Mất tiền, cả con lẫn mẹ vẫn thiếu… canxi

Ngay từ khi có ý định mang thai cháu thứ hai, chị Thúy Hương (ở Cầu Giấy, Hà Nội) đã chịu khó bổ sung các loại vitamin, khoáng chất. Thậm chí, để “nhắc lịch” phòng quên, chị còn cài đặt giờ trong điện thoại, hàng ngày, con gái lớn có nhiệm vụ nhắc mẹ uống. “Đứa đầu, tôi mang bầu gần 3 tháng mới biết, nên không kịp bổ sung gì. Rút kinh nghiệm, đứa thứ hai tôi nhất định phải cẩn thận, không để con thiệt thòi”, chị Hương nói. Nhưng đến tháng thứ 7 của thai kỳ, dù vẫn duy trì bổ sung vitamin, khoáng chất như vậy, chị lại được bác sĩ cho biết đã bị thiếu máu thai kỳ (do thiếu sắt) và cần điều trị.

Còn chị Minh Anh (ở Thanh Xuân, Hà Nội) vì muốn thai nhi cứng cáp, ngoài việc bổ sung sắt, acid folic đều đặn, chị còn uống bổ sung canxi hàm lượng cao, rồi tích cực bồi bổ những thực phẩm chứa nhiều canxi như: Cua, tôm, cá, sữa tươi, hải sản… Nhưng hiệu quả đâu không thấy, tới tuần thứ 32 của thai kỳ, đi khám định kỳ, chị được chẩn đoán vôi hóa nhau thai độ III, còn có dấu hiệu bị sỏi thận.

BS Từ Thị Thu Thủy (nguyên Trưởng khoa Sản, Bệnh viện 198) cho biết, việc bổ sung sắt, acid folic là dành cho những người bị thiếu những chất này. Nếu thiếu các khoáng chất, việc bổ sung đơn lẻ sẽ dễ được hấp thu hơn. BS Thu Thủy cho biết: “Với thai phụ, nhu cầu về vitamin D, sắt (để dự phòng thiếu máu), acid folic (để phòng ngừa các dị tật bẩm sinh, quan trọng nhất là dị tật ống thần kinh), canxi (cần thiết cho xương và răng của thai phụ, thai nhi, giúp ngăn ngừa tình trạng huyết khối) cao hơn bình thường rất nhiều. Nếu không thiếu mà bổ sung sẽ có nguy cơ gây tác dụng ngược. Ví dụ, nếu bổ sung canxi nhưng không hấp thu được, sẽ khiến canxi lắng đọng gây sỏi thận”.

Các chuyên gia khuyến cáo, thai phụ tuyệt đối không bổ sung canxi và sắt cùng một thời điểm.

Theo phân tích của BS Thu Thủy: “Chuyện thai phụ tích cực bổ sung sắt, canxi nhưng cuối cùng vẫn bị thiếu máu do thiếu sắt, hay thiếu canxi là chuyện dễ hiểu, bởi những trường hợp này bổ sung không đúng cách. Thậm chí, với những thai phụ có cơ địa nhạy cảm, dễ có nguy cơ sẩy thai hay cơn co tử cung, dù thiếu canxi nhưng nếu được bổ sung không theo chỉ định, nguy cơ cơn co tử cung còn cao hơn, dễ sẩy thai hơn. Với những trường hợp này, tôi thường bổ sung khoáng chất có tác dụng “dẫn trung gian” như magie B6. Khoáng chất này giúp ổn định trao đổi chất, cũng như góp phần giảm nguy cơ bị tiền sản giật. Khi được kết hợp cùng những thực phẩm khác sẽ giúp canxi được hấp thu tự nhiên”.

Cũng liên quan tới việc bổ sung sắt, canxi hay acid folic, các chuyên gia về dược phẩm, sản khoa còn chỉ ra một sai lầm, dù đã tuyên truyền, tư vấn rất nhiều nhưng vẫn nhiều người mắc phải, đó là uống cùng một lúc các vitamin, khoáng chất với nhau. DS Huỳnh Kim Hằng (Khoa Dược, Bệnh viện Từ Dũ TPHCM) cho biết: “Để giúp sắt hấp thu được tốt, bà bầu nên tăng sử dụng những thực phẩm chứa nhiều Vitamin C. Không uống sắt cùng với chè, cà phê vì chất tanin trong chè, cà phê sẽ giảm hấp thu sắt. Còn với canxi, bà bầu cũng nên uống xa bữa ăn. Một thai phụ cần 1000-1200mg canxi mỗi ngày. Tuy nhiên, không nên kết hợp canxi với viên sắt, vì chúng sẽ ngăn sự hấp thụ lẫn nhau trong cơ thể”. Chính vì thế, nếu thai phụ sử dụng viên sắt, hoặc viên uống tổng hợp có chung thành phần canxi và sắt cùng thời điểm thì sẽ làm mất tác dụng của cả hai dưỡng chất quan trọng này.

Nên tập trung nâng cao chất lượng bữa ăn

Theo một nghiên cứu mới nhất được đăng tải trên Tạp chí Dược phẩm và chữa bệnh (Anh), thay vì dùng vitamin tổng hợp và khoáng chất bổ sung, phụ nữ mang thai nên tập trung vào việc nâng cao chất lượng tổng thể bữa ăn và chỉ cần bổ sung acid folic, vitamin D.

Nhóm nghiên cứu cho rằng, mặc dù bổ sung vitamin tổng hợp thường được các hãng sản xuất quảng cáo như cách giúp trẻ có sự khởi đầu tốt nhất trong cuộc sống. Tuy nhiên, kiểu tiếp thị này không thực sự mang lại sức khỏe tốt hơn cho thai phụ và em bé. Đơn cử, dưới góc độ y khoa, khi mang thai nếu mẹ dùng quá nhiều vitamin A có thể gây nguy hiểm cho em bé.

Trong khi đó, nghiên cứu này lại chỉ ra ăn các thực phẩm lành mạnh trước và trong lúc mang thai đóng vai trò sống còn với bà mẹ. Chế độ ăn cân bằng cho thai phụ gồm các loại thực phẩm thuộc 5 nhóm: Ngũ cốc, trái cây, rau quả, thực phẩm giàu protein và sữa.

Ở nghiên cứu mới nói trên, các nhà khoa học đã xem xét tác động của việc bổ sung vitamin tổng hợp, loại mà nhiều hãng sản xuất tung hô là “thần dược” giúp thai phụ chống lại mọi vấn đề sức khỏe. Vitamin tổng hợp thường kết hợp nhiều loại vitamin và khoáng chất, chẳng hạn như vitamin B1, B2, B3, B6, B12, C, D, E và K, cùng với acid folic, iốt, magiê, sắt, đồng, kẽm... Kết quả của việc xem xét tác động này cho thấy, ngoại trừ acid folic và vitamin D, không có bằng chứng cho thấy các thai phụ được hưởng bất kỳ lợi ích lâm sàng nào từ việc dùng những chất bổ sung khác và gây lãng phí vô ích.

TS Janet Fyle (thuộc trường đào tạo nữ hộ sinh Hoàng gia Anh) khuyến cáo thêm: “Chúng tôi khuyên các phụ nữ có thai hoặc có ý định mang thai nên ăn uống đa dạng, lành mạnh gồm trái cây và rau quả tươi, kèm theo bổ sung acid folic. Chúng tôi cũng nhấn mạnh rằng, thai phụ không cần ăn cho hai người. Tất cả những gì họ cần là một chế độ ăn với số lượng thực phẩm cân bằng bình thường”.

(Theo Gia đình và xã hội)

95% táo bón có thể điều chỉnh

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên trưởng khoa Nhi, BV Bạch Mai cho biết, táo bón rất phổ biến ở trẻ em. Khoảng 1/3 trẻ từ 4-7 tuổi bị táo bón, trong đó táo bón mạn tính thường gặp ở trẻ từ 2-4 tuổi, cá biệt có trẻ 10 tuổi vẫn bị.

Trong đó chỉ có 5% táo bón bệnh lý, do các bệnh trong cơ thể như u cục ở ruột, não. 95% còn lại là táo bón chức năng, chủ yếu do ăn uống, lối sống và có thể điều chỉnh nhờ chế độ ăn, thuốc hỗ trợ, sinh hoạt.

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng. Ảnh: T.Hạnh

PGS Dũng cũng nhấn mạnh, trẻ được coi là bị táo bón khi đại tiện dưới 2 lần/tuần và phân phải rắn.

Với những trẻ đang bú mẹ, nguyên nhân táo bón có thể do ăn quá nhiều sữa bò, hoặc pha sữa quá đặc, ăn ít chất xơ.

Khi đi học mẫu giáo, nguyên nhân do ăn uống ít đi, đặc biệt có nguyên nhân trẻ sợ đi ngoài do bẩn, do tâm lý, do giáo viên. Ở độ tuổi tiểu học, nhiều trẻ nhịn đi ngoài vì nhà vệ sinh bẩn khiến phản xạ ngày một kém đi, vô hình trung về nhà khiến trẻ quên đi, trì hoãn từ ngày này sang ngày khác.

PGS Dũng cho biết, hầu hết trẻ đến BV khám táo bón khi đã mắc 3-6 tháng. Nếu để lâu, táo bón có thể gây nhiều biến chứng. Đầu tiên là ị đùn, khi trẻ cố nhịn dẫn đến mất kiểm soát, tạo tâm lý nặng nề, xấu hổ. Các biến chứng sau đó có thể là chán ăn, khó chịu, thay đổi tính tình...

Biến chứng nặng của táo bón ở trẻ em là rách hậu môn, chảy máu, trĩ, sa trực tràng. Khi đau, trẻ càng cố nhịn dẫn đến tình trạng trầm trọng thêm. Với những trường hợp này, sau khi đi vệ sinh nên dùng nước, thay vì dùng giấy.

Cần kiên trì từ 2 tháng - 1 năm

Theo PGS Dũng, thực tế có nhiều phụ huynh lo lắng thái quá nên dù con vẫn đi hàng ngày nhưng phân rắn nên tự điều trị táo bón, cho con ăn rất nhiều rau dẫn đến suy dinh dưỡng phải vào viện. Nhiều trường hợp khác ăn rất nhiều rau nhưng vẫn táo.

Do đó, trong điều trị táo bón, bổ sung chất xơ chỉ có tác dụng 1 phần. Điều quan trọng cha mẹ phải tạo phản xạ cho não để đi ngoài, luyện vào giờ nhất định.

Nên luyện cho trẻ đi vệ sinh hàng ngày vào sáng hoặc tối

“Tốt nhất nên luyện đi ngoài vào buổi sáng vì sau 1 đêm ngủ, ruột được nghỉ ngơi, khi sáng vận động sẽ kích thích nhu động ruột tăng lên, trẻ dễ có phản xạ đi ngoài. Những gia đình có quá ít thời gian buổi sáng có thể chuyển sang tối.”, PGS Dũng chia sẻ.

Trong đó lưu ý, không được tạo áp lực cho trẻ, thay vào đó khuyến khích bé đi đúng giờ, kết hợp ăn uống cân đối, tăng cường vận động, uống nhiều nước. Vừa ngồi vừa xoa bụng để kích thích đại tràng. Ngoài ra có thể sử dụng thêm các thuốc hỗ trợ để làm mềm phân.

PGS Dũng cho biết, để chữa dứt điểm táo bón, cha mẹ cần kiên trì từ 2-3 tháng, có trẻ mất 6 tháng đén 1 năm. Sai lầm nhiều bậc phụ huynh hay mắc phải là khi thấy con đỡ không điều trị tiếp khiến trẻ bị rất lâu.

BS cũng lưu ý, với những trường hợp 5-7 ngày không đại tiện, cha mẹ không nên tự ý mua các dụng cụ thụt tháo tại các hiệu thuốc, vì không có tác dụng.

Thay vào đó, cần đưa trẻ đến BV để thực hiện với các dụng cụ chuyên biệt và chỉ làm duy nhất 1 lần trong trường hợp bất đắc dĩ.

Chữa trị bệnh táo bón hiệu quả từ các loại thực phẩm xung quanh.

Không cần phải mất quá nhiều tiền mua các loại thuốc đắt tiền, một số loại thực phẩm đơn giản cũng có thể giúp chấm dứt hoàn toàn căn bệnh táo bón.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, 2 năm qua, hệ thống khám bệnh, chữa bệnh đã ghi nhận những nỗ lực phi thường, những vất vả gian lao trong phòng chống dịch Covid-19 và thực hiện nhiệm vụ khám bệnh, chữa bệnh cho nhân dân.

Khi đó, chúng ta đã triển khai thành công Đề án “Khám, chữa bệnh từ xa”, khai trương 1.000 điểm cầu trên cả nước. Đến nay, Đề án đang được các nơi tích cực triển khai với hàng vạn lượt người bệnh được tư vấn khám, chữa bệnh từ xa.

Thông tin về thực trạng ứng dụng CNTT, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh Lương Ngọc Khuê cho hay, khảo sát với 732 cơ sở khám chữa bệnh chỉ ra rằng, hơn 62% cơ sở đã triển khai hệ thống lấy số xếp hàng; gần 46% cơ sở có màn hình thông báo điện tử; 46,5% cơ sở có hệ thống đặt lịch khám trực tuyến.

Kết quả khảo sát còn cho thấy, 42,9% cơ sở khám, chữa bệnh đã có phần mềm quản lý được ghi chép của hồ sơ bệnh án kết hợp in hồ sơ bệnh án giấy; 19,4% cơ sở có phần mềm quản lý được ghi chép của hồ sơ bệnh án đã được thẩm định, kết hợp in hồ sơ bệnh án giấy. Chỉ 3% cơ sở có phần mềm quản lý được ghi chép của hồ sơ bệnh án đã được thẩm định và bỏ bệnh án giấy; 2,4% cơ sở có bệnh án điện tử áp dụng chuẩn danh mục quốc tế SNOMED.

Cũng trong chia sẻ tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhận định, việc ứng dụng CNTT tại các cơ sở khám chữa bệnh vẫn còn những hạn chế như: cơ sở hạ tầng, trang thiết bị cho ứng dụng và phát triển CNTT còn chưa tương xứng với khối lượng dữ liệu y tế cần quản lý, hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu còn rời rạc, chưa liên thông với nhau, an toàn thông tin và nhiều yêu cầu về CNTT còn chậm triển khai, nguồn lực dành cho CNTT hạn chế…

Trao đổi tại hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng nhấn mạnh dữ liệu chính là nguyên liệu, là đầu vào quan trọng của chuyển đổi số và cũng là một công cụ sản xuất, công cụ phục vụ công việc của các bệnh viện, các y bác sĩ.

“Năm 2023 tới đây Bộ TT&TT dự định sẽ đề xuất Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số chọn là năm Dữ liệu số quốc gia. Bộ TT&TT rất mong Bộ Y tế sẽ chủ động có những đề xuất, giải pháp, có nhiều sáng kiến để thúc đẩy phát triển dữ liệu số trong lĩnh vực y tế, qua đó góp phần phát triển dữ liệu số quốc gia”, Thứ trưởng đề nghị.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác đảm bảo an toàn, an ninh mạng, Thứ trưởng cho hay, cùng với việc phát triển dữ liệu, chuyển đổi số, cần chú trọng đến an toàn, an ninh mạng ngay từ đầu. Chuyển đổi số muốn nhanh, bền vững thì an toàn, an ninh mạng phải song hành và trở thành một phần không thể tách rời.

Đại diện Bộ TT&TT cũng đề nghị lãnh đạo Bộ Y tế, Cục Quản lý khám chữa bệnh quan tâm thúc đẩy để có một số mô hình chuyển đổi số mang lại hiệu quả vượt trội, từ đó tạo niềm tin, cảm hứng cho các cơ sở khác chuyển đổi số mạnh mẽ.