Tin MU: Mourinho gây sốc khi trình làng tài năng 16 tuổi

Làng Nguyên Bì (Quất Động, Thường Tín, Hà Nội) nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 20km. Xưa kia, đây là một trong 5 ngôi làng được Lê Công Hành - vị quan thời Hậu Lê truyền cho nghề thêu.

Đầu thế kỷ 20, làng xuất hiện nhiều thương gia chuyên mua bán và xuất khẩu vải lụa, vải thêu sang nước ngoài. Giai đoạn này, kinh tế của làng khá phát triển.

Cổng làng Nguyên Bì (Quất Động, Thường Tín, Hà Nội).

Ông Lê Đại Nghiệp - một người dân làng Nguyên Bì chia sẻ: "Nhà tôi nhiều đời làm nghề thêu, khoảng những năm 1920 của thế kỷ trước, ông nội tôi còn buôn tranh thêu ren, vải lụa thêu khắp Đông Nam Á".

Làng Nguyên Bì khi đó chia làm 2 mảng. Một là người buôn bán hàng thêu, hai là người đi làm thợ thêu cho chủ buôn. Người buôn bán sẽ có cuộc sống khá giả hơn, có tiền xây nhà cửa, mua đất…

Những năm 1920 - 1930 nhiều chủ buôn giàu có phất lên, họ ra phố cổ mua nhà ở Hàng Ngang, Hàng Đào, Hàng Khay.

Ông nội ông Nghiệp hay sang Singapore buôn hàng. Cụ làm ăn khấm khá, xây dựng được cơ ngơi bên đó. Vợ ở nhà làm ruộng. 

Hàng tháng, cụ gửi tiền và vàng về cho vợ nuôi con, tích cóp mua đất đai. Gia đình cụ thuộc diện giàu có ở làng.

“Bà nội tôi kể, mỗi lần gửi đồ về Việt Nam, ông gửi cả kiện to, bao gồm đồ dùng và tiền vàng.

Năm 1936, do biến động lịch sử nên ông tôi về hẳn Việt Nam và chỉ buôn bán trong nước”, ông Nghiệp chia sẻ.

Thời kỳ này, làng mọc lên những ngôi nhà khang trang bằng gỗ lim hoặc xây kiên cố.  

Mặc dù kinh doanh nhưng ông nội của ông Nghiệp vẫn duy trì nghề thêu và truyền lại cho con cháu.

Sau này, bố ông Nghiệp làm trưởng phòng thêu của Công ty Xuất nhập khẩu mỹ nghệ Hà Nội có địa chỉ ở Hàng Khay (Hoàn Kiếm, Hà Nội).

Năm 1976 - 1980, bố ông được biệt phái vào TP.HCM, thực hiện công tác phát triển nghề thêu của Nhà nước.

“Năm mới giải phóng, kinh tế Việt Nam gặp nhiều khó khăn, mặt hàng xuất khẩu chủ đạo lúc bây giờ là hàng thêu ren nên bố tôi và một số người được phân công vào các tỉnh dạy nghề, mở rộng xưởng sản xuất”, ông Nghiệp chia sẻ.

Ông Lê Đại Nghiệp.

Năm 1980, các mặt hàng thêu ren như ga, rèm cửa, áo kimono (dạng áo ngủ) được xuất đi Liên bang Nga (năm đó là Liên Xô) nhiều. Bố ông Nghiệp móc nối làm ăn với các chủ tiệm vải có người nhà bên Liên bang Nga.

Họ mua cuộn vải lớn rồi đưa cho gia đình ông Nghiệp. Bố ông Nghiệp mang về cắt mảnh vải theo kích thước tiêu chuẩn rồi thêu.

"Tôi được bố giao nhiệm vụ vẽ mẫu thêu. Cụ đưa ra yêu cầu, làm sao các mẫu thêu phải đẹp nhưng không quá khó để thợ nhỏ tuổi cũng có thể làm được. Hơn nữa, công thêu ít, mình mới có lãi”, ông nhớ lại.

Vải thêu xong, được chuyển cho bên cắt may và cuối cùng là giao lại cho đầu mối, xuất đi nước ngoài.

“Hàng hóa xuất liên tục, cả nhà tôi làm không hết việc. Tôi mang đi khắp làng, thuê người làm.

Vợ ông Nghiệp (64 tuổi) là người làng Nguyên Bì. Năm 19 tuổi bà cũng tham gia dạy thêu ở các tỉnh. Năm 20 tuổi, bà kết hôn với ông Nghiệp.

Mặc dù không làm nhiều năm nhưng mỗi lần ngồi bên khung thêu, thao tác của ông vẫn linh hoạt.

Hiện nay, con cái ông bà đã thành đạt, sang nước ngoài sinh sống. Do sức khỏe nên hai vợ chồng ông không còn làm nghề.

Tuy nhiên, ông Nghiệp khẳng định, mình vẫn luôn yêu công việc này. Gia đình ông có kinh tế, cơ ngơi cũng một phần nhờ những năm làm hàng xuất khẩu. Thời kỳ đổi mới, nghề thêu chững lại, vợ chồng ông chuyển sang lĩnh vực khác.

Nỗi buồn sau lũy tre làng

Làng thêu Nguyên Bì từng có thời điểm vàng son, phát triển mạnh mẽ nhưng đáng tiếc nghề truyền thống đang dần thoái trào.

Nghệ nhân Thái Đức Duy chia sẻ, hiện cả làng chỉ còn 3 hộ làm nghề thêu tay. Lý do khiến người dân bỏ nghề là vì thu nhập thấp. Mỗi bức tranh thêu mất vài ngày, vài tuần, có khi đến cả tháng chỉ bán được từ 50 nghìn đồng đến 200 nghìn đồng.

Thu nhập thấp, lại thêm trào lưu tranh chữ thập (tranh thêu Trung Quốc) nên chẳng mấy ai muốn làm nghề.

Thanh niên, người trong độ tuổi lao động ra thành phố tìm việc hoặc vào các công ty sản xuất làm. Cuối cùng, khi lớp nghệ nhân lớn tuổi qua đời, người làm nghề chỉ còn đếm trên đầu ngón tay.

Gia đình ông Duy có nhiều đời làm nghề này, ngay từ lúc mới học lớp vỡ lòng, ông đã biết thêu những mũi đầu tiên. Lớp 7, ông thêu tranh xuất khẩu.

Các bức tranh thêu do nghệ nhân Duy thực hiện.

Suốt quá trình trưởng thành, người đàn ông này một lòng đau đáu với nghề tổ. Các sản phẩm của ông mang nét riêng, thể hiện cá tính cũng như sự điêu luyện của nghề.

Ông Duy từng đưa tranh thêu của mình tham gia nhiều cuộc thi lớn nhỏ và giành được giải thưởng. Ngoài thêu tranh, ông tham gia dạy tại các trường nghề.

Nghệ nhân Duy chia sẻ, trước khi thợ bắt tay vào thêu, cần phải nghiên cứu về màu sắc trong bức ảnh mẫu, tính toán đường kim mũi chỉ… Sau đó, họ tiến hành chuyển mẫu tranh thêu tay lên vải thêu (vẽ lại trên vải).

Công đoạn này đòi hỏi thợ thêu phải có sự khéo léo, tài năng hội họa, kỹ năng chuyên môn tốt cũng như kinh nghiệm lâu năm.

Một bức tranh thêu tay đẹp đòi hỏi dùng tới rất nhiều loại chỉ thêu với màu sắc, kích cỡ, chất liệu khác nhau. Từ chỉ màu đậm đến màu nhạt, sợi chỉ lớn đến sợi chỉ nhỏ, từ chỉ thô đến chỉ bóng.

Để gìn giữ nghề thêu tay, vào mỗi dịp hè, nghệ nhân Thái Đức Duy vẫn hướng dẫn cho mọi người có nhu cầu học thêu. Tuy nhiên, phần lớn là người tò mò, học cho biết. Người tâm huyết và muốn phát triển nghề lại không có.

Giờ đây, sức khỏe có hạn, ông vẫn luôn canh cánh một nỗi buồn. Phía sau cánh cổng làng in dấu ký ức về nghề thêu nổi tiếng nhưng nay đang dần mất đi…

Ngôi làng sản sinh ra hàng triệu con chuồn tre "độc nhất" ở Hà Nội

Từ những thanh tre thô cứng, những con chuồn chuồn tre nhiều màu sắc của xã Thạch Xá đã được xuất khẩu đi khắp nơi phục vụ du khách như: Mỹ, Italia, Trung Quốc...

Chỉ còn hơn một tháng nữa, cả nước sẽ bước vào kỳ nghỉ lễ dài nhất năm - Tết Nguyên đán. Nếu như mọi năm, đây là dịp mà hầu như mọi người đều mong chờ sau một năm học tập và làm việc xa nhà, là dịp để người ta có thể đoàn viên cùng gia đình, nghỉ ngơi sau một năm vất vả. Tuy nhiên năm nay, bầu không khí đón Tết lại dường như rất khác.

Năm vừa qua, hầu hết các doanh nghiệp đều chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh kéo dài. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp bị đình trệ sản xuất hoặc phá sản, hàng nghìn người lao động vì thế cũng lâm vào cảnh thất nghiệp. Vì những ổ dịch, F0, vì phong tỏa, cách ly, mà dù không hề muốn, họ vẫn phải nghỉ việc, ở yên trong nhà rất lâu.

Thời điểm cuối năm, Tết Nguyên đán Nhâm Dần kề cận, câu hỏi Tết này sẽ ra sao; về quê đoàn viên với gia đình hay ở lại thành phố; lương, thưởng thế nào...có lẽ là những nỗi trăn trở của phần đông người lao động, nhất là với những người xa quê.

Dưới tác động nặng nề của dịch Covid-19, nhiều ngành nghề gấp rút chạy đua cuối năm sau thời gian dài bị đình trệ. Điều này khiến người lao động vui mừng khi được trở lại với công việc. Tuy nhiên, một phần lớn lao động tự do lại như "ngồi trên đống lửa" khi không có việc làm ổn định. Một cái Tết viên mãn, đủ đầy, vì thế càng trở nên xa vời hơn với họ.

Khi dịch bệnh vẫn đang diễn biến căng thẳng từng ngày, những lao động tự do ở Hà Nội lại càng thêm lo lắng. Trải qua quãng thời gian dài bị ảnh hưởng bởi dịch, nhiều người đang tranh thủ kiếm thêm thu nhập từng ngày, những mong có cái Tết đủ đầy hơn. Tôi biết có những người đã không ngần ngại tăng ca, làm việc từ 10-12 tiếng một ngày, thậm chí có người làm 15 giờ liên tục với mong muốn có thêm tấm áo mới cho con khi Tết đang cận kề. Có người lại chỉ đơn giản là để chạy cơm từng bữa.

>> Gộp Tết để sống 'bình thường mới'

Bên cạnh những niềm vui, hy vọng, còn là bao nỗi lo của cuộc sống đời thường đè nặng mỗi khi Tết đến. Có nhiều người, để chuẩn bị về quê sum họp cùng gia đình, đã chủ động tìm kiếm việc làm thêm để có chút tiền dư dả trang trải cho ngày Tết. Mặc dù đã rất cố gắng, chăm chỉ làm việc nhưng họ cũng chỉ nhận được mức lương tạm đủ sống, khoảng 4-5 triệu đồng một tháng. Số tiền ấy dường như chẳng thấm tháp vào đâu, bởi trừ đi các khoản chi phí như tiền phòng, tiền sinh hoạt, tiền gửi về quê... hầu như tháng nào họ cũng "âm tiền".

Trò chuyện với nhiều gia đình công nhân lao động khó khăn, tôi nhận ra những ngày này, họ luôn đắn đo, trăn trở giữa việc về quê ăn Tết hay ở lại?Để vừa tiết kiệm được chi phí, lại có thêm thu nhập cho gia đình, không ít gia đình công nhân lao động đã nghĩ tới việc ở lại làm thêm xuyên Tết thay vì tốn kém về quê sum họp. Không phải vì họ không muốn về mà cứ nghĩ đến chuyện tiền tàu xe, quà cáp, tiền mừng tuổi, rồi đủ loại chi phí phát sinh, về có mấy ngày nhưng tốn hơn chục triệu đồng... họ lại chùn bước. Với công nhân lao động, số tiền đó không phải là ít.

Nhiều lao động tự do than thở với tôi: "Tiền ăn không có, nói gì đến Tết".Để có một cái Tết tạm gọi là tươm tất, đối với những người lao động tự do vào thời điểm này là một ước mơ xa xỉ. Nhiều người đã chọn ở lại thành phố mưu sinh, tranh thủ làm thêm để bù vào những tháng ngày giãn cách xã hội, để người nhà ở quê được hưởng một cái Tế no đủ hơn. Chất chứa trong hai từ "ăn Tết" của những người lao động xa quê ấy, có lẽ là những nỗi niềm khó tả hơn nhiều.

Để có cái Tết trọn vẹn, nhiều người phải tính trước cả năm. Có những người vì kinh tế eo hẹp mà buộc phải chọn năm về và năm ở lại so le nhau. Bởi chỉ tính riêng chi phí tàu xe, sắm quà Tết có khi cũng ngốn hết số tiền lương, thưởng vốn eo hẹp của công nhân, người lao động rồi. Tết đến là đi kèm với những nỗi lo và gánh nặng.Ai còn dám nghĩ đến Tết khi những tờ hóa đơn tiền thuê nhà, tiền điện đã đến ngày đóng, nhưng trong túi lại chẳng còn đồng nào. Thế nên, nói đến Tết, họ chỉ biết chậc lưỡi, thở dài.

>> 'Nghỉ Tết 9 ngày quá dài và lãng phí'

Đối với người lao động, thưởng Tết vẫn là một khoản vô cùng quan trọng và luôn được mong chờ vào những dịp cuối năm. Thời điểm này, người lao động cần tiền để sắm sửa, mua quà, vé xe, vé tàu... và nhiều khoản quan trọng khác. Đối với nhiều người, không có thưởng Tết coi như không có Tết, nhất là những người lao động thu nhập thấp.

Trong khi đó, năm nay, doanh nghiệp lao đao vì dịch Covid-19, người lao động cũng tự dự đoán được thưởng Tết năm nay sẽ không bằng những năm trước, thậm chí có thể không có. Tầm này mọi năm, nhiều công ty đã thông báo lịch nghỉ Tết và chuyển lương tháng thứ 13 và thưởng Tết rầm rộ. Nhưng năm nay, tôi thấy mọi thứ im ắng hơn rất nhiều. Kịch bản không có thưởng Tết đang đến rất gần, trở thành nỗi lo thường trực trong tâm trí mỗi người. Không có thưởng, Tết liệu có còn là thời gian nghỉ ngơi?

Rất mong ngay từ thời điểm này, Công đoàn các cấp sẽ chủ động tham gia với các cơ quan chức năng để nắm tình hình, kiểm tra, giám sát người sử dụng lao động trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về chế độ tiền lương, tiền thưởng trong dịp Tết; kịp thời phát hiện và có các giải pháp đảm bảo quyền lợi của người lao động ở các doanh nghiệp gặp khó khăn, bị ảnh hưởng bởi dịch. Đồng thời, tăng cường các hoạt động đối thoại, thương lượng các nội dung chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân lao động trong dịp Tết.

Các cấp Công đoàn cũng cần chủ động nắm số lượng công nhân, người lao động có nhu cầu về quê nghỉ Tết, để qua đó xem xét thực hiện, tổ chức các hình thức hỗ trợ đưa người lao động về quê ăn Tết, đảm bảo đúng đối tượng, chu đáo, an toàn.

Vũ Thị Minh Huyền

>> Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.