Ám ảnh về cân nặng

Chiều 28/2,ịnănđếnnhậpviệnvìcâuchêcủabạlich thi dau ngoại hang anh tại Tọa đàm “Chán ăn: Nguyên nhân và hệ lụy”, Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) thông tin, vừa qua, viện tiếp nhận không ít trường hợp bệnh nhân suy kiệt do chán ăn tâm thần. 

Điển hình là trường hợp bệnh nhân nam N.T.T (13 tuổi) nhập viện trong tình trạng mệt mỏi, ăn uống kém, gầy sút cân.

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Phương Linh chia sẻ, nam sinh là con một trong gia đình có hoàn cảnh kinh tế khá giả, hòa thuận. 

Trước khi mắc bệnh, T. là người có tính cách vui vẻ, hòa đồng, có thành tích cao trong học tập, tham gia vào đội tuyển học sinh giỏi của trường. Em cũng không có tiền sử bệnh lý nội khoa, ngoại khoa.

Tuy nhiên, cách đây khoảng 1 năm, nam sinh tăng cân nhanh (khoảng 67kg, cao 1m56). Trong khi chơi đùa, bị trêu là béo, dần dần bệnh nhân trở lên tự ti.

Để giảm cân, nam sinh đã tự tìm hiểu về các phương pháp trên mạng xã hội. Người bệnh tự giảm tất cả lượng thức ăn nạp vào cơ thể, tập thể dục đốt cháy mỡ thừa với cường độ cao (khoảng 1-2 tiếng/ngày). 

Bố mẹ T. cho hay, thời gian này, em bước vào giai đoạn dậy thì, chiều cao tăng nhanh chóng, cân nặng cũng giảm đi, thân hình cân đối. Người bệnh vẫn duy trì việc ăn kiêng và tập luyện như trước, sau đó thân hình dần trở nên gầy gò, biểu hiện mệt mỏi, hoạt động chậm chạp hơn trước.

Dù đã gầy gò nhưng bệnh nhân cho rằng phần tay, chân và bụng còn béo do vậy tiếp tục ăn kiêng và luyện tập vì sợ bị bạn bè chế nhạo.

Bác sĩ Linh cho biết, trước khi vào viện khoảng 2 tháng, T. cao 1m73, nặng 51kg, bố mẹ và mọi người xung quanh đều thấy con có thể trạng gầy, khuyên nên ngừng việc ăn kiêng và luyện tập thể dục. Nhưng nam sinh vẫn tiếp tục ăn uống rất ít.

Em chia sẻ với bác sĩ, luôn cảm thấy lo sợ vì nếu không duy trì chế độ ăn kiêng tập luyện, cân nặng sẽ tăng.  Khi không tập thể dục, người bệnh có cảm giác bồn chồn bứt rứt, khó chịu trong người, bắt buộc phải tập luyện theo chế độ. Bệnh nhân dần trở nên ít nói chuyện, giảm hứng thú với các sở thích trước đó.

Người bệnh có chỉ định vào điều trị tại Viện sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, được chẩn đoán chán ăn tâm thần.

Tiếp nhận trị liệu tâm lý và sử dụng thuốc sau 1 tháng, tình trạng cảm xúc và ăn uống của em có cải thiện, khối lượng ăn uống các bữa chính đạt yêu cầu tuy nhiên không có hứng thú ăn uống, còn sợ tăng cân.

Nguyên nhân tình trạng chán ăn tâm thần

Theo bác sĩ Vũ Sơn Tùng - Viện Sức khỏe Tâm thần, chán ăn tâm thần là rối loạn ăn uống do hạn chế năng lượng ăn vào so với nhu cầu. 

Bệnh nhân sẽ có cảm giác sợ hãi về việc tăng cân và hình ảnh cơ thể của mình. Luôn cho rằng mình thừa cân trong khi cân nặng hoàn toàn bình thường. Người bệnh chán ăn tâm thần thường đói nhưng lại từ chối thức ăn.

Chán ăn tâm thần thường bắt đầu ở tuổi vị thành niên, cụ thể là giai đoạn bắt đầu dậy thì và hình dạng cơ thể thay đổi. 85% bệnh nhân ở trong độ tuổi từ 13 đến 18 tuổi. 

Tỷ lệ người mắc bệnh dưới 15 tuổi ngày càng tăng. Tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao gấp 3 lần nam giới (0,9 so với 0,3%), trong cơ sở điều trị lâm sàng tỷ lệ nữ gấp 10 lần so với nam.  

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng chán ăn tâm thần có thể do di truyền, yếu tố sinh học, xã hội và tâm lý.

“Trước đây, rối loạn ăn uống đặc biệt là chán ăn thường xảy ra ở người trẻ tuổi. Tuy nhiên, gần đây ghi nhận nhiều ở lứa tuổi trung niên ở cả nam và nữ. Đặc biệt là những người hoạt động nghệ thuật, người của công chúng sẽ có áp lực phải có hình ảnh cơ thể lý tưởng. Điều này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và làm tăng nguy cơ mắc chứng chán ăn tâm thần”, bác sĩ Tùng cho biết. 

Cũng theo bác sĩ, chán ăn tâm lý đang là xu hướng cầu toàn, khi mọi người đều hướng đến cái đẹp. Trong khi đó những người mắc bệnh thường quan trọng về cân nặng, nghiêm trọng quá về vấn đề cân nặng của mình

Chán ăn tâm thần có thể gây ảnh hưởng đến đa cơ quan của cơ thể. Người bệnh có thể có các triệu chứng như mệt mỏi; mất ngủ; chóng mặt hoặc ngất xỉu; móng tay đổi màu xanh; tóc mỏng, dễ gãy hoặc rụng. Với phụ nữ xuất hiện mất kinh hoặc rối loạn kinh nguyệt; không chịu được lạnh; mất nước; răng bị mài mòn và vết chai trên các khớp ngón tay do nôn mửa.

Người bệnh có thể thường xuyên bỏ bữa; bỏ qua cơn đói hoặc viện lý do để không ăn; chỉ ăn một số loại thực phẩm được cho rằng "an toàn" nhất định; nhổ (nôn) thức ăn ra sau khi nhai; sợ tăng cân có thể bao gồm việc cân hoặc đo cơ thể nhiều lần.

“Nhiều người cho rằng khi mắc tâm thần phải có những rối loạn hành vi như đập phá, la hét. Nhưng đối với bệnh nhân chán ăn tâm thần không có những hành vi này, chủ yếu họ có sự nhận thức méo mó về cân nặng của bản thân”, bác sĩ Tùng thông tin.

Ngoài các biến chứng về thể chất, những người mắc chứng chán ăn cũng thường mắc các rối loạn sức khỏe tâm thần khác như trầm cảm, lo âu và các rối loạn cảm xúc khác; rối loạn giấc ngủ; rối loạn nhân cách; lạm dụng rượu và chất gây nghiện; hành vi tự hủy hoại, ý tưởng và hành vi tự sát.

Chuyên gia cho rằng, để điều trị bệnh nhân chán ăn tâm thần có thể kết hợp hóa dược, trị liệu tâm lý, điều trị các biến chứng và điều biến não. Nếu bệnh nhân được phát hiện sớm và chẩn đoán kịp thời có thể chỉ cần điều trị ngoại trú. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện sớm sẽ phải điều trị nội trú trong thời gian dài.

Giảm cân đột ngột là triệu chứng của những loại ung thư nào?Ung thư ảnh hưởng đến miệng, cổ họng hay các cơ quan gần bụng dễ khiến bệnh nhân giảm cân.