Đội hình ra sân

Man City:Ederson, Walker, Dias, Akanji, Ake, Rodrigo, Kovacic, Foden, Doku, Alvarez, Haaland.

Fulham : Leno; Tete, Diop, Ream, Robinson; Cairney, Reed; Wilson, Pereira, Cordova-Reid; Jimenez.

Bàn thắng: Alvarez 31', Ake 45'+5, Haaland 58', 69' (pen), 90'+5 - Ream 33'

Kết quả
Vòng 4
02/09/2023 02:00:00	Luton 1 - 2 West Ham
02/09/2023 18:30:00	Sheffield Utd 2 - 2 Everton
02/09/2023 21:00:00	Manchester City 5 - 1 Fulham
02/09/2023 21:00:00	Brentford 2 - 2 Bournemouth
02/09/2023 21:00:00	Burnley 2 - 5 Tottenham
02/09/2023 21:00:00	Chelsea 0 - 1 Nottingham Forest

Chứng bệnh ngủ li bì lần đầu tiên được quan sát thấy vào thế kỷ 17, khi một số người ở London (Anh) đột nhiên rơi vào trạng thái buồn ngủ kéo dài với các triệu chứng tương tự như bệnh viêm não, không tỉnh dậy sau vài tuần, không uống, không ăn… Người ta đã cố gắng đánh thức họ bằng tiếng ồn, ánh sáng và bằng nhiều cách khác, nhưng vô ích. Căn bệnh này được mô tả lần đầu tiên vào năm 1917 bởi bác sĩ tâm thần và thần kinh học người Áo Konstantin von Economo, người gọi nó là “viêm não hôn mê” (vì vậy thỉnh thoảng người ta còn gọi là bệnh Economo).

Các triệu chứng đầu tiên thường xuất hiện khá đột ngột, bắt đầu bằng đau đầu và cảm thấy mệt mỏi, sau đó xuất hiện trạng thái lơ mơ, đôi khi kèm theo mê sảng nhưng bệnh nhân dễ tỉnh giấc. Bệnh có thể dẫn đến tử vong sớm hoặc sau vài tuần; nhưng nó có thể kéo dài trong nhiều tuần hoặc thậm chí vài tháng. Điều đáng sợ là căn bệnh này không có các triệu chứng đồng nhất - nó giống như một chứng thủy đậu nhiều đầu, biểu hiện theo những cách khác nhau.

Qua hàng trăm năm, đến nay, nguồn gốc và phương pháp điều trị bệnh viêm não hôn mê vẫn là một thách thức lớn đối với các nhà khoa học. Ảnh: russian7.ru

Một phần ba số bệnh nhân bệnh ngủ chết trong giai đoạn cấp tính, hôn mê không thể đánh thức hoặc rơi vào trạng thái mất ngủ nặng đến mức không thể bằng cách nào làm cho họ ngủ được, thường kết thúc bằng cái chết trong vòng 10 đến 14 ngày. Do cảm thấy khó thở nên trong khi ngủ, bệnh nhân thường thực hiện các tư thế khác lạ. Đôi khi mất ngủ đi kèm với sự phấn khích cao liên tục, khiến bệnh nhân trở nên điên cuồng, cả về thể xác lẫn tinh thần.

Những bệnh nhân này ở trong trạng thái phấn khích và vận động không ngừng cho đến khi chết, do hoàn toàn kiệt sức trong 1 tuần hoặc 10 ngày. Tổng số nạn nhân bị chết ước tính khoảng 1,6 triệu người (có tài liệu ghi là 5 triệu, dịch bệnh kéo dài 10 năm), khoảng 20% ​​bệnh nhân sống sót cần được chăm sóc chuyên nghiệp cho đến hết đời; dưới 1/3 số bệnh nhân hồi phục hoàn toàn.

Bệnh viêm não hôn mê đã không tái phát trong hơn hai thế kỷ - cho đến mùa đông năm 1916-1917, khi người dân ở Vienna (Áo) và các thành phố châu Âu khác đột nhiên bắt đầu buồn ngủ. Một trong những trường hợp đầu tiên được ghi nhận gần Verdun ở Pháp, nơi căn bệnh tấn công và đã cướp đi sinh mạng của một số quân lính Atlanta. Trong đại dịch, tất cả mọi người đều được chẩn đoán mắc bệnh ngủ, vì giấc ngủ quá dài dẫn đến tử vong là dấu hiệu duy nhất của căn bệnh.

Tuy nhiên, vào thời điểm đó, mọi thứ được cho là do quá tải và mệt mỏi kinh niên của người lính. Các bác sĩ cũng có lúc cho rằng nguyên nhân gây ra các triệu chứng bất thường của họ là do khí mù tạt, được sử dụng rộng rãi trong chiến tranh. Nhưng những người dân thường sau đó cũng bắt đầu bị mắc bệnh, nên các bác sĩ phải thừa nhận không phải do khí độc. Căn bệnh này lây lan nhanh chóng trên khắp hành tinh cùng lúc với dịch cúm Tây Ban Nha, vốn khiến 50 triệu người thiệt mạng, khiến ít người quan tâm hơn.

Chứng bệnh ngủ ở Liên Xô

Từ châu Âu, bệnh viêm não hôn mê đã ập đến Liên Xô. Tại Nizhny Novgorod, trường hợp mắc bệnh đầu tiên được ghi nhận vào tháng 3/1921, và trong vòng 3 năm sau đó, tại vùng lãnh thổ này, 18 nam giới và 13 phụ nữ đã bị mắc bệnh. Tại Moscow, những người đầu tiên mang mầm bệnh xuất hiện vào tháng 9/1922, 2 tháng sau đó có 1 đợt tăng đột biến số bệnh nhân với các triệu chứng lạ - ngủ li bì, khó thở, mắt bị liệt, và sốt, rất khó để đánh thức, họ ngủ thiếp đi ngay cả khi đang ăn.

Bệnh viêm não hôn mê là một trong những căn bệnh kỳ lạ nhất trong lịch sử nhân loại. Ảnh: livejournal.com

Các bác sĩ ghi nhận, trên bệnh nhân cơ mắt bị liệt lan rộng, mí mắt bị sụp xuống, một số trường hợp còn phát triển thành lác; không thể xác định tầng lớp dân nào có nguy cơ mắc bệnh và tỷ lệ mắc bệnh - tất cả mọi người, không phân biệt tuổi tác, giới tính và thành phần xã hội, đều bị bệnh. Vì bệnh ngủ lây truyền qua các giọt nhỏ trong không khí, người ta tin rằng tác nhân gây bệnh là một loại virus chưa xác định. Có suy đoán rằng việc bùng phát có liên quan đến hậu quả của dịch cúm Tây Ban Nha hoành hành vào năm 1918-1919.

Hoặc người châu Âu bị suy yếu bởi bệnh cúm, trở thành “con mồi dễ dàng” cho loại virus mới, hoặc viêm não trở thành một biến chứng muộn của bệnh cúm Tây Ban Nha. Theo Giáo sư Khoa các bệnh thần kinh tại Đại học Moscow Mikhail Margulis, đầu năm 1923, số ca mắc bệnh ở thủ đô Liên Xô khoảng 100, với tỷ lệ mắc cao nhất vào tháng Giêng. Ông mô tả các triệu chứng của bệnh ngủ: các bệnh nhân rơi vào một giấc ngủ kéo dài rất lâu, nhưng họ vẫn tỉnh táo một phần.

Giấc ngủ có thể kéo dài từ một tuần đến một tháng, phụ thuộc vào mức độ phức tạp của dạng bệnh và đặc điểm của hệ thống miễn dịch của con người. Trong số những bệnh nhân của Bệnh viện Старо-Екатерининская được chẩn đoán mắc chứng này, cứ bốn người thì có một người tử vong. Những người hồi phục đã cố gắng tỉnh dậy không bao giờ có thể trở lại cuộc sống bình thường của họ, họ vẫn bị liệt hoặc mất trí; biến chứng vô hại nhất sau cơn bệnh là chứng lác mắt.

Dịch bệnh ngủ ở Liên Xô đã trở thành tình trạng khẩn cấp thực sự, một ủy ban đã được thành lập để nghiên cứu bệnh Economo. Các quan sát lâm sàng phong phú đã trở thành cơ sở cho các chuyên khảo của N. Chetverikov, A. Grinshtein, cũng như các bộ sưu tập y học tập thể đã được xuất bản. Các chuyên gia này ghi nhận sự gia tăng tỷ lệ mắc bệnh ngủ trong dân số Do Thái, cũng như mối tương quan của căn bệnh này với chấn thương và các bệnh tật khác.

Tuy nhiên, y học Liên Xô không thể phác thảo phương pháp điều trị hiệu quả, Phương Tây cũng chìm trong những phỏng đoán. Các bác sĩ Liên Xô đã đặt cược vào việc tăng cường khả năng miễn dịch, cải thiện chế độ ăn uống tổng thể, hoạt động thể chất hợp lý và chăm sóc y tế miễn phí, bao gồm cả việc khám sức khỏe hàng năm. Để bảo vệ bản thân khỏi bị nhiễm trùng, Margulis khuyên nên thực hiện “các biện pháp phòng ngừa tương tự như đối với các bệnh truyền nhiễm khác”.

Bệnh ngủ lây lan trên toàn cầu đến năm 1927, 5 triệu người đổ bệnh vì hôn mê, nhưng tại tất cả các quốc gia, dịch bệnh đã biến mất đột ngột và bí ẩn như khi nó bùng phát. Ngày nay, bệnh viêm não Economo được gọi là một “bệnh lâm sàng hiếm gặp”, nó chưa bao giờ trở lại với quy mô ồ ạt. Đợt bùng phát lớn cuối cùng đã được ghi nhận trên lãnh thổ của Liên Xô cũ - vào năm 2014, 33 cư dân của vùng Akmola của Kazakhstan đã bị nhiễm bệnh.

Trong hàng trăm năm qua, những phòng thí nghiệm tối tân nhất và những nhà khoa học hàng đầu đã cố gắng giải thích hiện tượng viêm não hôn mê và phát triển một phương pháp chữa trị, nhưng “virus buồn ngủ” - tác nhân gây bệnh dịch viêm não hôn mê vẫn chưa được phân lập, căn bệnh vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất trong lịch sử.

Theo VOV

Những con số báo hiệu đại dịch Covid-19 chấm dứt

Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra hai viễn cảnh cho thấy đại dịch Covid-19 sẽ kết thúc như thế nào. Đó là sự kết thúc về mặt y tế và xã hội.

Việc ứng dụng AI vào môi trường đại học đã trở thành điều không còn xa lạ đối với sinh viên, giảng viên và cán bộ nhà trường. Chúng có thể là hệ thống chatbot và hệ thống dạy kèm thông minh, ứng dụng tự động chấm điểm và nhận xét, đôi khi chúng còn được sử dụng để phát hiện các trường hợp đạo văn và để giám sát kỳ thi.

Để hiểu được cách mà AI tạo ra những thay đổi ở bậc giáo dục đại học, chúng ta nên xem xét sự tương tác giữa con người và các chương trình AI trên hệ thống toàn diện thay vì chỉ tập trung vào các công cụ AI riêng lẻ. Ví dụ: chương trình AI viết luận liệu có phát triển hơn các công cụ AI phát hiện đạo văn không? Liệu các ứng dụng dạy kèm sử dụng AI có làm giảm bớt khối lượng công việc của các trợ giảng hay lượng việc đó chỉ chuyển đổi thành việc hỗ trợ sinh viên sử dụng các ứng dụng này?

Để nắm bắt được bối cảnh chung của việc đưa AI vào trải nghiệm giáo dục đại học, ta cần nhận thức rõ rằng trong một khoá học, sinh viên và giảng viên đều luôn ở trong quá trình tiếp nhận và xuôi theo các luồng thông tin. Ví dụ: một giảng viên tạo ra bài tập và gửi cho sinh viên của mình. Để đáp lại, học sinh tiến hành làm và tạo ra một sản phẩm gọi là bài tập. Sản phẩm này giờ sẽ được giảng viên bộ môn chấm điểm và số điểm này cũng như phản hồi về chất lượng đều sẽ được gửi lại cho sinh viên - một luồng thông tin khác.

Điều cần chú ý ở đây đó là yếu tố con người đã không xuất hiện ở ví dụ trên ngay từ ban đầu. Tuy nhiên, ‘luồng thông tin’ được nhắc đến bên trên sẽ giúp ích trong việc xác định các khu vực trong hệ thống mà AI có thể hỗ trợ.

Có ba “động lực hệ thống” tiềm năng mà tôi muốn thấy khi AI được tích hợp sâu hơn vào giáo dục đại học.

Đầu tiên, mặc dù chưa rõ liệu các công cụ tổng hợp hình ảnh và văn bản AI có giúp những sinh viên chăm chỉ học tập hiệu quả hơn hay không, nhưng rõ ràng là chúng sẽ cho phép những sinh viên chỉ quan tâm đến việc qua môn thực hiện điều đó dễ dàng hơn. Đối với giảng viên, điều này cũng có nghĩa là nếu bạn đang chấm điểm một sản phẩm dưới dạng văn bản/hình ảnh thì giờ đây sẽ khó khăn hơn nhiều để biết liệu sản phẩm đó có phải do sinh viên “tự” làm ra hay liệu họ có sử dụng sự trợ giúp của công cụ AI hay không.

Thứ hai, các vòng lặp phản hồi sẽ xuất hiện. Ví dụ: điểm mạnh của các sản phẩm chatbot AI đó là nó có thể giúp bạn giảng dạy các lớp học có quy mô lớn (hoặc mở các lớp học mới) vì giờ đây bạn đã có công cụ hướng dẫn hỗ trợ tự động. Các công cụ tóm tắt văn bản bằng AI cũng có chức năng hỗ trợ đánh giá/xử lý, đặc biệt là khi có các giới hạn về ngân sách dành cho trợ giảng. Giờ đây, thay vì phải giới hạn số lượng sinh viên ở các ngành học có nhu cầu cao, quy mô của lớp học có thể mở rộng ra để đáp ứng. Rủi ro ở đây là một lớp học như vậy sẽ phụ thuộc vào các công cụ AI.

Thứ ba, “sản phẩm” đồng sáng tạo giữa con người và AI vẫn sẽ luôn tồn tại, vì vậy hãy biến nó thành một phần trong quá trình đánh giá của bạn. Hãy yêu cầu sinh viên thiết kế một kiểu mở bài và bố cục mới. Ngoài ra, bằng cách sử dụng phương pháp “bài tập ngược”, giảng viên có thể nhờ cậy AI để viết dàn ý ban đầu của một bài luận và từ đó yêu cầu sinh viên đưa ra tiêu chí đánh giá cũng như đề xuất chỉnh sửa đối với dàn ý của riêng họ cho một bài hoàn chỉnh.

Điểm nổi bật chính ở đây là các công cụ AI trong giáo dục đại học sẽ trở thành một phần của hệ thống, nơi học sinh có thể viết ra những bài luận đạt yêu cầu nhanh hơn và giáo viên hướng dẫn cũng có thể chấm điểm nhanh hơn. Không rõ “bên” nào trong quá trình chuyển đổi này sẽ thắng, hoặc cơ chế cân bằng nào (tự nhiên hoặc theo quy định) sẽ được đặt ra để đáp ứng, vì vậy điều quan trọng là phải thiết kế lớp học của bạn sao cho “các cuộc chạy đua về nội dung tạo ra bởi AI” như trên không có khả năng xảy ra.

Lê Hương Xuân(lược dịch)