Sáng tạo là hạnh phúc đối với mỗi một người nghệ sĩ. Đó cũng là con đường dẫn lối cho Trang Thanh Hiền và Nguyễn Mỹ Ngọc khi họ gặp nhau ở “Mùa trong vườn”.Một triển lãm đong đầy cảm hứng từ nghệ thuật đồ họa của hai người phụ nữ này từng bị hoãn đến lần thứ 3 bởi dịch bệnh,ểnlãmMùatrongvườncủaTrangThanhHiềnvàNguyễnMỹNgọfoden cuối cùng cũng được trưng bày đúng ngày đầu năm (1/1/2022) để khởi đầu cho một hy vọng mới.

Không dừng lại ở khuôn khổ dự định ban đầu Mùa trong vườn, qua ba lần giãn cách, dường như các bộ tranh đã được dày lên đáng kể cho cuộc ra mắt công chúng lần này. Mỗi tác phẩm như một lời tự sự, một dấu ấn về khoảnh khắc sáng tạo, đa dạng mà lại nhất quán.

Trang Thanh Hiền là giảng viên Khoa Lý luận, Lịch sử và Phê bình mỹ thuật. Nhiều năm nay song hành với nghiên cứu mỹ thuật cổ, chị sáng tác tranh trên chất liệu mực nho và giấy dó. Nguyễn Mỹ Ngọc là giảng viên khoa Đồ họa; là một trong những họa sĩ đồ họa thực hành nghệ thuật với tranh khắc gỗ và in kẽm.

Sự gặp gỡ của hai người phụ nữ trong cuộc triển lãm lần này là một mối duyên hội họa đặc biệt - không phải lúc nào cũng có được. Giữa họ, dường như có một sự tiếp sức lẫn nhau, học hỏi, chia sẻ, cùng đồng hành, cùng vỡ òa trong cảm xúc với nghệ thuật đồ họa tranh in. Ở đó, nỗ lực kiếm tìm của mỗi cá nhân từ các chất liệu, kỹ thuật như khắc gỗ, khắc cao su, in độc bản thể hiện tham vọng muốn vượt lên truyền thống tạo ra những sáng tạo bay bổng đầy chất thơ thấm đẫm cái tôi trữ tình của người làm nghệ thuật.

Bức tranh "Trăng" của Trang Thanh Hiền - Khắc gỗ, in độc bản.

Trang Thanh Hiền mang đến triển lãm những tác phẩm lấy cảm hứng từ các loài hoa với chất liệu khắc gỗ. Đây không phải lần đầu tiên chị sáng tác trên chất liệu này, nhưng trong thể nghiệm mới nhất này, Trang Thanh Hiền có phần không theo trình tự cơ bản. Các tác phẩm của chị đã nảy sinh những cách thức sáng tạo khác như in chồng các bản khắc khác nhau, in nối bản, ghép bản, in phối hợp cùng thủ ấn họa, mang tính gợi mở cho thực hành nghệ thuật tranh in vượt qua những lối mòn quy tắc.

Trong nghệ thuật đồ họa, tranh khắc gỗ vốn là một thể loại có truyền thống lâu đời ở Việt Nam như các dòng tranh dân gian Đông Hồ, Hàng Trống Kim Hoàng. Việc sử dụng ván gỗ vốn là một phương tiện để nhân bản tạo ra những tác phẩm giống nhau về hình thức. Tuy nhiên với nghệ thuật hiện đại và đương đại, tính độc bản của mỗi tác phẩm mới là điều quan trọng để ghi dấu ấn cho những khoảnh khắc sáng tạo khác nhau của mỗi người nghệ sĩ.

Trang Thanh Hiền cho rằng, lượng bản tranh in ra không quan trọng bằng số lượng các bản hoàn thiện sau in thông qua những thể nghiệm đa dạng. Tranh bộ và tranh ghép với các chủ đề như sen, lá, thiền đã đã tạo nên một sắc thái khác trong triển lãm lần này. 

Nguyễn Mỹ Ngọc có con đường đồ họa liên tục từ khi là sinh viên mỹ thuật. Với vẻ ngoài nhẹ nhàng nhưng nội lực mạnh mẽ, chị đưa sự phóng túng, ngẫu hứng, mong làm mới nó, hướng đến tính cá biệt của mỗi tranh in ra.

Sau nhiều thử nghiệm đi sâu vào các chất liệu tranh in truyền thống, dường như, chị vẫn chưa cảm thấy thỏa mãn. Khoảng 3 năm gần đây, chị chuyển hướng và tìm thấy cảm xúc thực sự với tranh khắc cao su kết hợp in độc bản. Cao su mềm mại cho phép khắc những nét khoáng hoạt, bay bổng. In độc bản là phương pháp thuận lợi cho thực hành tranh in ngẫu hứng.

Sự kết hợp đa kỹ thuật, chất liệu của cô cũng rất hợp xu hướng tranh in đương đại. Đặc biệt nó thỏa mãn sự đam mê với hình thể và chồng lớp dựa trên cảm hứng nhất thời, giàu tính trực họa của họa sĩ. Những tác phẩm của Mỹ Ngọc đậm chất tự sự của người con gái, người đàn bà với những ẩn ức, với những dịu êm, khắc khoải về cả thân xác lẫn tinh thần.

Mùa trong vườn là câu chuyện vừa riêng lại vừa chung của hai người phụ nữ, của hai tác giả, hai giảng viên trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam. Ở vườn ấy có những hoa tươi rực rỡ, có lá khô quằn lại, có hương sắc đàn bà. Nguyễn Mỹ Ngọc với các hình thể nude, có khi mạnh mẽ, có khi ẩn khuất trong đám hoa lá cây cỏ rậm rạp. Trang Thanh Hiền đọng lại nhiều cảm hứng cá nhân trong khám phá các kỹ thuật khác nhau, từ in đơn sắc đến khắc gỗ phá bản đa sắc. Tác phẩm của họ trong triển lãm này dường như có chung quan điểm về thực hành nghệ thuật tranh in để tạo nên tính cá biệt, độc bản cho mỗi tác phẩm. Ở đó với cùng một bản khắc nhưng cách in ấn khác nhau qua mỗi thời điểm sáng tạo lại tạo nên những bất ngờ thú vị trong cảm xúc của mỗi người nghệ sĩ.

Triển lãm mở cửa tự do từ 1/1/2022 đến hết 12/1/2022 tại 42 Yết Kiêu, Hà Nội.

Họa sĩ Trang Thanh Hiền (1974)

Tôi mê đồ họa từ lâu và đã từng sáng tác những tác phẩm khắc gỗ từ những năm 2000 kết hợp giữa vẽ tay trên giấy dó và in bản gỗ những chi tiết. Tuy nhiên công việc nghiên cứu mải miết dường như đã kéo tôi ra khỏi những sáng tạo với thể loại tranh này. Có thể nói, người khơi lại nguồn cho cảm hứng đó trở lại như một mạch ngầm chính là họa sĩ Nguyễn Mỹ Ngọc. 

“Mùa trong vườn” với tôi là một cảm hứng tràn trề, một nguồn năng lượng mới, cảm xúc mới để thoát ra những quen thuộc với mực nho và giấy dó, để tìm đến gỗ và dao khắc sau rất nhiều năm. Đôi lúc tôi nghĩ rằng, có lẽ không phải tôi tìm đến đồ họa, mà đồ họa hiện đại đã tìm tôi, nó giúp tôi hoàn thiện phần sáng tạo nằm trong khả năng khám phá nghệ thuật của bản thân từ sâu thẳm trái tim mình.

Họa sĩ Nguyễn Mỹ Ngọc

Mùa thay bao nhiêu lá là bấy nhiêu trạng thái  thay đổi của người phụ nữ, mà tôi đi tìm. Qua thân hình lúc thì trơ trọi cô đơn, lúc lại ẩn mình e ấp khi thì mạnh mẽ căng tràn như nét khắc ngọt của dao cứa, khi lại mềm mại ẩn hiện dưới làn mực loang nhòe!

Tôi đi tìm người phụ nữ đó như đi tìm tôi trong nghệ thuật Đồ họa Tranh in, một loại hình nghệ thuật vừa lý trí lại vừa giàu cảm xúc. Nghệ thuật mà tôi đã cố gắng theo đuổi suốt từ những năm tháng sinh viên cho đến lúc thành nghề. Trong quá trình đó, đã có lúc tôi tưởng mình chi tiết đến sắc nhọn trong kỹ thuật khắc kẽm, nhưng rồi tôi lại thèm cái cái cảm giác mềm mại tự do của hội họa. Bởi vậy trong thời gian gần đây khi cố gắng kết hợp các kỹ thuật đồ họa với nhau, mong muốn phá vỡ phần nào cảm giác cứng nhắc của các nét dao khắc, tôi đã cố gắng kết hợp kỹ thuật khắc cao su với kỹ thuật in độc bản cộng với vẽ đồ nét bằng tay, để mong muốn tạo ra được nét mơ màng, phóng túng cho các bức tranh khắc của mình.