Liệu trong Tiếng Việt các từ này mang nghĩa giống nhau không? 

Thực tế có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến việc đọc “chính”thành “chánh”, đọc “được”thành “đặng”và những hiện tượng tương tự.

Trước hết xin nói về “chính”và “chánh”. Đây vốn là hai cách phiên âm của chữ Hán 正 mà âm thông dụng hơn là “chính”. Tuy nhiên nói “chánh” là âm địa phương thì cũng không đúng vì nó cũng xuất hiện trong các từ toàn dân, chẳng hạn như “ chánh án”, “chánh tổng”, “chánh sứ”...

Thực tế ngay cả trong Tiếng Trung một từ cũng có nhiều cách đọc khác nhau, tuỳ theo phiên âm của mỗi địa phương. Điều này hẳn do tiếng Trung được lan truyền trên một vùng lãnh thổ rộng lớn, tạo ra sự tam sao thất bản.

Chẳng hạn trong tiếng Quảng Đông, chữ 正 có hai cách đọc là “zeng” và “zing”. Vì vậy tuỳ theo người Việt tiếp thu lối phát âm của nơi nào mà sẽ có cách phiên âm tương ứng. Việc tồn tại song song hai từ “chính”, “chánh” hẳn là do dó mà ra.

Còn về “được”và “đặng”thì bản thân chữ “được” là phiên âm của chữ “đắc”（得) trong Tiếng Trung (theo học giả An Chi). Chữ này trong âm Quan Thoại đọc là “de” rất gần với với “được”, còn trong âm Quảng Đông đọc là “dak” rất gần với “đắc”.

Tuy nhiên, tôi không cho rằng “đặng” là biến âm từ “đắc” mà ra vì nếu thế hẳn “đặng” phải được dùng ở cả các tỉnh phía Bắc nhưng chúng ta lại thấy từ này chủ yếu trong phương ngữ miền Nam. Vậy rất có thể “đặng” là cách nói trại đi của “được” do kiếng huý một vị quan nào đó.

Tục kiêng huý rồi nói trại đi rất phổ biến trong Nam Bộ vào khoảng thế kỷ 17–19, chẳng hạn “hoàng” thành “huỳnh” (do kiêng tên chúa Nguyễn Hoàng), “chu” thành “châu” (do kiêng tên chúa Nguyễn Phúc Chu), “thì” thành “thời” (do kiêng huý vua Tự Đức)… Về “được” thành “đặng” thì chưa có tư liệu, hẳn vì đây chỉ là tục kiêng huý một chức quan nhỏ mà thôi.

Nói tóm lại có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng biến âm trên, nhưng nhìn chung có hai nguyên nhân chính là do các cách phiên âm khác nhau của cùng một chữ gốc Hán và do kiêng huý. Tuỳ theo phạm vi phổ biến mà các biến âm này được xếp vào từ địa phương hay toàn dân.

Trọng Nghĩa - Tiếng Việt giàu đẹp

Từ ghép hiếm gặp - 'Miên viễn' có nghĩa là gì?

Có thể thấy đây là một từ do người Việt sáng tạo ra bằng cách ghép các yếu tố Hán Việt. Tuy nhiên, từ này đang dần dần biến mất khỏi cuộc sống.

Trong phương ngữ Nam Bộ, đặc biệt là tại các vùng quê, ta thường thấy mọi người hay nói trại từ "được"thành "đặng", "chính"thành "chánh"và còn nhiều từ khác nữa.

Liệu trong Tiếng Việt các từ này mang nghĩa giống nhau không? 

Thực tế có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến việc đọc “chính”thành “chánh”, đọc “được”thành “đặng”và những hiện tượng tương tự.

Trước hết xin nói về “chính”và “chánh”. Đây vốn là hai cách phiên âm của chữ Hán 正 mà âm thông dụng hơn là “chính”. Tuy nhiên nói “chánh” là âm địa phương thì cũng không đúng vì nó cũng xuất hiện trong các từ toàn dân, chẳng hạn như “ chánh án”, “chánh tổng”, “chánh sứ”...

Thực tế ngay cả trong Tiếng Trung một từ cũng có nhiều cách đọc khác nhau, tuỳ theo phiên âm của mỗi địa phương. Điều này hẳn do tiếng Trung được lan truyền trên một vùng lãnh thổ rộng lớn, tạo ra sự tam sao thất bản.

Chẳng hạn trong tiếng Quảng Đông, chữ 正 có hai cách đọc là “zeng” và “zing”. Vì vậy tuỳ theo người Việt tiếp thu lối phát âm của nơi nào mà sẽ có cách phiên âm tương ứng. Việc tồn tại song song hai từ “chính”, “chánh” hẳn là do dó mà ra.

Còn về “được”và “đặng”thì bản thân chữ “được” là phiên âm của chữ “đắc”（得) trong Tiếng Trung (theo học giả An Chi). Chữ này trong âm Quan Thoại đọc là “de” rất gần với với “được”, còn trong âm Quảng Đông đọc là “dak” rất gần với “đắc”.

Tuy nhiên, tôi không cho rằng “đặng” là biến âm từ “đắc” mà ra vì nếu thế hẳn “đặng” phải được dùng ở cả các tỉnh phía Bắc nhưng chúng ta lại thấy từ này chủ yếu trong phương ngữ miền Nam. Vậy rất có thể “đặng” là cách nói trại đi của “được” do kiếng huý một vị quan nào đó.

Tục kiêng huý rồi nói trại đi rất phổ biến trong Nam Bộ vào khoảng thế kỷ 17–19, chẳng hạn “hoàng” thành “huỳnh” (do kiêng tên chúa Nguyễn Hoàng), “chu” thành “châu” (do kiêng tên chúa Nguyễn Phúc Chu), “thì” thành “thời” (do kiêng huý vua Tự Đức)… Về “được” thành “đặng” thì chưa có tư liệu, hẳn vì đây chỉ là tục kiêng huý một chức quan nhỏ mà thôi.

Nói tóm lại có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng biến âm trên, nhưng nhìn chung có hai nguyên nhân chính là do các cách phiên âm khác nhau của cùng một chữ gốc Hán và do kiêng huý. Tuỳ theo phạm vi phổ biến mà các biến âm này được xếp vào từ địa phương hay toàn dân.

Trọng Nghĩa - Tiếng Việt giàu đẹp

Từ ghép hiếm gặp - 'Miên viễn' có nghĩa là gì?

Có thể thấy đây là một từ do người Việt sáng tạo ra bằng cách ghép các yếu tố Hán Việt. Tuy nhiên, từ này đang dần dần biến mất khỏi cuộc sống.

Đầu tháng 12/2023, những thanh tra của Michelin cũng đã đưa ra danh sách 5 món ăn du khách nhất định phải thử ở Việt Nam, trong đó nổi bật là bún chả. 

Món bò lá lốt giữ vị trí thứ 27. Theo cách truyền thống, món bò nướng thơm này được ăn kèm với bún, bánh tráng, rau sống và nước chấm.

Nem lụi , món thịt heo xay xiên sả giữ vị trí thứ 28. Thịt lợn xay được cuộn quanh các que sả, phết dầu rồi nướng cho đến khi vàng thơm. Thông thường, nem lụi được ăn kèm với rau và bánh tráng, cuộn lại như nem, dùng kèm với nước chấm là mè đậu phộng chua ngọt. 

Món Việt cuối cùng góp mặt trong danh sách là bánh mì thịt viên, ở vị trí thứ 46. Phần nhân thịt viên này thường được làm từ thịt lợn xay và nấu trong nước sốt cà chua. Khi ăn, những viên thịt được kẹp trong chiếc bánh mì, kèm theo nước sốt, rau mùi, củ cải ngâm, cà rốt và ớt cắt lát tùy ý. 

Adana kebap từ Thổ Nhĩ Kỳ đã giành vị trí dẫn đầu trong danh sách món thịt xay ngon nhất châu Á. Nó được làm bằng cách trộn thịt cừu xay và mỡ đuôi với ớt đỏ cay và nướng trên xiên kim loại. 

Theo sát là keema từ Ấn Độ, món cà ri hầm được chế biến từ thịt cừu hoặc thịt dê băm và chapli kabab từ Pakistan, một loại thịt cay làm từ thịt bò hoặc thịt cừu băm.

Theo Taste Atlas

Bên cạnh đó, những món Việt khác cũng vinh dự góp mặt trong danh sách lần này của chuyên trang ẩm thực nổi tiếng còn có bò lá lốt và nem lụi. 

Bún chả được xếp ở  vị trí thứ 17 trong danh sách. Có nguồn gốc từ Hà Nội, món ăn này gồm thịt viên nướng ăn kèm với nước mắm cùng với bún và rau thơm. 

Sự chú ý quốc tế dành cho bún chả đã tăng cao vào năm 2016 khi đây chính là món ăn được người dẫn chương trình truyền hình Anthony Bourdain và cựu Tổng thống Barack Obama thưởng thức trong chương trình "Parts Unknown". 

Đầu tháng 12/2023, những thanh tra của Michelin cũng đã đưa ra danh sách 5 món ăn du khách nhất định phải thử ở Việt Nam, trong đó nổi bật là bún chả. 

Món bò lá lốt giữ vị trí thứ 27. Theo cách truyền thống, món bò nướng thơm này được ăn kèm với bún, bánh tráng, rau sống và nước chấm.

Nem lụi , món thịt heo xay xiên sả giữ vị trí thứ 28. Thịt lợn xay được cuộn quanh các que sả, phết dầu rồi nướng cho đến khi vàng thơm. Thông thường, nem lụi được ăn kèm với rau và bánh tráng, cuộn lại như nem, dùng kèm với nước chấm là mè đậu phộng chua ngọt. 

Món Việt cuối cùng góp mặt trong danh sách là bánh mì thịt viên, ở vị trí thứ 46. Phần nhân thịt viên này thường được làm từ thịt lợn xay và nấu trong nước sốt cà chua. Khi ăn, những viên thịt được kẹp trong chiếc bánh mì, kèm theo nước sốt, rau mùi, củ cải ngâm, cà rốt và ớt cắt lát tùy ý. 

Adana kebap từ Thổ Nhĩ Kỳ đã giành vị trí dẫn đầu trong danh sách món thịt xay ngon nhất châu Á. Nó được làm bằng cách trộn thịt cừu xay và mỡ đuôi với ớt đỏ cay và nướng trên xiên kim loại. 

Theo sát là keema từ Ấn Độ, món cà ri hầm được chế biến từ thịt cừu hoặc thịt dê băm và chapli kabab từ Pakistan, một loại thịt cay làm từ thịt bò hoặc thịt cừu băm.

Theo Taste Atlas

Kết quả đấu giá cho thấy, 13/14 lô đất đấu giá đã được tổ chức đấu giá thành công. 

Trong đó, 2 lô đất thuộc ô đất D18 Khu đô thị mới Cầu Giấy là ô đất có ký hiệu B10 – B19 có giá trúng đấu giá lần lượt là 43,329 tỷ đồng (chênh lệch 5,355 tỷ đồng so với giá khởi điểm) và 34,185 tỷ đồng (chênh lệch 4,611 tỷ đồng so với giá khởi điểm). 

Như vậy, thửa đất B10 có giá trúng hơn 283,1 triệu đồng/m2 và thửa đất B19 giá trúng là 215 triệu đồng/m2.

Đối với 12 lô đất tại ngõ 39, phố Tú Mỡ có 1 lô không có người tham gia đấu giá. 

Giá trúng đấu giá của 11 lô đất từ 7,415 tỷ đồng đến 33,203 tỷ đồng. Giá chênh lệch trúng đấu giá so với giá khởi điểm từ 44,3 triệu đồng đến 14,477 tỷ đồng, tùy theo lô đất.

Tổng giá khởi điểm của 13 lô đất đấu giá thành công là 208,714 tỷ đồng; giá trúng đấu giá là 247,925 tỷ đồng. Như vậy, giá trúng đấu giá của 13 lô đất được bán giá chênh lệch 39,211 tỷ đồng so với giá khởi điểm.

Khi quỹ đất tại các quận trung tâm của Hà Nội không còn nhiều thì đây được đánh giá là cuộc đấu giá hiếm hoi.

Công ty đấu giá hợp danh DVL đã tổ chức đấu giá quyền sử dụng 14 thửa đất trên địa bàn quận Cầu Giấy vào sáng 22/11.

Trong đó, có 2 lô đất thuộc ô đất D18 Khu đô thị mới Cầu Giấy, phường Dịch Vọng Hậu và 12 lô đất tại ngõ 39, phố Tú Mỡ, ngõ 87, phố Nguyễn Thị Định, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy. Tổng giá khởi điểm của 14 lô đất đấu giá là 218,796 tỷ đồng.

2 lô đất thuộc ô đất D18 Khu đô thị mới Cầu Giấy là ô đất có ký hiệu B10 – B19 có diện tích lần lượt là 153 m2 và 159 m2. Giá khởi điểm lần lượt là 248,2 triệu đồng/m2 và 186 triệu đồng/m2. Theo đó, giá khởi điểm của lô đất B10 là 37,974 tỷ đồng và lô B19 là 29,574 tỷ đồng.

12 lô đất còn lại có tổng diện tích 1.192m2. Mỗi lô đất diện tích từ 44,3 m2 đến 145m2/lô. Đơn giá khởi điểm từ 160 triệu đến 187,1 triệu đồng/m2. Tổng giá khởi điểm của 12 lô đất là 218,796 tỷ đồng.

Kết quả đấu giá cho thấy, 13/14 lô đất đấu giá đã được tổ chức đấu giá thành công. 

Trong đó, 2 lô đất thuộc ô đất D18 Khu đô thị mới Cầu Giấy là ô đất có ký hiệu B10 – B19 có giá trúng đấu giá lần lượt là 43,329 tỷ đồng (chênh lệch 5,355 tỷ đồng so với giá khởi điểm) và 34,185 tỷ đồng (chênh lệch 4,611 tỷ đồng so với giá khởi điểm). 

Như vậy, thửa đất B10 có giá trúng hơn 283,1 triệu đồng/m2 và thửa đất B19 giá trúng là 215 triệu đồng/m2.

Đối với 12 lô đất tại ngõ 39, phố Tú Mỡ có 1 lô không có người tham gia đấu giá. 

Giá trúng đấu giá của 11 lô đất từ 7,415 tỷ đồng đến 33,203 tỷ đồng. Giá chênh lệch trúng đấu giá so với giá khởi điểm từ 44,3 triệu đồng đến 14,477 tỷ đồng, tùy theo lô đất.

Tổng giá khởi điểm của 13 lô đất đấu giá thành công là 208,714 tỷ đồng; giá trúng đấu giá là 247,925 tỷ đồng. Như vậy, giá trúng đấu giá của 13 lô đất được bán giá chênh lệch 39,211 tỷ đồng so với giá khởi điểm.

Khi quỹ đất tại các quận trung tâm của Hà Nội không còn nhiều thì đây được đánh giá là cuộc đấu giá hiếm hoi.