Sự kiện diễn ra trong khuôn khổ hội thảo khoa học lần thứ VI về Dấu ấn Tim mạch vừa được Roche Việt Nam phối hợp cùng Hội Tim mạch tổ chức tại TPHCM và Hà Nội.

Hơn 500 bác sĩ, chuyên gia tim mạch tham dự tại Hội thảo khoa học Dấu ấn tim mạch lần thứ 6 do Roche Việt Nam phối hợp cùng các Hiệp hội Tim mạch trong nước tổ chức

Bệnh tim mạch: hậu quả đáng tiếc do phát hiện muộn

PGS. TS. BS Phạm Nguyễn Vinh, Phó Chủ nhiệm Bộ môn Nội, ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch cho biết, nhồi máu cơ tim được được gọi là cơn đau tim, đây là sự phá hủy cơ tim do tắc nghẽn nguồn máu nuôi cơ tim. Nhồi máu cơ tim là nguyên nhân gây tử vong và tàn phế chính ở cả hai giới nam và nữ.

Cùng với nhồi máu cơ tim, suy tim cũng được xem như một “sát thủ” đáng sợ bởi chứng bệnh có thể khiến máu không đủ để nuôi cho các bộ phận trong cơ thể. Tại Việt Nam hiện có hàng triệu người suy tim và không ít người đã tử vong vì chứng bệnh này.

Cũng theo PGS Phạm Nguyễn Vinh, nguyên nhân thường gặp nhất dẫn đến suy tim và nhồi máu cơ tim là do tăng huyết áp và bệnh động mạch vành. Không có con số chính xác về bệnh nhân nhồi máu cơ tim. Tuy nhiên trên 50% bệnh nhân nam tại khoa Tim mạch là do bệnh động mạch vành.

Khó khăn lớn nhất là phát hiện bệnh muộn hoặc chẩn đoán nhầm do triệu chứng trùng lắp với các bệnh lý khác. Suy tim là giai đoạn cuối cùng của tất cả các bệnh lý tim mạch. Suy tim là bệnh lý tiến triển theo nhiều thập niên và trải qua nhiều giai đoạn, quan trọng là phải chẩn đoán phát hiện bệnh từ giai đoạn rất sớm để có thể điều trị ngăn ngừa bệnh tiến triển. Thường phát hiện suy tim quá trễ nên điều trị rất tốn kém mà hiệu quả lại không như mong muốn, dẫn đến tử vong cao.

Vì vậy, việc khuyến khích người dân tầm soát bệnh lý tim mạch và nghiên cứu ra các phương pháp xét nghiệm chẩn đoán bệnh chính xác luôn là hai vấn đề được giới chuyên môn tại Việt Nam nói riêng và trên toàn thế giới nói chung, quan tâm.

Thêm hướng mới chẩn đoán nhanh, chính xác

Một trong những công trình nổi bật được giới chuyên môn toàn thế giới đánh giá cao và hiện đang được áp dụng chính là Nghiên cứu “Đông Tây Nam Bắc” (The North South East West) do GS. TS. BS James L. Januzzi, một chuyên gia nổi tiếng trong lĩnh vực tim mạch trên toàn cầu, từ ĐH Y khoa Harvard phối hợp cùng các chuyên gia đầu ngành tại Việt Nam, thực hiện trong hai năm, 2012 - 2013.

Giáo sư Tiến sĩ Bác sĩ James L. Januzzi – từ Đại học Y khoa Harvard, Hoa Kỳ - giới thiệu kết quả nghiên cứu North South East West (Đông Tây Nam Bắc)

Trình bày tại hội thảo khoa học lần thứ VI về Dấu ấn Tim mạch vừa được Roche Việt Nam phối hợp cùng Hội Tim mạch tổ chức tại TPHCM và Hà Nội, GS. TS. BS James L. Januzzi cho biết, hai chất chỉ điểm sinh học (bio-makers) là NT-proBNP và hs-Troponin T siêu nhạy dùng để chẩn đoán và tiên lượng trong bệnh lý suy tim và hội chứng mạch vành cấp, kết quả nghiên cứu cho thấy có thể áp dụng giới hạn tham chiếu và ngưỡng chẩn đoán của hai chỉ điểm sinh học này cho bệnh nhân Châu Á giống như bệnh nhân phương Tây trong thực hành lâm sàng.

Tính từ thời điểm người bệnh nhập viện do có triệu chứng đau ngực đến khi chẩn đoán xác định hoặc loại trừ nhồi máu cơ tim cấp, tất cả chỉ kéo dài khoảng một giờ đồng hồ, tức nhanh hơn khoảng 5 giờ so với quy trình chẩn đoán thông thường nhờ xét nghiệm hs-Tropoinin T siêu nhạy.

“Việc chẩn đoán bệnh chính xác và điều trị kịp thời giúp cứu sống thêm nhiều bệnh nhân. Hơn nữa chỉ trong vòng một giờ có thể điều trị ngay hoặc cho xuất viện hơn 3/4 số bệnh nhân bị đau ngực nhập khoa cấp cứu giúp giảm bớt lo âu cho những người không bị nhồi máu cơ tim cấp và tập trung chữa trị cho những bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp thật sự, cũng như giảm sự quá tải tại khoa Cấp”, GS. TS. BS James L. Januzzi trình bày thêm.

GS. TS. BS Đặng Vạn Phước, Chủ tịch Hội Tim mạch học TP HCM cho biết, NT-proBNP và hs-Troponin T siêu nhạy đã được châu Âu áp dụng từ nhiều năm trước, giờ đây kết quả của nghiên cứu Đông Tây Nam Bắc (nghiên cứu trên bệnh nhân Việt Nam và Hoa Kỳ) cho thấy không có sự khác biệt về lâm sàng giới hạn tham chiếu và ngưỡng chẩn đoán của NT-proBNP và hsTroponin T siêu nhạy giữa hai nhóm bệnh nhân này, nên NT-proBNP và hs-Troponin T siêu nhạy được sử dụng phổ biến hơn tại Việt Nam.

Nhận xét về tính hiệu quả xét nghiệm NT-proBNP và hs-Troponin T siêu nhạy, hầu hết các chuyên gia tim mạch tại Việt Nam đều cho rằng, đây là hai xét nghiệm đầu tay không thể thiếu và cũng đã được Bộ Y tế đồng ý cho phép sử dụng trong các phác đồ chẩn đoán của bệnh viện cho bệnh lý suy tim và nhồi máu cơ tim.

Các chuyên gia và đại biểu tham dự đã có buổi thảo luận sôi nổi với nhiều thông tin hữu ích được chia sẻ tại sự kiện

Không chỉ giúp chẩn đoán cho những người bắt đầu xuất hiện triệu chứng bệnh, hai xét nghiệm NT-proBNP và hs-Troponin T siêu nhạy còn góp phần phát hiện sớm biến cố tim mạch những người nguy cơ cao như bệnh nhân lớn tuổi, tăng huyết áp, đái tháo đường để có hướng phòng ngừa đúng.

“Điều trị dự phòng bao giờ cũng có ý nghĩa cực kỳ quan trọng và đây cũng là lý do để chúng tôi tiếp tục thực hiện thêm nhiều công trình nghiên cứu trong tương lai. Vì ngay cả những người mạnh khỏe, nhóm người có kết quả cao với cả NT-proBNP và hs-Troponin T siêu nhạy sẽ gặp biến cố tim mạch trong vòng 10 năm sắp tới so với nhóm có kết quả thấp. Khi có thêm nhiều bằng chứng khoa học, có thể sử dụng hai xét nghiệm này rộng rãi nhằm giúp cho tất cả các bệnh nhân tim mạch trên toàn thế giới có thể được điều trị trong thời gian sớm nhất nhằm tránh nguy cơ tử vong và biến chứng tim mạch”, GS. TS. BS James L. Januzzi nói.

Thu Hằng

Các nghiên cứu điều tra đã cho thấy tỷ lệ thiếu kẽm ở trẻ em Việt Nam đang ở mức rất cao so với ngưỡng phân loại của Nhóm tư vấn quốc tế về kẽm (IZINC). Tỷ lệ thiếu kẽm dựa vào nồng độ kẽm huyết thanh thấp dao động trong khoảng 25-80% tuỳ theo địa phương và nhóm tuổi nghiên cứu. Nghiên cứu trên 1.526 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ở 19 tỉnh của Việt Nam năm 2010 cho thấy tỷ lệ thiếu kẽm ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ là 67,2%. Kết quả nghiên cứu ở 521 phụ nữ có thai và 947 trẻ em dưới 5 tuổi tại một số tỉnh khó khăn của Việt Nam năm 2009 cho thấy, tỷ lệ thiếu kẽm ở phụ nữ có thai là 90%, trẻ em dưới 5 tuổi là 81,2%.

Theo cách ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (năm 2000), ở những vùng có tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi trên 20% được coi là thiếu kẽm có vấn đề ý nghĩa sức khoẻ cộng đồng. Năm 2012, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi bình quân ở trẻ em Việt Nam dưới 5 tuổi là 26,7%.

Bổ sung kẽm đúng cách

Nhu cầu kẽm ở trẻ dưới 1 tuổi vào khoảng 5m/ngày, ở trẻ 1-10 tuổi khoảng 10mg/ngày, phụ nữ mang thai cần 15mg/ngày, cho con bú 6 tháng đầu cần 19mg và cho con bú lúc 6-12 tháng cần 16mg kẽm mỗi ngày.

Các mẹ có thể bố sung kẽm cho con thông qua thức ăn. Thức ăn nhiều kẽm là tôm đồng, lươn, hàu, sò, gan lợn, sữa, thịt bò, lòng đỏ trứng, cá, đậu nành, các hạt có dầu (hạnh nhân, hạt điều, đậu phộng..). Với trẻ nhũ nhi, để có đủ kẽm, nên cố gắng cho bú mẹ vì kẽm trong sữa mẹ dễ hấp thu hơn nhiều so với sữa bò. Lượng kẽm trong sữa mẹ ở tháng đầu tiên là cao nhất (2-3 mg/lít), sau 3 tháng thì giảm dần còn 0,9mg/l. Lượng kẽm mà người mẹ mất qua sữa trong 3 tháng đầu ước tính khoảng 1,4 mg/ngày. Do đó, người mẹ cần ăn nhiều thực phẩm giàu kẽm để có đủ cho cả hai mẹ con.

Bên cạnh đó, với trẻ biếng ăn, suy dinh dưỡng, ăn không ngon miệng, kém hấp thu, có thể cho trẻ dùng các sản phẩm bổ sung kẽm tuy nhiên nên lưu ý một số điểm sau:

- Canxi làm tăng bài tiết kẽm do đó làm giảm tỷ lệ hấp thu kẽm, không nên uống cùng lúc với kẽm.

- Bên cạnh đó, sắt vô cơ và kẽm cũng ức chế sự hấp thu của nhau do đó nếu trẻ cần bổ sung sắt thì nên uống cách nhau 2-4 tiếng.

- Để tăng hấp thu kẽm nên bổ sung cùng thức ăn giàu vitamin C

- Bổ sung kẽm nên đúng và đủ liều theo chỉ định của nhà sản xuất hoặc bác sỹ điều trị

Ngọc Minh