Sự ẩn danh trên môi trường mạng đã và đang được các đối tượng lừa đảo tận dụng triệt để, từ sử dụng thông tin, hình ảnh của người khác cho mục đích lừa đảo cho đến tạo website, fanpage, tài khoản ngân hàng, tài khoản các dịch vụ trực tuyến giả mạo để mạo danh cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Theo Cục An toàn thông tin, trong bối cảnh lừa đảo ngày càng tinh vi, khó lường với các hình thức được các đối tượng thay đổi thường xuyên, liên tục tạo ra các “biến tướng”, việc tuyên truyền để người dùng nhận diện và biết cách phòng tránh với từng hình thức lừa đảo là chưa đủ, quan trọng hơn là cần trang bị kỹ năng phòng tránh, cách ứng phó khi gặp tình huống lừa đảo.

Với quan điểm đó, chiến dịch tuyên truyền về phòng chống lừa đảo trực tuyến năm 2024 do Cục An toàn thông tin chủ trì triển khai, đã đặt trọng tâm vào việc cung cấp các kỹ năng cho người dân.

“Khi có kỹ năng, dù có xuất hiện hình thức, kỹ thuật lừa đảo mới, người dân vẫn có thể ứng phó, tránh được các bẫy lừa đảo”, chuyên gia Cục An toàn thông tin chia sẻ với phóng viên VietNamNet.

Dưới đây là các “điểm nóng” về lừa đảo trực tuyến trên không gian mạng Việt Nam trong tuần qua, vừa được Cục An toàn thông tin cảnh báo tới người dùng:

Nhiều người nổi tiếng bị kẻ xấu mạo danh để lừa đảo

Thời gian gần đây, trên mạng xã hội, các đối tượng đã mạo danh nhiều người nổi tiếng như tỷ phú Phạm Nhật Vượng, NSND Xuân Bắc, Chủ tịch Bkav Nguyễn Tử Quảng, ca sĩ Tóc Tiên..., sử dụng hình ảnh và thông tin đã bị cắt ghép, chỉnh sửa của họ để đưa nội dung sai lệch, quảng cáo sản phẩm kém chất lượng, phục vụ cho mục đích lừa đảo, chiếm đoạt thông tin cá nhân và tài sản.

Với hình thức giả mạo thương hiệu, giả mạo người nổi tiếng kể trên, thủ đoạn của đối tượng lừa đảo là tạo nhiều trang fanpage, website giả mạo rất tinh vi, có giao diện và tên miền gần giống với các trang chính thống.

Để tăng mức độ uy tín, các đối tượng lừa đảo còn tạo ra các tài liệu, quảng cáo, hoặc sản phẩm với tên và logo của thương hiệu uy tín, đồng thời cắt ghép hình ảnh của những nghệ sĩ nổi tiếng.

Khuyến cáo người dùng cẩn trọng trước những bài đăng, thông tin không rõ nguồn gốc trên mạng xã hội, Cục An toàn thông tin cũng khuyên họ cần tạo thói quen kiểm tra tính xác thực của thông tin và người bán.

Người dân cũng cần tìm kiếm thông tin về nghệ sĩ hoặc thương hiệu trên website chính thức hoặc các nguồn tin cậy để xác minh sự hợp pháp của các sản phẩm được quảng cáo, đồng thời không truy cập vào các đường dẫn lạ, không tải về các ứng dụng không rõ nguồn gốc và không cung cấp thông tin cá nhân.

Mạo danh doanh nghiệp để lừa đảo tuyển dụng

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam - Petrolimex và các đơn vị thành viên gần đây liên tục bị các đối tượng mạo danh phục vụ mục đích lừa đảo.

Hàng loạt chiêu trò nhằm chiếm đoạt tài sản của các ứng viên, đã được đối tượng lừa đảo sử dụng như tuyển dụng online, tạo đơn hàng online, mở thẻ vay tiền, giả mạo nhân viên báo xăng…

Trong vài tháng trở lại đây, hình thức mạo danh để lừa đảo tuyển dụng cũng đã được kẻ lừa đảo sử dụng với các doanh nghiệp chuyển phát lớn như Giao Hàng Tiết Kiệm, Bưu điện Việt Nam, Viettel Post...

Theo Cục An toàn thông tin, đối tượng lừa đảo thường tạo các website giả mạo với tên miền tương tự trang thông tin điện tử của doanh nghiệp; và dùng email giả mạo để gửi thông báo tuyển dụng, phỏng vấn hoặc yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân.

Chúng cũng sử dụng hình ảnh, thông tin của các doanh nghiệp một cách trái phép để đăng tin tuyển dụng nhân sự để lừa đảo. Ngoài ra, các đối tượng còn yêu cầu ứng viên thanh toán các khoản phí và chiếm đoạt.

Cục An toàn thông tin khuyến cáo người lao động cảnh giác với những lời mời chào về công việc trên mạng xã hội, cần truy cập website chính thức hoặc liên hệ trực tiếp tới doanh nghiệp để xác nhận thông tin tuyển dụng, sử dụng các dịch vụ tra cứu doanh nghiệp để xác minh thông tin về công ty tuyển dụng.

Trường hợp nghi ngờ bị lừa đảo, người lao động cần báo ngay cho cơ quan chức năng hoặc tổ chức bảo vệ người tiêu dùng để được hỗ trợ, giải quyết.

Cảnh báo lừa đảo trong giao thương quốc tế

Thương vụ Việt Nam tại Pakistan vừa có cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo mới trong buôn bán quốc tế tới cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Thủ đoạn của đối tượng lừa đảo là mở tài khoản mạo danh các công ty có thật tại nước ngoài, liên hệ với doanh nghiệp Việt Nam có nhu cầu xuất nhập khẩu và sử dụng nhiều chiêu trò tinh vi, chuyên nghiệp để lừa ký hợp đồng, đặt cọc tiền.

Để lấy được lòng tin của nạn nhân, đối tượng lừa đảo còn làm giả các giấy tờ như bản sao giấy chứng nhận chất lượng, bản sao giấy chứng nhận xuất xứ...

Tuy nhiên, sau khi nhận tiền đặt cọc, đối tượng đã chiếm đoạt và xóa các dấu vết liên hệ. Thương vụ Việt Nam tại Pakistan cũng cho biết, đã có doanh nghiệp Việt Nam bị mắc bẫy lừa đảo này, bị chiếm đoạt 5.000 USD tiền đặt cọc.

Từ thực trạng trên, Cục An toàn thông tin khuyến nghị doanh nghiệp Việt Nam cẩn trọng hơn khi tham gia hoạt động giao thương quốc tế. Trước khi giao dịch, doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ thông tin về đối tác, xác nhận tính hợp pháp của đối tác kinh doanh.

Quá trình giao dịch, các doanh nghiệp cần đảm bảo rằng tất cả các thỏa thuận, giao dịch được ghi rõ trong hợp đồng bằng văn bản, thậm chí trường hợp cần thiết có thể tham khảo ý kiến từ luật sư quốc tế chuyên nghiệp.

Giả mạo tài khoản ngân hàng đứng tên doanh nghiệp để lừa chiếm đoạt tài sản

Đối tượng L.V.T ở An Lão (Hải Phòng) mới đây đã bị cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Gia Lai bắt tạm giam vì đã có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng.

Đối tượng đã liên hệ với anh N.K ở Bình Định để nhờ đặt heo ở “Công ty TNHH Cơ khí Khoa Đăng 88”. Để tạo lòng tin, đối tượng làm giả lệnh chuyển tiền 715 triệu đồng tiền đặt cọc vào tài khoản của nạn nhân. Tin tưởng, anh N.K đã chuyển vào tài khoản ngân hàng giả mạo 378 triệu đồng đặt mua heo giống và bị chiếm đoạt số tiền này.

Về thủ đoạn lừa đảo, các đối tượng gọi điện cho các nạn nhân, đánh vào nhu cầu của từng người để đưa ra lời mời chào, dẫn dụ những mặt hàng giá rẻ, ưu đãi lớn so với thị trường.

Để tạo lòng tin, đối tượng dùng những tài khoản ngân hàng đứng tên các doanh nghiệp, công ty uy tín có thật để nạn nhân yên tâm chuyển tiền; song trên thực tế, đó là những tài khoản giả mạo, được thu mua bất hợp pháp. Sau khi nạn nhân chuyển tiền, đối tượng sẽ chặn toàn bộ liên lạc rồi chiếm đoạt tài sản.

Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân nâng cao cảnh giác, kiểm tra kỹ thông tin của các tài khoản ngân hàng, website mua sắm trước khi thực hiện giao dịch.

Người dân cần đảm bảo rằng mình đang giao dịch với một nguồn tin cậy bằng cách kiểm tra địa chỉ trang web và thông tin liên hệ chính thức.

Bên cạnh đó, người dùng cần thường xuyên thay đổi mật khẩu, cài đặt xác thực 2 yếu tố, sử dụng mật khẩu mạnh cho các tài khoản ngân hàng. 

Telegram phủ nhận trách nhiệm khi nền tảng bị lạm dụng

Theo quy định của hợp đồng, các nhãn hàng này hoàn toàn có thể yêu cầu vợ chồng diễn viên Lee Sun Kyun đền bù vì có hành vi gây ảnh hưởng xấu đến hình ảnh thương hiệu. Dù không hề có lỗi cũng như không vi phạm hợp đồng nhưng nữ diễn viên Jeon Hye Jin vẫn phải chịu vạ lây vì chồng mình.

Việc các sao Hàn phải đền bù hợp đồng là điều không còn hiếm gặp. Nhà phê bình Kim Heon Sik cho hay nữ diễn viên Jeon Hye Jin đang phải đối mặt với một khó khăn khó tránh khỏi. “Các nhãn hàng luôn rất nhạy cảm với bê bối của người nổi tiếng bởi họ có thể phải gánh chịu nhiều thiệt hại. Trước đây, nam diễn viên Yoo Ah In cũng rơi vào cảnh tương tự và có thể phải đền bù số tiền lên tới 10 tỷ won (tương đương 181 tỷ đồng) do vi phạm hợp đồng vì sử dụng ma túy”.

Không chỉ vậy, truyền thông Hàn Quốc còn cho rằng nữ diễn viên Jeon Hye Jin đã phải bán tòa nhà ở Nonhyeon, Gangnam với giá 15 tỷ won (272 tỷ đồng) để lo liệu cho chồng. Các chuyên gia trong lĩnh vực bất động sản nhận định việc vội vàng bán tòa nhà này đã khiến nữ diễn viên không thu được lợi nhuận, thậm chí còn chịu thiệt đáng kể.

Lee Sun Kyun và Jeon Hye Jin có gần 7 năm hẹn hò trước khi kết hôn. Sau gần 14 năm về chung nhà, cả hai có tổ ấm viên mãn bên 2 quý tử và luôn được xem là gia đình kiểu mẫu của làng giải trí Hàn Quốc.

Lee Sun Kyun trong phim Ký sinh trùng:

Hà Vy

Nguyễn Hoàng Bách (THPT Năng khiếu, TP.HCM) về nhì với số điểm 240

Ngày 3/8, trận chung kết chương trình Đường lên đỉnh Olympia lần thứ 14 đã diễn ra. Kết thúc cuộc thi, Nguyễn Trọng Nhân (học sinh THPT chuyên Tiền Giang, tỉnh Tiền Giang) đã giành vòng nguyệt quế với số điểm 260. Nguyễn Hoàng Bách (THPT Năng khiếu, TP.HCM) về nhì với số điểm 240.

Tuy nhiên, sau cuộc thi, dư luận liên tục tranh cãi về câu hỏi và đáp án trong cuộc thi “Đường lên đỉnh Olympia” 2014. Cụ thể, trong phần thi Về đích câu hỏi được đặt cho Hoàng Bách là “Vì sao dung dịch nước muối có tính sát trùng?”. Hoàng Bách trả lời: “Vì dung dịch nước muối tạo môi trường ưu trương nên khi vi khuẩn ở trong dung dịch nước muối sẽ bị mất nước mà chết”. Ban tổ chức chương trình cho rằng, đáp án của Hoàng Bách chưa đúng.

Ngay sau đó, nhiều giáo viên giảng dạy môn Hóa, Sinh cho rằng, Hoàng Bách không đáng bị mất điểm. Thậm chí, nhiều người còn đặt giả thiết, nếu câu hỏi của Hoàng Bách được chấp nhận thì em có tổng số điểm bằng với Trọng Nhân 260 điểm. Như vậy, kết quả chung cuộc sẽ khác.

Tiến sĩ Phạm Văn Lập, giảng viên Đại học Khoa học Tự nhiên, chủ biên cuốn sách giáo khoa Sinh học lớp 10, 12 cho biết, ông rất ngạc nhiên khi MC Tùng Chi đọc đáp án là muối đi vào trong tế bào đẩy nước ra làm vi khuẩn chết. Thực chất trong môi trường nước muối có nồng độ dưới 0,7% như muối sinh lý (0,9) thì phần lớn vi khuẩn bị mất nước mà chết (trừ những loài chịu mặn). Bởi vì đó là môi trường ưu trương so với bên tế bào vi khuẩn nên nước tự động khuếch tán ra bên ngoài theo hướng từ nơi có nồng độ chất tan thấp đến nơi có nồng độ chất tan cao (muối) chứ không phải muối đi vào bên trong tế bào đẩy nước ra.

“Còn đáp án của chương trình nói rằng muối đi vào tế bào xong là đẩy nước ra thì đáp án sai cả về mặt Hóa học. Bởi vì muối nó phân ly thành Na+ và Cl-. Khi Na+ mang điện tích dương, sẽ hút điện tích âm ở phía của nước lại, muối hút nước chứ không đẩy nước. Giả sử bằng cách nào đó muối có đi vào được thì cũng kéo nước ra, đẩy ra được. Cái này trong sách giáo khoa Sinh học lớp 10 tôi cũng đã giải thích rõ rồi”, Tiến sĩ Lập nói.

Tiến sĩ Lập cho biết thêm, về màng tế bào vi khuẩn là màng bán thấm cho nước tự do đi qua nhưng các ion thì không tự do qua lại được mà phải có bơm vận chuyển cần tiêu tốn năng lượng mới bơm ion ra vào tế bào được hoặc phải có một số kênh xuyên màng riêng thì mới qua được.

“Mặc dù cuộc thi kết thúc, nhưng sau khi xem lại câu trả lời tôi và nhiều chuyên gia về Sinh học cho rằng Hoàng Bách trả lời đúng. Chương trình cần phải căn cứ vào sách giáo khoa vì đó là tài liệu chính thống các em được học. Tôi nghĩ ban biên tập chương trình phải làm lại, phải cho thí sinh thi câu hỏi phụ để tìm ra người giành vòng nguyệt quế", Tiến sĩ Lập nói.

Theo Tiến sĩ Lập, trước đây, ông cũng từng thấy một số chương trình khác gặp sự cố tương tự như vậy và VTV đã phải làm lại chương trình và tốn rất nhiều tiền.

4 thi sinh tham dự chung kết Đường lên đỉnh Olympia

Thầy Thịnh Nam, giáo viên chuyên Sinh Trường Hai Bà Trưng, Hà Nội, cho rằng, câu trả lời của Bách hoàn toàn chấp nhận được. Bởi câu trả lời của thí sinh này mặc dù ngắn gọn nhưng có đưa ra môi trường ưu trương, ở môi trường này, nước sẽ từ nơi có nồng độ muối thấp (tế bào của vi khuẩn) di chuyển sang nơi có nồng độ muối cao (dung dịch nước muối) nên vi khuẩn bị mất nước rồi chết. Thật tiếc khi câu trả lời không được chấp nhận.

PGS.TS Đặng Thị Oanh, chuyên gia về Hóa học, lại cho rằng, với câu trả lời của Hoàng Bách là không sai, nhưng chưa chuẩn. Bởi xét về góc độ sinh học thì chấp nhận được câu trả lời như vậy. Nhưng xét về hóa học thì Bách đã không giải thích cơ chế liên quan tới hóa học vì thế không thể cho điểm. “Nếu ở các cuộc thi tuần hoặc câu hỏi nhanh thì có thể chấp nhận câu trả lời của em. Với cuộc thi chung kết như vậy, có lẽ ban tổ chức yêu cầu đòi hỏi câu trả lời phải giải thích chi tiết hơn, mạch lạc hơn, mới ghi điểm”, bà Oanh nói.