp tại Sở Tư pháp nơi thường trú; trường hợp không có nơi thường trú thì nộp tại Sở Tư pháp nơi tạm trú; trường hợp cư trú ở nước ngoài thì nộp tại Sở Tư pháp nơi cư trú trước khi xuất cảnh;

b) Người nước ngoài cư trú tại Việt Nam nộp tại Sở Tư pháp nơi cư trú; trường hợp đã rời Việt Nam thì nộp tại Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia

Cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp có trách nhiệm cập nhật thông tin về tình hình án tích của người bị kết án và khi có yêu cầu thì cấp phiếu lý lịch tư pháp xác nhận không có án tích.

Luật sư Phạm Thị Bích Hảo, Công ty luật TNHH Đức An, Thanh Xuân, Hà Nội.

Bạn đọc muốn gửi các câu hỏi thắc mắc về các vấn đề pháp luật, xin gửi về địa chỉ banbandoc@vietnamnet.vn (Xin ghi rõ địa chỉ, số điện thoại để chúng tôi tiện liên hệ)

Ban Bạn đọc

Giải quyết chế độ khi xin thôi việc

Tôi công tác ở một đơn vị thuộc tổng công ty quản lý (công ty TNHH một thành viên 100% vốn nhà nước) liên tục từ tháng 10/2004 đến nay. Tháng 01 năm 2021 tôi dự định xin nghỉ phép năm đồng thời nộp đơn xin thôi việc.