Alexandra Elbakyan đã mất vài năm để đi từ một sinh viên công nghệ thông tin lên thành kẻ chạy trốn nổi danh.

Alexandra Elbakyan

Vào năm 2009, khi đang làm đồ án nghiên cứu năm cuối đại học ở Almaty, Kazakhstan, Elbakyan đã thất vọng vì không thể đọc nhiều bài nghiên cứu vì cô không đủ khả năng trả phí. Vì thế cô đã học cách lách dịch vụ thu phí của các nhà xuất bản.

Những kĩ năng của cô đã sớm được dùng đến. Elbakyan đã thấy các nhà khoa học trên các diễn đàn hỏi về những bài báo mà họ không thể truy cập – và cô rất vui lòng giúp đỡ họ. “Tôi đã nhận được nhiều lời cảm ơn vì gửi đi những đường dẫn bài báo đã được trả phí”, cô nói.

Vào năm 2011, cô đã quyết định tự động hóa quá trình này và sáng lập ra Sci-Hub, một trang web bất hợp pháp, lấy những bản sao của các tài liệu nghiên cứu đã được trả phí trước đó và cung cấp cho bất kì ai có yêu cầu.

Năm nay, sự quan tâm đến Sci-Hub đã bùng nổ khi truyền thông chính thống đã hiểu rõ về trang web này và lượt sử dụng trang đã tăng vọt. Theo số liệu của Elbakyan, trang web hiện giờ có khoảng 60 triệu bài báo và có khả năng đáp ứng hơn 75 triệu lượt tải về vào năm 2016 – tăng từ 42 triệu năm ngoái và theo ước tính, gồm khoảng 3% trong tổng số lượt tải về từ các trang công bố khoa học trên toàn thế giới.

Đây là việc xâm phạm bản quyền trên quy mô rất lớn – và đã mang lại cho Elbakyan những lời tán dương lẫn chỉ trích, thậm chí cả một vụ kiện. Có rất ít người ủng hộ thực tế rằng cô đã hành động phi pháp, nhưng nhiều người xem Sci-Hub như một sự thúc đẩy phong trào truy cập mở, trong đó lưu trữ những bài báo được tạo ra (một cách bất hợp pháp) để mọi người có đọc miễn phí và sử dụng kiến thức từ các bài báo đó hỗ trợ nghiên cứu của mình.

“Những gì cô ấy đã làm thật tuyệt vời”, Michael Eisen, nhà sinh học tại Đại học California, Berkeley, một người ủng hộ truy cập mở nói. “Thật bất công khi nhà nghiên cứu không thể tiếp cận các bài báo khoa học, và cô ấy đã khắc phục điều đó”.

Alexandra Elbakyan

Những năm đầu mới thành lập, trang web không bị chú ý – nhưng cuối cùng nó đã phát triển quá mạnh nên các nhà xuất bản có tính phí với người đọc không thể để lờ nó đi. Vào năm 2015, công ty Elsevier của Hà Lan, được ngành xuất bản rộng lớn hơn hỗ trợ, đã đệ đơn kiện Elbakyan vi phạm và xâm phạm bản quyền tới tòa án Mỹ. Nếu thua kiện, Elbakyan có nguy cơ phải trả nhiều triệu đô la bồi thường thiệt hại, và có khả năng bị ngồi tù (vì thế, Elbakyan không tiết lộ vị trí hiện tại của mình và cô đã được phỏng vấn cho bài báo này qua thư điện tử và tin nhắn đã được mã hóa).

Vào năm 2015, một thẩm phán Hoa Kỳ đã ra lệnh đóng Sci-Hub nhưng trang web đã bất ngờ xuất hiện trên những tên miền khác. Nó phổ biến nhất ở Trung Quốc, Ấn Độ và Iran, cô nói, nhưng ít nhất có 5% người dùng, hoặc hơn, là đến từ Hoa Kỳ.

Elbakyan thấy tên mình trên khắp các mặt báo, và nói rằng cô thường nhận được hàng trăm thông điệp ủng hộ một tuần, một số thì đi kèm với ủng hộ về tài chính. Cô nói cô cảm thấy có trách nhiệm lương tâm để giữ cho trang web hoạt động vì những người dùng cần nó để tiếp tục công việc của họ. “Có gì sai hay xấu hổ trong việc điều hành một trang web tạo điều kiện cho mọi người truy cập nghiên cứu như Sci-Hub? Tôi nghĩ là không, vì thế tôi có thể chia sẻ cởi mở về những hoạt động của mình”, cô nói.

Những người chỉ trích và ủng hộ Elbakyan đều nghĩ rằng trang web sẽ có tác động lâu dài, ngay cả khi nó không tồn tại mãi. "Tương lai là truy cập mở sẽ phổ biến", theo Heather Piwowar, đồng sáng lập Impacstory, một công ty phi lợi nhuận được thành lập tại Carrboro, Nam Carolina, trong đó giúp các nhà khoa học theo dõi tác động của việc cung cấp thông tin trực tuyến. "Nhưng chúng tôi nghi ngờ và cũng hi vọng rằng Sci-Hub hiện đang khiến những nhà xuất bản truy cập có trả phí hoảng sợ thực sự. Vì trong nhiều trường hợp, đó là thứ duy nhất sẽ khiến họ thực sự làm điều đúng đắn và chuyển sang mô hình truy cập mở".

Dù điều đó có xảy ra hay không, Elbakyan nói rằng cô sẽ vẫn tiếp tục xây dựng Sci-Hub – đặc biệt, để phổ biến rộng khắp những cơ sở dữ liệu cũ của trang web – trong khi học bằng thạc sĩ lịch sử khoa học. "Tôi tự duy trì trang web, nhưng nếu tôi bị ngăn cản, ai đó có thể tiếp nhận công việc này", cô nói.

Theo Tia sáng/ Nhàn Vũ dịch

UBND TP Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 1181/QĐ-UBND về việc công nhận kết quả tuyển dụng công chức năm 2016, diện tiếp nhận không qua thi tuyển đối với thủ khoa xuất sắc được Chủ tịch UBND thành phố tặng Bằng khen.

Quyết định nêu rõ: Công nhận kết quả trúng tuyển đối với 25 thí sinh là thủ khoa xuất sắc dự tuyển vào công chức làm việc tại sở, cơ quan ngang sở, UBND quận, huyện, thị xã thuộc TP Hà Nội năm 2016.

Ông Hoàng Trung Hải, Bí thư Thành ủy Hà Nội trao bằng khen cho các thủ khoa xuất sắc năm 2016 (Ảnh: Lê Văn)

Giám đốc Sở Nội vụ được giao nhiệm vụ quyết định tuyển dụng các thí sinh trúng tuyển vào làm việc tại các cơ quan, đơn vị từ ngày 1/3/2017.

Chánh văn phòng UBND thành phố; Hội đồng Kiểm tra sát hạch vào công chức TP Hà Nội năm 2016; Giám đốc Sở Nội vụ; Giám đốc các sở, thủ trưởng các ban, ngành; Chủ tịch UBND quận, huyện, thị xã có chỉ tiêu tuyển dụng công chức chịu trách nhiệm thi hành Quyết định.

25 thủ khoa xuất sắc này tốt nghiệp các trường ĐH Ngoại thương, ĐH Kiến trúc Hà Nội, ĐH Thủy lợi, ĐH Thành Đô, ĐH dân lập Phương Đông…

• Ngân Anh

"Người đàn ông thành đạt có thể thay đổi rất nhiều mối tình nhưng người phụ nữ thành đạt thì không. Họ rất ngại yêu người mới, cẩn trọng khi tìm kiếm các mối quan hệ. Tôi yêu ai đều bắt đầu bằng tình bạn, hợp nhau mới có thể tiến đến tình yêu. Tôi lấy chồng cho có với hội bạn bè, xã hội hay để làm gì?

Người phụ nữ đạt được thành công nhất định trong xã hội có thể khiến người đàn ông không tự tin bước đến nói yêu họ. Đàn ông thành công có vợ hết rồi. Tôi chưa từng kén cá chọn canh, đòi hỏi đàn ông thành đạt cho xứng với mình. Tôi sẵn sàng chọn một người đang bắt đầu sự nghiệp miễn là hợp nhau và thấy an toàn".

Cô tỏ ra khó chịu, thậm chí đòi tắt livestream: "Lấy chồng có phải mua rau đâu mà nhào vô lấy? Các bạn bớt hỏi những câu vô lý đó đi, tôi bực mình đấy! Mọi người đừng lo tôi ế. Với tính cách của mình, có thể tôi không yêu nhiều người nhưng chắc chắn không ế. Tôi chung tình, ngại thay đổi, e dè khi yêu người mới. Tôi biết tôi muốn gì, tôi không sợ ế tại sao mọi người phải lo? Chắc chắn tôi chọn chồng cho mình chứ không cho xã hội". 

Trước đó, Lý Nhã Kỳ vẫn vui vẻ, cởi mở nói về việc độc thân: "Từ lâu rồi, tôi không còn quan trọng người đàn ông có xứng với mình hay không. Cảm xúc của con người thay đổi theo thời gian. Tình yêu là vô chừng, khi đã chạm tới cảm xúc của nhau tôi yêu điên cuồng, sẵn sàng bỏ tất cả để yêu". 

Lý Nhã Kỳ chưa tìm thấy tình yêu mới.

Doanh nhân úp mở rằng nếu một ngày cô công bố bạn trai, mong mọi người đừng quá bất ngờ khi người ấy hoàn toàn bình thường, không có gì cao siêu. Tuy nhiên, Lý Nhã Kỳ cũng cho hay không đồng nghĩa là cô đang có bạn trai: "Tôi có rất nhiều bạn bè. Họ thích tôi vì tính cách thẳng thắn, chân tình nhưng đó là tình bạn chứ tình yêu thì tôi chưa thấy". 

Lý Nhã Kỳ cho rằng mình không hề là người sung sướng. Cô nói: "Người sung sướng là người lúc trẻ có bạn trai lo, lấy chồng thì được chồng cưng chiều. Mọi thứ tôi có đều là tự tay mình làm ra chứ chẳng ai cho hay có sẵn cho hưởng. Các bạn nhìn tay tôi, đây là bạn tay tự làm hết mọi thứ trong đời mình".  

Về phim Bí mật thiên đường, Lý Nhã Kỳ cho biết vì dịch bệnh tái bùng phát, sức xem phim giảm nên cô hoãn việc phát hành, tránh rủi ro cho phim. Doanh nhân cũng kêu gọi khán giả hãy tích cực ủng hộ phim Việt. 

Lý Nhã Kỳ cũng thông tin mình bị đau cơ. Trong quá trình xây dựng phủ Trần Lê Gia rộng hàng chục nghìn mét vuông, cô "lanh chanh" đến phụ khuân vác dù đã có nhân viên lo liệu. Do không quen vận động, cô bị căng và tổn thương cơ do khiêng vật nặng, đến nay vẫn chưa khỏi hẳn. 

Cẩm Lan 

Lý Nhã Kỳ: Nhiều đàn ông yêu nhưng tôi không đáp lại

"Có rất nhiều người đàn ông yêu, chinh phục tôi nhưng tôi không đáp trả. Không phải vì họ tệ, trái lại họ quá hoàn hảo, giỏi giang nên không hợp với tôi", Lý Nhã Kỳ tiết lộ.

- Ý tưởng vàcách thức thể hiện tốt, bộ ảnh chụp dướinước của người mẫu Tống Kiều My đã được cho rađời một cách ấn tượng.

Chụp ảnh dưới nước với người mẫu mặc trangphục lụa mềm tha thướt, rực rỡ, tuy không mới về ý tưởng,song ê kíp thực hiệnbộ ảnh Tống Kiều My đã hoàn thành một bộ ảnh đẹp,lạ, thể hiện được ý đồ sáng tạocủa mình.

Người mẫu tuổi 19 Tống Kiều My thể hiệnthần thái trên gương mặt khá tốt, động tác tuy chưathanh thoát nhất nhưng cũng rất uyển chuyển. Góc chụp từ trên cao xuống kết hợp cùngđộng tác chuyển động của người mẫu,tạo cảm giác về một nàng tiên xinh đẹp đangvút bay lên.

Bộ ảnh mới chỉ là chụp ảnh người mẫungangmặt nước, chưa phải nghệ thuật chụp ảnh dưới nướcthực sự, vốn đòi hỏi đồ nghề chuyêndụng, kỹ thuật chụp ảnh cao tay và khả năng kiểm soátchuyển động, biểu cảm của người mẫu trong môi trường nướcphải hết sức nhuần nhuyễn.

Tuy nhiên, với vẻ đẹp hài hòa, lạ mắt đượctạo ra từ sự chuyển động của nước, nguồn sáng, trang phục và diễn xuất của ngườimẫu, hình ảnh Tống Kiều My bay bổng, lãng mạn dưới nước là một seri ảnh thời trang ấn tượng.

Long Hà
Thiết kế:Việt Hải
Ảnh:Long Thủy