- Tiếp cận với rất nhiều dạng văn hóa vật thể và phi vật thể, tiếp cận với những người làm văn hóa, và kể cả những người làm văn hóa ở nước ngoài, Trương Công Tú đã có những trải nghiệm gì?

PHẦN TRƯỚC: Không nên có quá nhiều người xả thân vì văn hóa

Tự nhận mình có tư duy văn hóa mới, mà không phải nhà nghiên cứu nào cũng chấp nhận, nên Trương Công Tú cho rằng rất khó tìm được những người đồng hành. Sự không chấp nhận là như thế nào?

- Là văn hóa có nhiều đáp số.

Họ bảo “Cái này quý, việc của tôi là nghiên cứu, phải giữ. Anh không thể nói là giới trẻ không học được cải lương, ca trù, hát xoan… Phải đưa nó vào nhà trường”… Nghĩa là người ta sẽ không thể cùng mình đồng hành trong công việc được khi tư duy của mình nó quý, mà quý thật, nhưng nó phải… sống trong bảo tàng.

Khi tư duy không đi cùng với nhau thì không kết hợp được, nhưng mình cũng không thể nói người ta sai được.

Người ta đi con đường của người ta và có thể giúp bảo tồn dưới góc độ biểu diễn.

Còn mình dưới góc độ làm truyền thông thì mình phải làm con đường khác. Không thể nào mình thấy hay thì mình cũng đi đào tạo dạy dỗ người khác học theo.

Như vậy là anh đề cao sự phát triển và cuộc sống tốt đẹp cho người dân hơn là gìn giữ?

- Văn hóa phải làm được việc đó, phải can dự vào đời sống và làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn. Có những thứ lưu giữ làm kỷ niệm và làm tư liệu phục vụ cho việc nghiên cứu sau này, hoặc phục vụ cho việc quay ngược trở lại, đó là việc của tương lai.

Nhưng anh phải nhận thức được rằng cái văn hóa quan trọng nhất là văn hóa trong cuộc sống và can dự vào được trong cuộc sống thường ngày, giúp cho cuộc sống trong thường ngày tốt hơn.

Ví dụ như tôi dạy cho sinh viên tư duy xây dựng thì trong cuộc sống thường ngày sẽ có thái độ tiếp cận vấn đề xây dựng hơn.

Văn hóa đôi khi không phải là cái gì cụ thể mà chỉ là anh nghe một việc và cảm thấy thoải mái hơn, thoái mái hơn thì sẽ dễ tính hơn với người khác, tức là sẽ tử tế hơn, đó là văn hóa, giá trị rồi.

Trương Công Tú: Đôi khi cũng chấp nhận những thứ phiêu du một tí nhưng về mặt đại thể cuối cùng mình nghiêng về phương án bền vững. Ảnh: Lê Anh Dũng