PV: Vì sao ông lại khởi xướng việc thành lập cộng đồng mã nguồn mở có chủ quyền tại châu Âu?

Ông Alexandre Zapolsky:Chủ quyền số chính là khả năng quản lý sự phụ thuộc về công nghệ đối với các đơn vị cung cấp. Một quốc gia không thể có chuyển quyền số nếu họ không làm chủ công nghệ nguồn mở. Mã nguồn mở giúp chúng ta hoàn toàn không bị phụ thuộc vào bất đơn vị cung cấp phần mềm cụ thể nào.

Điều này đặc biệt đúng với trí tuệ nhân tạo (AI). Nếu không có một mô hình ngôn ngữ lớn mở (openLLM), bạn sẽ phụ thuộc vào một hệ thống mô hình ngôn ngữ lớn độc quyền. Hầu hết các hệ thống nền tảng này sẽ đến từ Mỹ hoặc Trung Quốc.

Những mô hình ngôn ngữ độc quyền sẽ sử dụng bộ dữ liệu không công bố. Nhà phát triển huấn luyện AI bằng bộ dữ liệu đó theo cách của họ. Việc không thể kiểm soát dữ liệu đầu vào, đầu ra sẽ tạo ra rủi ro lớn đối với người sử dụng.

AI đóng có thể tạo ra một câu trả lời không phù hợp về văn hóa hay lợi ích địa chính trị của quốc gia bạn. Ví dụ, AI sẽ trả lời thế nào nếu được hỏi về một vùng lãnh thổ đang có tranh chấp giữa nhiều quốc gia? Theo tôi, không một quốc gia nào nên bị phụ thuộc vào tầm nhìn của các quốc gia khác.

Không nên chỉ có một hoặc một vài mô hình trí tuệ nhân tạo như OpenAI từ Mỹ hay Baidu AI từ Trung Quốc. Chúng ta cần có sự “đa dạng sinh học” trong môi trường kỹ thuật số, với sự xuất hiện của nhiều mô hình trí tuệ nhân tạo khác nhau. Đó là những gì mã nguồn mở LLM có thể mang lại cho thế giới.

PV: Từ góc nhìn của ông, chủ quyền số có ý nghĩa thế nào đối với các quốc gia?

Ông Alexandre Zapolsky: Tôi sẽ lấy ví dụ về cuộc xung đột ở Ukraine. Chúng ta đã thấy điều gì xảy ra với nước Nga khi bị tách khỏi hầu hết các nhà cung cấp phần mềm từ Mỹ.

Do sức ép từ các lệnh trừng phạt, MongoDB - một công ty về giải pháp dữ liệu đã chặn toàn bộ truy cập dịch vụ của tất cả các công ty và cơ quan có liên quan tới yếu tố Nga. Chỉ trong một ngày, những tổ chức này không còn có quyền truy cập vào dữ liệu của họ nữa.

Tệ hơn nữa, chỉ sau đó một thời gian, MongoDB quyết định hủy toàn bộ các dữ liệu trên. Điều đó khiến khách hàng tại Nga của nhà cung cấp phần mềm độc quyền này mất hoàn toàn quyền khôi phục dữ liệu từ dịch vụ mà họ phụ thuộc.

Đây là một ví dụ cụ thể về tầm quan trọng của chủ quyền số, nhất là với những dịch vụ như dữ liệu. Nếu phụ thuộc vào các nhà cung cấp phần mềm hoặc giải pháp thương mại quốc tế không mở, bạn đang gặp rủi ro. Bạn có thể sẽ không còn quyền truy cập vào hệ thống CNTT của chính mình trong một ngày nào đó.

Để tránh điều đó xảy ra, bạn cần phát triển cơ sở hạ tầng số cốt lõi của mình dựa trên nền tảng mã nguồn mở. Đây là điều chúng tôi đã xây dựng ở Pháp và châu Âu, một sáng kiến gọi là “cơ sở hạ tầng công cộng số” (Digital Public Infrastructure). Chúng được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn mở với các công cụ phần mềm mã nguồn mở.

PV: Tại sao mã nguồn mở với nhiều ưu điểm như vậy nhưng lại không quá phổ biến?

Ông Alexandre Zapolsky: Thách thức của mã nguồn mở chính là sức mạnh thống trị đến từ GAFAM (Google, Amazon, Facebook, Apple, Microsoft). Giá trị vốn hóa của GAFAM thậm chí vượt toàn bộ ngân sách nước Pháp.

Những gã khổng lồ công nghệ này có sức mạnh tiền bạc, tài chính và đòn bẩy kinh tế lớn tới từ ngân sách quảng cáo, tiếp thị, vận động hành lang chính sách.

Họ tạo ra rào cản thị trường công nghệ, khiến khả năng cạnh tranh của mã nguồn mở trở nên khó khăn. Việc truyền thông, thuyết phục người dùng sử dụng các giải pháp mã nguồn mở cũng đòi hỏi một khoản ngân sách hay nguồn lực đáng kể.

Tuy nhiên, bất chấp những thách thức, ngày càng nhiều người nhận ra rằng mã nguồn mở có lợi cho hành tinh, cho cá nhân và cho xã hội nói chung. Sự phổ biến của mã nguồn mở đang tăng lên, đặc biệt là trong thế hệ trẻ. Tôi tin rằng chúng ta vẫn đang ở giai đoạn đầu của cuộc hành trình này và thế giới sẽ ngày càng chấp nhận mã nguồn mở.

PV: Ông có lời khuyên gì cho Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền số quốc gia?

Ông Alexandre Zapolsky:Mỗi quốc gia nên có khả năng quản lý hạ tầng của mình, không nên phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào khác. Ở Việt Nam, tôi thấy một số công ty rất thành công trong xây dựng chủ quyền số. Họ sử dụng những công nghệ mở với sự trợ giúp của một số chuyên gia và tổ chức nước ngoài, nhưng vẫn toàn toàn độc lập trong hạ tầng công nghệ.

Ở Pháp và các nước châu Âu, có rất nhiều chương trình tài trợ cho các công ty mã nguồn mở. Ví dụ Linagora đang được tài trợ bởi một vài đơn vị để phát triển một giải pháp có tên Twake workplace nhằm thay thế Microsoft 365.

Những trụ cột của hạ tầng số gồm: hệ điều hành, quản lý, thư mục, dữ liệu… cần được xây dựng dựa trên mã nguồn mở. Tôi nghĩ Chính phủ Việt Nam nên tài trợ việc nghiên cứu, phát triển và hỗ trợ tăng trưởng quy mô các phần mềm được sản xuất tại Việt Nam.

Diễn đàn Make in Viet Nam dựa trên sáng kiến của Bộ TT&TT là một chương trình rất tốt để vinh danh các sản phẩm sản xuất trong nước. Tuy nhiên, để công nghệ nguồn mở phát triển hơn nữa, Việt Nam cần có cơ chế tài chính mạnh mẽ hơn nhằm hỗ trợ các đơn vị sản xuất công nghệ mở.

Việt Nam có phần nào đó giống với Ấn Độ. Trong nhiều năm qua, Ấn Độ đã làm tốt việc gia công phần mềm, tuy nhiên họ cũng đang dần chuyển giao, làm chủ và xuất khẩu công nghệ. Chương trình Make in Viet Nam sẽ là tiền đề để phát triển hơn nữa các công nghệ, đặc biệt là các phần mềm mở được tạo ra, sản xuất tại Việt Nam.

PV: Cảm ơn ông!

Vụ ồn ào cô bé V.N.B.A bị loại khỏi phim Đi về phía mặt trời(chuẩn bị lên sóng VTV) được chị Phùng Bích Dần - mẹ của V.N.B.A - phản ánh với công chúng và báo giới.

Cụ thể, chị Dần cho biết ngày 25/4, chị đưa hai con gái đi casting phim Đi về phía mặt trời của đạo diễn Đỗ Thanh Sơn. Phim do công ty TNHH MTV SK connect sản xuất, dự kiến phát sóng từ tháng 7.

Sau buổi casting, chị Dần được trợ lý sản xuất của đoàn phim là anh Nguyễn Sĩ Đại thông báo qua Facebook rằng con gái chị đạt vai Ghến trong phim, đồng thời báo lịch đi quay tại Cao Bằng. Lịch trình là ngày 17/5 đoàn làm phim bấm máy.

V.N.B.A gặp vấn đề về sức khỏe sau khi bị hủy vai.

Sau khi nhận lịch, gia đình chủ động sắp xếp công việc cá nhân và xin phép nhà trường để cháu B.A được tạo điều kiện tham gia phim. Tuy nhiên, khi gia đình có mặt ở Hà Nội theo lịch hẹn, anh Đại lại nói không cần đến định trang cho vai diễn, gia đình có thể đến thẳng điểm quay tại Cao Bằng. Đoàn phim cũng chưa ký hợp đồng với diễn viên.

Ngày 17/5, gia đình liên lạc với anh Đại để nắm lịch trình cụ thể của đoàn phim nhưng lại bất ngờ nhận được tin nhắn từ ông Trịnh Ngọc Anh - tự giới thiệu là người tổ chức sản xuất phim. Tin nhắn có nội dung: “Em ơi đạo diễn lên bối cảnh, lại có con bé hợp vai quá, nên bé nhà mình anh để dành về Hà Nội quay em nha”.

Chị Dần cho biết đoàn phim liên tục thay đổi kế hoạch vào giờ chót khiến diễn viên nhí B.A cảm thấy xấu hổ với bạn bè và bị sốc tâm lý nặng, phải nhập viện điều trị.

PhimĐi về phía mặt trời đang trong quá trình ghi hình.

Sau ngày 17/5, giữa đại diện nhà sản xuất SK Connect, đạo diễn Đỗ Thanh Sơn, trợ lý sản xuất và gia đình có nhiều cuộc trò chuyện, song chưa tìm được tiếng nói chung.

Chị Phùng Bích Dần cho Tiền Phongbiết gia đình đồng ý hẹn gặp để làm việc trực tiếp với nhà sản xuất về những ồn ào xoay quanh vụ con chị bị hủy vai. Buổi gặp dự kiến diễn ra vào tuần tới.

"Mỗi ngày sau đó trôi qua thật nặng nề và cũng thật bức xúc với gia đình tôi. Con buồn, u uất, không thiết ăn uống, không nói cười như mọi ngày. Bác sĩ khám và báo con tôi bị sang chấn tâm lý dẫn đến rối loạn tâm thần", chị Dần chia sẻ về tình trạng sức khỏe bé B.A.

VFC xác minh là "hiểu lầm không mong muốn"

Chị Phùng Bích Dần đã gửi đơn đến cơ quan chức năng đề nghị làm rõ. Trong văn bản ngày 14/6, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (PTTH&TTĐT, Bộ Thông tin và Truyền thông) khẳng định đã nhận được đơn kiến nghị của chị Dần.

Ngày 30/5, Cục PTTH&TTĐT đề nghị Đài Truyền hình Việt Nam kiểm tra, xác minh nội dung thông tin nêu trên và báo cáo bằng văn bản gửi về Cục.

Phim kể về hành trình vượt đồi của cô sinh viên dân tộc Dao đến với xóm trọ độc lạ giữa lòng thành phố.

Ngày 10/6, Trung tâm phim truyền hình, Đài Truyền hình Việt Nam (VFC) có văn bản số 188/VFC-TCHC báo cáo, giải trình theo nội dung phản ánh của chị Phùng Bích Dần.

Văn bản của VFC nêu: "Trong quá trình casting đã xảy ra hiểu lầm không mong muốn giữa gia đình bà Phùng Bích Dần và ê-kíp đoàn phim.

Cụ thể ngày 25/4, cháu B.A là con bà Phùng Bích Dần tham gia casting một vai diễn trong bộ phim và được đưa vào danh sách ứng viên. Ngày 16/5, nhân viên casting của đoàn phim thông báo với bà Phùng Bích Dần là cô bé có thể được chọn. Tuy nhiên sau khi cân nhắc, đạo diễn Đỗ Thanh Sơn đã quyết định lựa chọn một diễn viên khác phù hợp hơn với với nhân vật và kịch bản".

Ê-kíp khai máy hôm 17/5.

Trong văn bản này, VFC cũng khẳng định việc thay đổi ứng viên cho nhân vật trong phim là điều hoàn toàn bình thường. Đạo diễn Đỗ Thanh Sơn đã xin lỗi và chia sẻ với gia đình.

Sáng 28/6, phản hồi về vụ ồn ào loại diễn viên, đạo diễn Đỗ Thanh Sơn khẳng định gia đình đã đồng ý hẹn gặp đại diện nhà sản xuất SK Connect nên anh không bình luận gì thêm.

(Theo Tiền Phong)

Đợt 2, ĐH Quốc gia TP.HCM dự kiến tổ chức thi vào ngày 22/5, trước kỳ thi THPT khoảng 1 tháng, tại 4 địa phương Đà Nẵng, Khánh Hòa, TP.HCM, An Giang. Kết quả của đợt 2 sẽ được công bố sau một tuần (ngày 29/5)

Đặc biệt, năm nay kỳ thi sẽ có 2 đợt đăng ký xét tuyển cùng lúc với đăng ký dự thi. Cụ thể, thí sinh sẽ đăng ký dự thi đợt 1 và xét tuyển ngày 28/1-28/2. Đợt 2 từ ngày 6/4-25/4. Nếu thí sinh thi cả 2 đợt, kết quả của đợt thi nào cao hơn sẽ được ĐH Quốc gia TP.HCM sử dụng để xét tuyển.

Thí sinh được đăng ký không giới hạn số nguyện vọng. Các nguyện vọng được xếp theo thứ tự ưu tiên, từ cao xuống thấp. Sau khi kết quả thi đợt một được công bố, thí sinh có thể đăng ký bổ sung và sắp xếp lại thứ tự nguyện vọng xét tuyển.

Năm nay có khoảng 80 trường đại học và cao đẳng sử dụng kết quả thi đánh giá năng lực do ĐH Quốc gia TP.HCM tổ chức. Riêng các trường thành viên ĐH Quốc gia TP.HCM đều tăng chỉ tiêu cho phương thức này. Trong đó, Trường ĐH Khoa học tự nhiên xét đến 70% chỉ tiêu, Trường ĐH Kinh tế - Luật là 60%, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn là 50%, Trường ĐH Bách khoa TP.HCM đến 60% chỉ tiêu.

Như các năm trước đề thi vẫn tập trung đánh giá kỹ năng sử dụng ngôn ngữ, tư duy logic, xử lý số liệu, giải quyết vấn đề.  Bài thi gồm 120 câu hỏi trắc nghiệm khách quan đa lựa chọn với thời gian làm bài 150 phút. Đề thi cung cấp số liệu, dữ kiện và các công thức cơ bản nhằm đánh giá khả năng suy luận và giải quyết vấn đề, không đánh giá khả năng học thuộc lòng của thí sinh do vậy thí sinh không nên học tủ, học vẹt.

Lê Huyền

Cách tránh 'loạn' trước hàng chục phương thức tuyển sinh đại học

Có khoảng hơn 10 phương thức xét tuyển đã được các trường đại học công bố cho mùa tuyển sinh năm 2022. Phương thức ngày càng đa dạng, song cũng vì vậy, thí sinh nếu không biết cách lọc thông tin sẽ dễ rơi vào cảnh rối như tơ vò.

Tại Việt Nam, VNPT Cyber Immunity (VCI) là thương hiệu của Tập đoàn VNPT trong lĩnh vực An toàn thông tin. VCI tận dụng được các lợi thế vốn có của một nhà mạng Viễn thông - Công nghệ thông tin lớn của Việt Nam: Hạ tầng lớn, công nghệ tiên tiến, khả năng tính toán lớn, băng thông rộng, đội ngũ hỗ trợ trên khắp cả nước, đồng thời có sự hỗ trợ từ các đối tác và các tập đoàn công nghệ hàng đầu trên thế giới.

VNPT MSS là sản phẩm do VCI hợp tác với IBM nghiên cứu và xây dựng. Nền tảng này được đánh giá là một “mắt xích quan trọng” trong “Hệ miễn dịch không gian số VNPT”, được đầu tư, phát triển trong nhiều năm qua. 

Đại diện VNPT nhấn mạnh, điểm làm nên sự khác biệt của VNPT MSS so với các giải pháp khác trên thị trường là việc kết hợp giữa các kinh nghiệm thu nhận được từ quá trình vận hành mạng lưới của đội ngũ chuyên gia VNPT với nguồn tri thức toàn cầu được cung cấp từ Tập đoàn IBM, đây là thành quả của việc đầu tư nghiên cứu nghiêm túc giữa 2 đơn vị công nghệ lớn là VNPT và IBM.

Hiện tại, VNPT MSS cung cấp 4 dịch vụ cho doanh nghiệp gồm: Giám sát an toàn thông tin (Security Monitoring); Ứng cứu sự cố (Incident Response); Điều tra truy vết (Forensic) và Săn tìm mối nguy (Threats Hunting). Điểm nổi bật của các dịch vụ này là tính linh hoạt trong việc tùy chỉnh, phù hợp với nhu cầu, mục tiêu của từng doanh nghiệp. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng có thể yêu cầu thiết kế các gói dịch vụ theo nhu cầu của riêng mình. 

Đại diện VCI cho biết: “VNPT MSS là giải pháp an toàn thông tin ưu việt kết hợp các tính năng tiên tiến của phần mềm thương mại và năng lực vận hành của đội ngũ chuyên gia: đội ngũ của VCI tại 63 tỉnh thành sẽ trực tiếp hướng dẫn doanh nghiệp vận hành nền tảng, hỗ trợ doanh nghiệp 24/7. Các bản vá lỗ hổng hệ thống của chúng tôi sẽ được tự động cập nhật thường xuyên, chủ động giám sát, gửi báo cáo cho doanh nghiệp định kỳ. Khi xảy ra các sự cố mất an toàn thông tin, VCI sẽ kịp thời hỗ trợ, xử lý và khắc phục”.