Với kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực dịch tễ, hai nhà khoa học này đã phát triển một loại gel có chứa dược chất tenofovir giúp kháng virus HIV và ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm, qua đó đặt nền móng cho phương pháp điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP). 

Salim Abdool Karim và Quarraisha Abdool Karim cũng đã tạo ra thuốc dạng uống nhằm thiết lập chiến lược phòng ngừa HIV đặc biệt dành cho phụ nữ, trẻ vị thành niên và hạn chế nguy cơ lây nhiễm HIV cho trẻ sơ sinh.

VietNamNet xin gửi tới quý độc giả nội dung cuộc trao đổi này. 

Là một nhà khoa học đến từ nước đang phát triển, bà đã phải trải qua những khó khăn, thách thức gì để có được những thành tựu như hiện nay?

Là một nhà khoa học nữ, lại đến từ một đất nước đang phát triển, tôi đã trải qua rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên tôi đã may mắn vượt qua bởi nhờ có những người cố vấn hỗ trợ. Với bản thân, khi gặp khó khăn, tôi sẽ cố gắng vượt qua nó và không để những trở ngại đó cản đường mình. 

Tôi hiểu rõ những khó khăn mà các nhà khoa học nữ đang gặp phải. Tuy nhiên, chúng ta đang ở thế kỷ 21, một trong những mục tiêu phát triển bền vững được Liên Hợp Quốc đưa ra là về vấn đề bình đẳng giới. Chúng ta phải đấu tranh bằng mọi cách để phụ nữ có quyền, có cơ hội bình đẳng, từ đó đóng góp cho thế giới.

Với tư cách là một nhà khoa học nữ, tôi nhận thấy phụ nữ nhìn vấn đề cụ thể qua một lăng kính hơi khác hơn so với nam giới. Thế nhưng, khi chúng tôi làm việc cùng nhau, cả nam và nữ, chúng tôi có thể tìm thấy giải pháp phù hợp với mọi người. Rõ ràng điều này là rất quan trọng bởi chúng ta không làm điều gì đó chỉ để đáp ứng cho nhu cầu của một nửa dân số.

Sau khi tham gia giải thưởng VinFuture tại Việt Nam hồi năm ngoái rồi trở về Nam Phi, bà và các nhà khoa học khác đã có ấn tượng về Việt Nam như thế nào?

Đó là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của tôi và nhiều đồng nghiệp khác, do vậy tất cả mọi người đều cảm thấy rất phấn khích. Sau chuyến đi này, những người đồng nghiệp khác của tôi ở Nam Phi nói riêng và châu Phi nói chung đều tò mò muốn biết về Việt Nam. Họ muốn chúng tôi kể cho nghe câu chuyện về hành trình này, về các đất nước, con người và các nhà khoa học ở đất nước các bạn. 

Đó cũng là lý do mà tôi và nhiều người khác đã đến giảng dạy tại Việt Nam. Bắt nguồn từ chuyến thăm trước đó, chúng tôi đã thiết lập được một chương trình trao đổi sinh viên, trong đó một số sinh viên y khoa của Việt Nam sẽ đến Nam Phi. Hiện cũng đã có các dự án nghiên cứu và hợp tác giữa các nhà khoa học Việt Nam và các nhà khoa học Nam Phi.

Điều gì đã thôi thúc bà hợp tác với các nhà khoa học Việt Nam cũng như thúc đẩy các chương trình hợp tác giao lưu giữa sinh viên Việt Nam và trường đại học ở đất nước mình?

Cách đây 34 năm, khi bắt đầu nghiên cứu về HIV, tôi biết rất ít về căn bệnh này. Trong suốt sự nghiệp của mình, tôi đã được hưởng lợi từ sự trợ giúp của những người hướng dẫn, cũng như các mối quan hệ đối tác và hợp tác khác. Do vậy, nếu thấy ai đó hào hứng với lĩnh vực nghiên cứu mà tôi đang làm, tôi rất vui lòng được cộng tác với họ. 

Điều này khá phổ biến bởi việc nghiên cứu là một chủ đề chung giúp gắn kết niềm đam mê khoa học của chúng ta lại với nhau. Tất cả chúng ta đều hướng tới việc sử dụng khoa học để làm cho thế giới tốt đẹp hơn và cải thiện cuộc sống của mọi người. 

Khi làm việc cùng nhau, chúng tôi giống như một nhóm các nhà khoa học có cùng một mục tiêu, khi đang cố gắng tìm ra giải pháp cho những vấn đề chung của nhân loại. Điều đó đối với tôi thực sự quan trọng. Chúng ta sẽ không thể đi xa nếu chỉ có một mình. Khi làm việc cùng nhau, chúng ta sẽ tìm ra giải pháp. 

Tôi cũng đang tận dụng cơ hội khi tôi ở đây để gặp gỡ các nhà khoa học Việt Nam khác, và để xem làm thế nào chúng ta có thể thu hút nhằm tạo thêm nhiều nhà khoa học Việt Nam hơn và giúp họ phổ biến được những công việc mà mình đã làm ra phạm vi toàn cầu. Một trong số đó bao gồm cả việc nâng cao nhận thức của thế giới về khoa học Việt Nam. 

Khoa học đời sống ứng dụng trong y học và sinh học là thế mạnh của tôi. Tôi muốn tìm hiểu xem sự hợp tác của mình có thể giúp xây dựng năng lực đó ở Việt Nam như thế nào. 

Giả sử được đề nghị đưa ra một lời khuyên nào đó, bà sẽ nói gì với các nhà khoa học Việt Nam nói riêng và các nhà khoa học trẻ nói chung? 

Ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, chúng ta không đặt nặng vấn đề nghiên cứu. Chúng ta chú trọng đến kinh tế nhiều hơn là khoa học. Tuy nhiên, sự thật là tất cả mọi thứ xung quanh chúng ta từ chiếc điện thoại cho đến các tòa nhà cao tầng, đều đến từ thành quả khoa học của các ngành khác nhau. 

Chúng ta nên nghĩ đến việc mình sẽ để lại gì sau khi có mặt trên thế giới này. Chúng ta cần phải trả lời câu hỏi tại sao mình lại ở đây? Mục đích của chúng ta là gì? Không phải để vui chơi, mua sắm hay có các bữa tiệc, nó nên là một cuộc đời có ý nghĩa, không chỉ cho chúng ta mà còn cho các thế hệ mai sau. 

Vẻ đẹp của con người đến từ cách chúng ta chăm sóc bản thân và những người xung quanh. Tôi hy vọng những người trẻ tuổi có thể nhận thấy rằng khoa học đã giúp cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn như thế nào, để từ đó có động lực theo đuổi khoa học, thay vì chạy theo Instagram, TikTok và theo dõi Kim Kardashian.

Việt Nam và nhiều nước đang phát triển khác trên thế giới đang phải đối mặt với tình trạng chảy máu chất xám. Chúng ta nên làm gì để giải quyết vấn đề này?

Tôi là một người Nam Phi và đang làm việc chính tại đất nước tôi. Trong quá trình đó, tôi đã tham gia đào tạo hàng nghìn các nhà khoa học Nam Phi, nhiều người trong số họ sau đó đi đến một quốc gia khác có điều kiện tốt hơn và ở lại. 

Với bản thân tôi, tôi là người ủng hộ mạnh mẽ việc ở lại để phục vụ người dân và đất nước mình. Tôi không vui lắm khi thấy những nhà khoa học của đất nước tôi rời đi đến một quốc gia khác. Tuy nhiên, tôi tôn trọng việc di cư và nhập cư, đây là điều khá phổ biến trên thế giới hiện nay. Ngay chính bản thân ông cố của tôi cũng là một người Ấn Độ nhập cư vào Nam Phi từ rất lâu trước đó.

Tôi cảm thấy tình trạng chảy máu chất xám mà các nước đang phát triển phải đối mặt là một vấn đề hết sức tiêu cực. Chúng ta cần phải có giải pháp làm cách nào đó để các bộ óc tốt nhất sẽ ở lại và đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước. 

Để làm điều đó, chúng ta phải chứng minh cho họ thấy bằng những lợi thế cạnh tranh và chiến lược nhất định, và cũng để họ hiểu rằng, tại những môi trường khác, họ sẽ không thể có những cơ hội như ở trong nước. 

Mỗi quốc gia lại có những vấn đề thách thức của riêng mình. Thực tế là ở các nước đang phát triển có sẵn nhiều bài toán cần tìm ra lời giải. Nếu giải quyết được những câu chuyện ở các nước đang phát triển, các nhà khoa học sẽ có thể tạo ra những nghiên cứu tốt nhất và góp phần vào việc thay đổi thế giới. 

Bà muốn gửi thông điệp gì tới các bạn sinh viên, đặc biệt là sinh viên Việt Nam?

Đối với tôi, khoa học là một hành trình thú vị, tôi cảm thấy mình đã sống một cuộc đời đầy ý nghĩa. Nếu phải nói gì đó với các bạn sinh viên, với tư cách là một nhà khoa học, tôi muốn đặt câu hỏi rằng “Các bạn muốn làm gì để thế giới tốt đẹp hơn?”.

Hãy tìm ra đam mê của mình, theo đuổi nó một cách xuất sắc, kiên trì, bền bỉ. Nếu gặp thất bại, đừng bỏ cuộc, hãy cứ tiếp tục và rồi bạn sẽ đạt được điều mình muốn. Trong hành trình đó, cuộc sống của chúng ta thay đổi và thế giới cũng sẽ tốt đẹp hơn.

Cảm ơn bà!

Trọng Đạt (Thực hiện)

Lần đầu tiên cứu sống bệnh nhân có khối u tuyến ức
Kỳ diệu u tuyến yên co lại sau khi dùng thảo dược
Đừng lơ là với viêm tuyến giáp

Tuyến ức là một cơ quan nhỏ nằm ở phần ngực, phía dưới xương ức. Đây là bộ phận sản xuất ra một loại tế bào bạch cầu để bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh nhiễm trùng khi còn nhỏ và trước khi ra đời.

Ung thư tuyến ức là một bệnh hiếm gặp, chỉ chiếm 30% trường hợp các u trung thất trước ở người lớn và 15% các u trung thất trước ở trẻ em. Ung thư tuyến ức có ba dạng chính như sau:

– Ung thư bắt nguồn từ tế bào biểu mô, có độ ác tính cao và khó chẩn đoán tế bào học.

– Ung thư phát sinh từ tế bào Kulchitsky, rất ít khi gặp và cũng khó chẩn đoán.

– Ung thư phát sinh từ tế bào Lympho, đây là loại thường gặp nhất trong các loại ung thư tuyến ức.

Nguyên nhân

Hầu hết các loại bệnh ung thư tuyến ức vẫn chưa được xác định rõ yếu tố nguy cơ và nguyên nhân gây bệnh. Có tới ½ bệnh nhân bị ung thư nhưng lại không có dấu hiệu lâm sàng nào, tuy nhiên có thể chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh dựa vào một số dấu hiệu dưới đây:

– Khoảng 50% bệnh nhân bị nhược cơ như sụp mí, nhược cơ vùng cổ, nhược cơ ngực khi kiểm tra có thể phát hiện ra ung thư tuyến ức.

– 50% bệnh nhân ung thư tuyến ức được phát hiện do có các bệnh như bị thiếu máu hồng cầu, niêm mạc nhợt nhạt, da xanh xao… Tình trạng giảm Gamma Globulin huyết cũng là nguyên nhân làm tăng độ mẫn cảm với các tác nhân gây nên bệnh.

– Người mắc bệnh thấp khớp, lupus cũng có nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến ức cao hơn những người khác.

Triệu chứng ung thư tuyến ức

Ở giai đoạn sớm, bệnh nhân bị ung thư tuyến ức có rất ít triệu chứng. Có tới gần ½ bệnh nhân không hề có biểu hiện gì và chỉ được phát hiện một cách tình cờ trong lần chụp X-quang lồng ngực.

– Khi khối u xâm lấn và chèn ép vào các bộ phận trong trung thất sẽ gây ra dấu hiệu ho, đau tức ngực và khó thở.

Một số triệu chứng ung thư tuyến ức khác gồm khó nuốt, khan giọng, ho ra máu, giảm tiết mồ hôi ở phần bị tổn thương, sụp mí, co đồng tử, sốt và giảm cân, loạn nhịp tim.

– Hội chứng chèn tĩnh mạch vùng cổ khiến mặc bị sưng nề do máu từ đầu từ tim bị cản trở.

Khối u ở tuyến ức là dạng ác tính và tiến triển khá chậm. Nếu được phát hiện sớm và điều trị tích cực kịp thời sẽ mang đến cho bệnh nhân nhiều hy vọng sống lâu hơn.

Các phương pháp điều trị ung thư tuyến ức

Phẫu thuật:Phẫu thuật loại bỏ hoàn toàn khối u là biện pháp phổ biến và chủ đạo nhất trong việc điều trị ung thư tuyến ức. Bác sĩ sẽ xem xét đánh giá mức độ xâm lấn của khối u đồng thời đánh dấu vị trí nghi ngờ để kiểm tra vi thể. Hầu hết các bệnh nhân ung thư tuyến ức đều được khuyến cáo phẫu thuật cắt bỏ cả tuyến ức để có tiên lượng tốt nhất.

Xạ trị:Khối u tuyến ức ác tính khá nhạy cảm với tia xạ nên phương pháp xạ trị có thể áp dụng được tại hầu hết các giai đoạn của bệnh, ngay cả trong trường hợp bệnh tái phát. Các bác sĩ sẽ chia liều lượng xạ trị dựa theo phần tổn thương còn lại sau khi phẫu thuật và các chỉ định xạ trị.

Hóa trị:Ung thư tuyến ức có đáp ứng tương đối cao đối với hóa trị. Phương pháp này thường được chỉ định trong trường hợp không thể thực hiện phẫu thuật được, phẫu thuật không cắt hết được khối u, khối u tái phát hoặc bị di căn ra vị trí xa.

Liệu pháp miễn dịch:Áp dụng liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư tuyến ức sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch trong cơ thể người bệnh bằng cách nuôi cấy và gia tăng các tế bào miễn dịch trong phòng thí nghiệm, sau đó tiêm trở lại vào cơ thể người bệnh và hoạt hóa chúng, kết hợp với một số loại thuốc kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư. Với phương pháp này, hệ miễn dịch tự thân của người bệnh sẽ tạo thành bức tường ngăn chặn sự xâm lấn của tế bào ác tính tuyến ức và dần tiêu diệt chúng.

Thu Hiền (tổng hợp)

Điều trị ung thư lưỡi bằng phương pháp nào?

Điều trị bệnh ung thư lưỡi cũng không nằm ngoài các phương pháp hóa trị, xạ trị hay làm phẫu thuật như các căn bệnh ung thư khác. 

Như VietNamNetđã đưa tin, K.D là một cô giáo mầm non tại huyện Di Linh, Lâm Đồng. Nạn nhân có mâu thuẫn, cãi nhau với một phụ nữ ở nhà đối diện tên C. vào ngày 17/1.

Trong lúc cãi nhau, chị D. bị C. tạt xăng vào người nên chạy về nhà, xịt nước vào người để rửa xăng, sau đó quay trở ra giằng co.

Người phụ nữ tên C. bật lửa khiến xăng bùng cháy dữ dội. Camera ghi lại cho thấy nạn nhân bị lửa trùm kín cơ thể, chạy được khoảng 20m thì đổ gục. Sau khi được cấp cứu ở bệnh viện địa phương, nạn nhân được chuyển lên TP.HCM.

Ngày 19/1, người tạt xăng và châm lửa khiến cô giáo K.D nguy kịch hiện đã bị công an tạm giữ hình sự vì hành vi "Giết người".