Gia đình bà Trần Thị Hóa (SN 1960) ở xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc (Thanh Hóa) đã 3 đời làm nghề nướng cá. Theo bà Hóa, công việc nướng cá của gia đình bà diễn ra quanh năm, nhưng cao điểm vẫn là dịp Tết. Thời điểm này, mỗi ngày nhà bà nướng khoảng 3-4 tạ cá, cao điểm lên tới 5 tạ nhưng vẫn không đủ hàng để bán.

Lò nướng cá của gia đình bà Hóa chỉ rộng khoảng 100m2, có 2 lao động thường xuyên. Tháng cao điểm vào Tết, bà phải thuê thêm 3 lao động nữa, nướng từ 3h sáng đến 22h nhưng vẫn “cháy” đơn.

Theo bà Hóa, sở dĩ lò nướng của gia đình bà “đắt hàng” vì cá nhà bà nướng ngon, thơm.

“Để có được mẻ cá ngon, từ tháng 11 đến khoảng tháng 2 âm lịch là thời điểm con cá béo, nhiều thịt nhất, đây là cũng là thời điểm chuẩn bị cho vụ xuất hàng lớn nhất trong năm.

Để nướng những mẻ cá chín đều, thịt bên trong thơm ngọt, người nướng cá phải có sự tỉ mỉ, khéo léo trong từng công đoạn. Mỗi thợ lò sẽ có một công thức nướng cá riêng, tạo nên thương hiệu của làng nghề”, bà Hóa chia sẻ.

Cũng theo bà Hóa, không riêng gì gia đình bà, xã Ngư Lộc có hàng chục hộ cùng làm nghề. Nghề nướng cá được cho là vất vả nhưng thu nhập khá cao, ổn định nên người dân gắn bó với nghề.

“Loại cá người dân nướng chủ yếu là cá thu, cá ngừ đại dương, cá nục, cá hố… Cá dùng để nướng phải được lựa chọn kỹ càng, đảm bảo độ tươi, ngon, nếu không khi nướng sẽ bị vỡ thịt, chảy nước, không bảo quản được lâu”, bà Hóa cho biết.

Các lò nướng đều sử dụng than hoa. Cá được nướng than sẽ có mùi thơm hơn sấy bằng máy. Trung bình một mẻ cá nướng trong khoảng 30 phút (đối với cá to), 15-20 phút đối với loại cá nhỏ.

Giá bán bán cá ngừ đại dương, cá thu dịp Tết dao động từ 320.000 đồng đến 350.000 đồng/kg. Các loại cá khác như: cá nục, cá mối… có giá bán từ 60.000 đồng đến 80.000 đồng/kg.

Anh nông dân biến vườn bưởi thành thế giới cổ tích đẹp mê mẩn

Những ngày này, đi dọc các khu vực miền biển Thanh Hóa như Nghi Sơn, Quảng Xương, TP. Sầm Sơn, Hậu Lộc, Nga Sơn dễ dàng bắt gặp cảnh người dân đang tất bật nướng cá.

Nghề nướng cá của người dân vùng biển diễn ra quanh năm, song vào dịp Tết thì nhộn nhịp hơn. Thời gian này, những người thợ nướng cá phải làm hết công suất, thậm chí làm cả đêm nhưng vẫn không đủ hàng để bán.

Gia đình bà Trần Thị Hóa (SN 1960) ở xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc (Thanh Hóa) đã 3 đời làm nghề nướng cá. Theo bà Hóa, công việc nướng cá của gia đình bà diễn ra quanh năm, nhưng cao điểm vẫn là dịp Tết. Thời điểm này, mỗi ngày nhà bà nướng khoảng 3-4 tạ cá, cao điểm lên tới 5 tạ nhưng vẫn không đủ hàng để bán.

Lò nướng cá của gia đình bà Hóa chỉ rộng khoảng 100m2, có 2 lao động thường xuyên. Tháng cao điểm vào Tết, bà phải thuê thêm 3 lao động nữa, nướng từ 3h sáng đến 22h nhưng vẫn “cháy” đơn.

Theo bà Hóa, sở dĩ lò nướng của gia đình bà “đắt hàng” vì cá nhà bà nướng ngon, thơm.

“Để có được mẻ cá ngon, từ tháng 11 đến khoảng tháng 2 âm lịch là thời điểm con cá béo, nhiều thịt nhất, đây là cũng là thời điểm chuẩn bị cho vụ xuất hàng lớn nhất trong năm.

Để nướng những mẻ cá chín đều, thịt bên trong thơm ngọt, người nướng cá phải có sự tỉ mỉ, khéo léo trong từng công đoạn. Mỗi thợ lò sẽ có một công thức nướng cá riêng, tạo nên thương hiệu của làng nghề”, bà Hóa chia sẻ.

Cũng theo bà Hóa, không riêng gì gia đình bà, xã Ngư Lộc có hàng chục hộ cùng làm nghề. Nghề nướng cá được cho là vất vả nhưng thu nhập khá cao, ổn định nên người dân gắn bó với nghề.

“Loại cá người dân nướng chủ yếu là cá thu, cá ngừ đại dương, cá nục, cá hố… Cá dùng để nướng phải được lựa chọn kỹ càng, đảm bảo độ tươi, ngon, nếu không khi nướng sẽ bị vỡ thịt, chảy nước, không bảo quản được lâu”, bà Hóa cho biết.

Các lò nướng đều sử dụng than hoa. Cá được nướng than sẽ có mùi thơm hơn sấy bằng máy. Trung bình một mẻ cá nướng trong khoảng 30 phút (đối với cá to), 15-20 phút đối với loại cá nhỏ.

Giá bán bán cá ngừ đại dương, cá thu dịp Tết dao động từ 320.000 đồng đến 350.000 đồng/kg. Các loại cá khác như: cá nục, cá mối… có giá bán từ 60.000 đồng đến 80.000 đồng/kg.

Anh nông dân biến vườn bưởi thành thế giới cổ tích đẹp mê mẩn

Giám tuyển nghệ thuật Vân Vi chia sẻ: "Tranh sơn mài được tôn vinh là đặc sản của mỹ thuật Việt. Triển lãm Dạo bước qua thế giới của sơn màigiúp công chúng tìm hiểu về lĩnh vực này một cách nhẹ nhàng, như cách ta thư thả đi bộ, vừa thưởng thức, vừa đủ thời gian để nhận thấy nhiều cách tiếp cận nghệ thuật sơn mài trên con đường phát triển chung của nó".

Giám tuyển nghệ thuật Vân Vi khẳng định, sơn ta đã có từ lâu đời ở Việt Nam, nhưng kể từ khi có Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (1925) các họa sĩ mới đưa chất liệu này từ mỹ nghệ vào sáng tác nghệ thuật. Bước đầu, các họa sĩ Đông Dương thử thách vẽ như sơn dầu như cách các thầy người Pháp sang đây dạy họ, tuy nhiên không thành công. Bởi vậy họ quyết định phải tìm ra một lối đi khác cho chất liệu này.

"Người được nhắc đến nhiều nhất trong thế hệ đầu tiên của sơn mài là Nguyễn Gia Trí - tranh ông thiên về biểu hiện, cũng có tính trang trí, nhưng chìm đi dưới bóng của tác phẩm hội họa.

Sự ảnh hưởng của hoạ sĩ Evarite Jonchère - Hiệu trưởng Trường Mỹ thuật Đông Dương đã tạo ra các họa sĩ sơn mài thế hệ thứ 2 là Lê Quốc Lộc, Hoàng Tích Trù, Phạm Hậu, Trần Phúc Duyên… Nghệ thuật của họ thiên về lối trang trí, tận dụng những thế mạnh của mỹ nghệ truyền thống Việt Nam.

Thế hệ thứ 3 được cho rằng đã thay đổi quan niệm về sáng tác trên sơn mài là họa sĩ Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm.

Vậy thế hệ thứ 4 của sơn mài đang làm gì với nghệ thuật này? Câu hỏi ấy chưa được trả lời, và những gì đang tiếp diễn là thế nào? Chúng tôi không mong tìm được câu trả lời mà muốn đặt câu hỏi đó thành một vấn đề qua việc trưng bày tranh của các 'môn phái' sơn mài miền Bắc.

Khi dạo bước sẽ không thấy hết chi tiết, thậm chí cũng chẳng phải là toàn cảnh nhưng ít nhất ta có đủ tĩnh lặng để nhìn nhận. Vì thế, triển lãm này có thể thiếu tên của một số họa sĩ quan trọng, song đó là vấn đề của các nhà nghiên cứu nghệ thuật tự phán xét", giám tuyển Vân Vi chia sẻ. 

Tác phẩm của 10 hoạ sĩ trưng bày trong triển lãm Dạo bước qua vùng đất của sơn mài đều đang khai phá sơn mài theo những cách riêng của bản thân. Mỗi người tiếp cận sơn mài theo những quan điểm nghệ thuật riêng.

Tôi làm sơn mài theo lối người ta làm tượng Phật cổ. Lối này có các tiêu chí rõ ràng như khối phải đầy, mầu phải no, đạt đến độ “đẹp vàng son, ngon mật mỡ” mới chịu thôi. Sơn ta kiểu cũ thì lâu khô nhưng cho hiệu quả trong như nước. Nhưng cuối cùng thì nên hiểu rằng sơn mài là lối vẽ, chứ không phải là vật liệu, vật liệu thì không nói lên điều gì cả”, hoạ sĩ Phan Cẩm Thượng chia sẻ.

Triển lãm diễn ra từ ngày 2-8/8/2023 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. 

Triển lãm trưng bày gần 30 tác phẩm của 10 hoạ sĩ tên tuổi trong lĩnh vực sơn mài: Lý Trực Sơn, Nguyễn Quang Trung, Phan Cẩm Thượng, Triệu Khắc Tiến, Vũ Văn Tịch, Nguyễn Thị Nguyệt, Nguyễn Thị Quế, Đỗ Thị Kim Đoan, Nguyễn Xuân Lục, Phạm Trà My.

Giám tuyển nghệ thuật Vân Vi chia sẻ: "Tranh sơn mài được tôn vinh là đặc sản của mỹ thuật Việt. Triển lãm Dạo bước qua thế giới của sơn màigiúp công chúng tìm hiểu về lĩnh vực này một cách nhẹ nhàng, như cách ta thư thả đi bộ, vừa thưởng thức, vừa đủ thời gian để nhận thấy nhiều cách tiếp cận nghệ thuật sơn mài trên con đường phát triển chung của nó".

Giám tuyển nghệ thuật Vân Vi khẳng định, sơn ta đã có từ lâu đời ở Việt Nam, nhưng kể từ khi có Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (1925) các họa sĩ mới đưa chất liệu này từ mỹ nghệ vào sáng tác nghệ thuật. Bước đầu, các họa sĩ Đông Dương thử thách vẽ như sơn dầu như cách các thầy người Pháp sang đây dạy họ, tuy nhiên không thành công. Bởi vậy họ quyết định phải tìm ra một lối đi khác cho chất liệu này.

"Người được nhắc đến nhiều nhất trong thế hệ đầu tiên của sơn mài là Nguyễn Gia Trí - tranh ông thiên về biểu hiện, cũng có tính trang trí, nhưng chìm đi dưới bóng của tác phẩm hội họa.

Sự ảnh hưởng của hoạ sĩ Evarite Jonchère - Hiệu trưởng Trường Mỹ thuật Đông Dương đã tạo ra các họa sĩ sơn mài thế hệ thứ 2 là Lê Quốc Lộc, Hoàng Tích Trù, Phạm Hậu, Trần Phúc Duyên… Nghệ thuật của họ thiên về lối trang trí, tận dụng những thế mạnh của mỹ nghệ truyền thống Việt Nam.

Thế hệ thứ 3 được cho rằng đã thay đổi quan niệm về sáng tác trên sơn mài là họa sĩ Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm.

Vậy thế hệ thứ 4 của sơn mài đang làm gì với nghệ thuật này? Câu hỏi ấy chưa được trả lời, và những gì đang tiếp diễn là thế nào? Chúng tôi không mong tìm được câu trả lời mà muốn đặt câu hỏi đó thành một vấn đề qua việc trưng bày tranh của các 'môn phái' sơn mài miền Bắc.

Khi dạo bước sẽ không thấy hết chi tiết, thậm chí cũng chẳng phải là toàn cảnh nhưng ít nhất ta có đủ tĩnh lặng để nhìn nhận. Vì thế, triển lãm này có thể thiếu tên của một số họa sĩ quan trọng, song đó là vấn đề của các nhà nghiên cứu nghệ thuật tự phán xét", giám tuyển Vân Vi chia sẻ. 

Tác phẩm của 10 hoạ sĩ trưng bày trong triển lãm Dạo bước qua vùng đất của sơn mài đều đang khai phá sơn mài theo những cách riêng của bản thân. Mỗi người tiếp cận sơn mài theo những quan điểm nghệ thuật riêng.

Tôi làm sơn mài theo lối người ta làm tượng Phật cổ. Lối này có các tiêu chí rõ ràng như khối phải đầy, mầu phải no, đạt đến độ “đẹp vàng son, ngon mật mỡ” mới chịu thôi. Sơn ta kiểu cũ thì lâu khô nhưng cho hiệu quả trong như nước. Nhưng cuối cùng thì nên hiểu rằng sơn mài là lối vẽ, chứ không phải là vật liệu, vật liệu thì không nói lên điều gì cả”, hoạ sĩ Phan Cẩm Thượng chia sẻ.

Triển lãm diễn ra từ ngày 2-8/8/2023 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. 

Theo Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Hoàng Minh, hiện nay Việt Nam chưa có một hành lang pháp lý đầy đủ và rõ ràng cho hệ sinh thái khởi nghiệp, cho các tổ chức cá nhân khởi nghiệp sáng tạo. Các quy định pháp lý đang nằm trong các quy định của các văn bản pháp luật khác nhau, nhiều nội dung nằm trong Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Điều này có thể phù hợp cho giai đoạn đầu nhưng khi hệ sinh thái Việt Nam bước sang giai đoạn mở rộng, kết nối cần thiết phải xây dựng chính sách phù hợp với bản chất, quy mô, tiềm năng, định hướng phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo.