Với âm 'P', hai bộ có cách dạy khác nhau. Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống dạy âm 'P' trong bài về âm 'PH'. Trong khi đó, bộ Chân trời sáng tạo có hẳn một bài dạy về âm 'P', đi liền là 'PH'.

Sách Tiếng Việt 1 Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống

Về vấn đề này, ông Bùi Mạnh Hùng phân tích: Trong tiếng Việt, âm P xuất hiện chủ yếu là cuối âm tiết; trong một số trường hợp, xuất hiện đầu âm tiết.

"Trước hết, xin nói về việc dạy âm P cuối âm tiết (hiện tượng phổ biến). Qua loạt bài dạy vần ở tập một như ap, ăp, âp (trang 118); op, ôp, ơp (trang 120); ep, êp, ip, up (trang 124),… và những từ như đã nêu ở trên (cặp da, cá mập, lốp xe, tia chớp, bếp, bìm bịp, búp sen,…) thì có thể thấy rõ, SGK Tiếng Việt 1, bộ Kết nối, có dạy âm P cuối và dạy nhiều.

Còn về việc dạy âm đầu P (pờ), tất cả các bộ sách Tiếng Việt 1 đều phải đạt được mục tiêu: Học xong lớp 1, HS có khả năng đọc được các từ như đèn pin, Sa Pa, Nậm Pì… Tuy nhiên, các bộ sách có thể có những cách khác nhau.

Cách thứ nhất: Dạy âm đầu P (âm pờ) trong bài dạy âm PH (âm phờ). Trước khi học âm PH, các em được luyện đọc âm P, chứ không học âm P riêng và không có từ ứng dụng riêng cho âm đầu P.

Cách thứ hai: Dạy âm P riêng và đưa những “từ ứng dụng” như pi-a-nô/piano, pa-nô/panô để HS tập đọc và phát triển vốn từ".

Theo ông Hùng, nhóm tác giả SGK Tiếng Việt 1 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống chọn cách thứ nhất, còn nhóm tác giả bộ Chân trời sáng tạo chọn cách thứ hai. 

Sách Tiếng Việt 1 Bộ Chân trời sáng tạo

"Cả hai cách đều đúng, nhưng với quan điểm của nhóm chúng tôi, cách của bộ Kết nối hiệu quả hơn, dạy âm vần tiết kiệm thời gian hơn. Bộ Chân trời sáng tạo do PGS.TS Nguyễn Thị Ly Kha làm Chủ biên, và tôi tôn trọng giải pháp của chủ biên" - ông Hùng khẳng định.

Nói thêm về việc dạy chữ 'P', ông Hùng cho biết SGK Tiếng Việt 1 của Bộ GD-ĐT (theo chương trình Tiếng Việt năm 2000) đã áp dụng cách thứ nhất và rất quen thuộc với đông đảo giáo viên dạy Tiếng Việt lớp 1 trên cả nước trong 20 năm qua.

"SGK Tiếng Việt 1, bộ Kết nối, kế thừa cách dạy này. Sau khi làm quen, tập đọc âm P ngay trước khi học âm PH, học sinh được luyện đọc âm đầu P trong một số bài học sau đó, chẳng hạn, khi học vần IN, các em luyện đọc và viết từ đèn pin (trang 78, tập một), luyện đọc từ Sa Pa trong đoạn văn viết về Tây Bắc (trang 105 tập một) và trong bài đọc Ruộng bậc thang ở Sa Pa (trang 154, tập hai).

Âm P và PH đều được học trong phần Âm, ở khoảng tuần 5 hoặc tuần 6 của lớp 1. Nếu dạy âm P riêng thì cần phải có “từ ứng dụng” để học sinh tập đọc và phát triển vốn từ. Những từ này chỉ chứa các âm tiết mở (bộ phận vần chỉ có 1 nguyên âm), nghĩa là buộc phải dùng từ như pi-a-nô/piano, pa-nô/panô….; không thể dùng các từ như Sa Pa, Nậm Pì… vì hai lí do.

Thứ nhấtlà học sinh chưa được học âm S (trong Sa Pa) và vần ÂM (trong Nậm Pì).

Và thứ hai,thông thường, tên riêng không được dùng ở phần dạy phát triển vốn từ. Mới chỉ được học 5 – 6 tuần mà học sinh phải đọc và hiểu nghĩa của những từ như pi-a-nô/piano, pa-nô/panô…. là không phù hợp. Chắc hẳn nhiều người sẽ e ngại vì học sinh lớp 1, mới đến trường mấy tuần, mà phải đọc, viết và hiểu nghĩa của những từ không quen thuộc như vậy.

Cách dạy chữ P (chữ pê), âm đầu và âm cuối P (pờ) (ghi bằng chữ P) ở bộ Kết nối là theo cách quen thuộc với giáo viên dạy tiếng Việt lớp 1 trên cả nước trong nhiều năm qua" - ông Hùng cho biết.

Phương Mai

Chủ biên SGK Tiếng Việt 1 lên tiếng về việc 'bỏ chữ P'

Sau khi Báo VietNamNet có bài "Sách giáo khoa không dạy chữ 'P', Hiệu trưởng viết tâm thư cho Bộ trưởng", PGS.TS Bùi Mạnh Hùng, Chủ biên SGK Tiếng Việt 1 bộ 'Kết nối tri thức với cuộc sống' đã có phản hồi.

Ông Bùi Mạnh Hùng khẳng định, bảng chữ cái trong SGK Tiếng Việt 1, bộ Kết nối có đầy đủ 29 chữ cái theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo (trang 12, tập một).

Đây là quy định “cứng”, không có bất kì bộ SGK nào dám thay đổi và không có lí do gì để thay đổi. Ở nhiều bài học trong bộ sách này, học sinh được học và luyện viết chữ P qua ngữ liệu là những từ như đèn pin, cặp da, cá mập, lốp xe, tia chớp, bếp, bìm bịp, búp sen,… (trang 78, 118, 120, 124,… tập một).

Ở tập hai, trong các văn bản đọc thì số các từ có chữ P không thể tính hết. Vì vậy, ý kiến cho Tiếng Việt 1, Kết nối không dạy chữ P là hoàn toàn không có cơ sở.

>>> Lý lẽ của Hiệu trưởng viết tâm thư, bức xúc về 'bỏ chữ P'

PGS.TS Bùi Mạnh Hùng, Chủ biên sách Tiếng Việt 1 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống

Dạy âm P như thế nào?

Về vấn đề là dạy âm P (pờ) (được ghi bằng chữ P, chữ pê) như thế nào, ông Hùng cho biết trong tiếng Việt, âm P xuất hiện chủ yếu là cuối âm tiết; trong một số trường hợp, xuất hiện đầu âm tiết.

"Trước hết, xin nói về việc dạy âm P cuối âm tiết (hiện tượng phổ biến). Qua loạt bài dạy vần ở tập một như ap, ăp, âp (trang 118); op, ôp, ơp (trang 120); ep, êp, ip, up (trang 124),… và những từ như đã nêu ở trên (cặp da, cá mập, lốp xe, tia chớp, bếp, bìm bịp, búp sen,…) thì có thể thấy rõ, SGK Tiếng Việt 1, bộ Kết nối, có dạy âm P cuối và dạy nhiều.

Còn về việc dạy âm đầu P (pờ), tất cả các bộ sách Tiếng Việt 1 đều phải đạt được mục tiêu: Học xong lớp 1, HS có khả năng đọc được các từ như đèn pin, Sa Pa, Nậm Pì,… Tuy nhiên, các bộ sách có thể có những cách khác nhau.

Cách thứ nhất: Dạy âm đầu P (âm pờ) trong bài dạy âm PH (âm phờ). Trước khi học âm PH, các em được luyện đọc âm P, chứ không học âm P riêng và không có từ ứng dụng riêng cho âm đầu P.

Cách thứ hai: Dạy âm P riêng và đưa những “từ ứng dụng” như pi-a-nô/piano, pa-nô/panô để HS tập đọc và phát triển vốn từ".

Theo ông Hùng, SGK Tiếng Việt 1 của Bộ Giáo dục và Đào tạo (theo chương trình Tiếng Việt năm 2000) đã áp dụng cách thứ nhất và rất quen thuộc với đông đảo giáo viên dạy Tiếng Việt lớp 1 trên cả nước trong 20 năm qua. SGK Tiếng Việt 1, bộ Kết nối, kế thừa cách dạy này. Sau khi làm quen, tập đọc âm P ngay trước khi học âm PH, học sinh được luyện đọc âm đầu P trong một số bài học sau đó, chẳng hạn, khi học vần IN, các em luyện đọc và viết từ đèn pin (trang 78, tập một), luyện đọc từ Sa Pa trong đoạn văn viết về Tây Bắc (trang 105 tập một) và trong bài đọc Ruộng bậc thang ở Sa Pa (trang 154, tập hai).

Lý giải việc nhóm tác giả chọn cách thứ nhất (đồng thời cũng là lựa chọn kế thừa cách dạy của SGK Tiếng Việt 1 năm 2000 của Bộ Giáo dục và Đào tạo), ông Hùng cho biết: Âm P và PH đều được học trong phần Âm, ở khoảng tuần 5 hoặc tuần 6 của lớp 1. Nếu dạy âm P riêng thì cần phải có “từ ứng dụng” để HS tập đọc và phát triển vốn từ. Những từ này chỉ chứa các âm tiết mở (bộ phận vần chỉ có 1 nguyên âm), nghĩa là buộc phải dùng từ như pi-a-nô/piano, pa-nô/panô,….; không thể dùng các từ như Sa Pa, Nậm Pì,… vì 2 lí do: 1) HS chưa được học âm S (trong Sa Pa) và vần ÂM (trong Nậm Pì) và 2) Thông thường, tên riêng không được dùng ở phần dạy phát triển vốn từ. Mới chỉ được học 5 – 6 tuần mà HS phải đọc và hiểu nghĩa của những từ như pi-a-nô/piano, pa-nô/panô,…. là không phù hợp. Chắc hẳn nhiều người sẽ e ngại vì HS lớp 1, mới đến trường mấy tuần, mà phải đọc, viết và hiểu nghĩa của những từ không quen thuộc như vậy.

Tóm lại, Tiếng Việt 1, bộ Kết nối, có dạy chữ P (chữ pê), âm đầu và âm cuối P (pờ) (ghi bằng chữ P). Tất cả đều dạy theo cách quen thuộc với giáo viên dạy tiếng Việt lớp 1 trên cả nước trong nhiều năm qua" - ông Hùng khẳng định.

Ông Hùng cũng nói thêm rằng "Trong tiếng Việt, trong khi âm cuối P được mặc nhiên thừa nhận dựa trên hàng loạt cứ liệu thực tế như các từ đã được nêu trên (cặp da, cá mập, lốp xe, tia chớp, bếp, bìm bịp, búp sen,…) thì nhiều nhà Ngữ âm học hàng đầu, “ông tổ” của ngành Ngữ âm học Việt Nam, không coi tiếng Việt có âm đầu P (xem Đoàn Thiện Thuật, Ngữ âm học tiếng Việt, Đại học Quốc gia Hà Nội, 1999, trang 157 – 158; Hoàng Tuệ và Hoàng Minh (Cao Xuân Hạo), Remarks on the Phonological Structure of Vietnamese, Vietnamese Studies: No 40, p. 76). Như vậy, nếu có coi tiếng Việt có âm đầu P thì đó không phải là việc hiển nhiên và âm đầu P không phải có vị trí “bình đẳng” như các âm đầu khác trong tiếng Việt. Âm này xuất hiện trong các từ vay mượn như: pi-a-nô/piano, pê-đan/pêđan, pa-nô/panô, pê-nê-xi-lin,…, các âm tiết được viết liền hoặc có dấu nối. Ngoài ra, âm đầu P có thể xuất hiện ở một số tên riêng (Sa Pa, Nậm Pì,…).

Trong miêu tả ngữ âm học, tất cả các hiện tượng ngữ âm thuộc từ vay mượn mà chưa Việt hóa (pi-a-nô/piano, pê-nê-xi-lin, pê-đan/pêđan, pa-nô/panô,…), tên riêng (Sa Pa, Nậm Pì,…), cùng với từ tượng thanh, từ cổ,… đều thuộc hiện tượng ngữ âm “ngoại biên”, không được lấy làm ngữ liệu để miêu tả hệ thống âm vị của một ngôn ngữ".

Phương Chi

Chủ biên đứng tên 2 bộ SGK, 2 cách dạy chữ P khác nhau

Cùng một Tổng chủ biên với bộ Kết nối tri thức và cuộc sống nhưng sách Tiếng Việt lớp 1 trong bộ Chân trời sáng tạo lại có hẳn một bài dạy về chữ P, đi liền là chữ Ph. Vậy cách dạy của bộ nào mới đúng?  

Nhiều cơ quan báo chí đã đăng toàn văn lời chúc Tết Quý Mão của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Bên cạnh các chương trình tưởng nhớ công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhiều trang báo Tết đăng những câu chuyện bình dị mà lớn lao về Bác Hồ đón mừng năm mới, chúc Tết nhân dân. 

Các cơ quan báo chí có nhiều chương trình, bài viết đánh giá các sự kiện lớn của đất nước trong năm 2022, phản ánh tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm, bản lĩnh, đoàn kết, năng động, sáng tạo, nỗ lực phấn đấu của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân góp phần giữ vững ổn định xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, gìn giữ môi trường hoà bình, ổn định phát triển.

Trong năm qua, các cơ quan báo chí đã có nhiều chương trình thông tin về hoạt động đối ngoại của Đảng, Nhà nước, với dấu ấn quan trọng, uy tín và vị thế của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao. 

Chủ đề về kỷ niệm 50 năm Hiệp định Paris là một trong những chủ đề lớn được báo chí quan tâm, sự kiện Hội nghị Paris và ký kết Hiệp định Paris mãi mãi là trang sử vàng chói rọi, phát huy cao độ nghệ thuật ngoại giao Việt Nam, để lại bài học vô giá, nhiều tư liệu, bài viết mới đã phản ánh thể hiện những nỗ lực, mưu trí sáng tạo của ngoại giao Việt Nam...

Xây dựng đội ngũ nhà báo chuyên nghiệp 

Tại hội nghị, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng TN&MT Trần Hồng Hà gửi lời chúc mừng năm mới, chia sẻ tình cảm tới lãnh đạo các cơ quan quản lý báo chí, nhà báo lão thành và các nhà báo, đội ngũ những người làm báo cả nước.

Nhắc lại những khó khăn trong năm 2021, 2022 đó là đại dịch Covid-19 và các thách thức khác, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho hay, giao ban báo chí hôm nay đã cho thấy không khí, tâm thế của cả nước trong năm 2023, đặt ra nhiều vấn đề thay đổi để phát triển.

Giao ban báo chí trở thành một hoạt động thường niên, là truyền thống đầu năm và cũng là cơ chế quan trọng để Đảng, Nhà nước cùng các cơ quan báo chí trao đổi, đồng hành cho sự nghiệp cách mạng.

Phó Thủ tướng nhận định: "Chúng ta đang bước vào giai đoạn mà nhìn vào thì cơ hội, quyết tâm có đủ; sự ủng hộ của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, cơ chế thì đã có. Tuy nhiên thách thức với các cơ quan báo chí cũng rất lớn".

Trước yêu cầu đổi mới, Phó Thủ tướng mong muốn báo chí phải "nhanh hơn, nhạy hơn, chính xác hơn, chuyên nghiệp hơn và sát với thực tiễn hơn". Các cơ quan báo chí không chỉ đơn thuần phản ánh mà phải xây dựng được đội ngũ chuyên nghiệp am hiểu lý luận, ngoại giao, nghệ thuật, công nghệ, chuyển đổi số… 

Ông cho rằng, trong cơ chế thị trường, các cơ quan báo chí cần phải xây dựng được những ấn phẩm, tác phẩm với nhiều hình thức, phương tiện để báo chí là món ăn tinh thần không thể thiếu cho các nhà quản lý và người dân hàng ngày.

Báo chí cũng cần phải kịp thời trong việc truyền thông về mặt chính sách, bởi phản ứng chậm là thất bại trong truyền thông.

Theo Phó Thủ tướng, báo chí không chỉ đưa tin mà cần đưa những chuyên đề hệ thống và đồng bộ. Dẫn chứng về xây dựng dự luật Đất đai sửa đổi 2023, ông đề nghị các cơ quan báo chí đồng hành, ghi nhận ý kiến đóng góp của nhân dân, phản biện xã hội để xây dựng dự án luật đạt kết quả tốt nhất.

Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương Lại Xuân Môn thì nhấn mạnh, càng trong khó khăn, thách thức, càng cần báo chí đặc biệt là báo chí chủ lực phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng, phát huy tối đa năng lực, kinh nghiệm, xây dựng nội dung trọng tâm, cốt lõi, định hướng, dẫn dắt, tuyên truyền lan tỏa tạo sức mạnh tổng hợp, kịp thời tạo chuyển biến mạnh mẽ, nâng cao nhận thức, hành động của các cấp, các ngành, các tầng lớp nhân dân.

Báo chí cần có nhiều hơn nữa những bài viết, chương trình truyền năng lượng, cảm hứng tích cực; cần nhiều hơn những tác phẩm được viết với một cái tâm trong sáng, với trách nhiệm, bản lĩnh, sự thấu hiểu và chia sẻ. Báo chí cũng phải tạo ra dòng thông tin chủ lưu tích cực, khơi dậy mạnh mẽ tinh thần đoàn kết, đổi mới, sáng tạo, khơi dậy khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.