"Điểm danh" lại những vụ việc phạt học sinh gây xôn xao thời gian gần đây có: Cho học sinh tát nhau, uống nước giẻ lau vì lỗi nói bậy, nói chuyện trong lớp, phạt ăn hết gói thạch dừa vì tội ăn quà vặt, phạt quỳ vì… phụ huynh nhờ rèn học sinh...

Mỗi khi sự việc được bung ra, cùng với việc bị cả xã hội “ném đá”, nhiều giáo viên nhận lấy kết cục tạm đình chỉ đứng lớp và chịu kỉ luật sau đó. Nhưng rồi, những vụ việc như thế vẫn tái diễn.

Người đứng ngoài nhìn vào thì kinh ngạc vì không hiểu tại sao các thầy, cô không nhìn vào những “gương xấu” để điều chỉnh, kiềm chế? Tại sao cái kết buồn với những giáo viên khác không tác động đến họ?

Nhưng những người “trong cuộc” thì lại có thái độ, phản ứng khác, đa phần là chia sẻ. Bởi bất cứ giáo viên nào cũng từng phải đối diện với những tình huống học sinh mắc lỗi. Khi không kiểm soát được cảm xúc, không có phương pháp xử lý sáng suốt, tất sẽ dẫn đến hành vi thiếu chuẩn mực.

Người đứng ngoài nhìn vào kinh ngạc vì không hiểu tại sao các thầy, cô không nhìn vào những “gương xấu” để điều chỉnh, kiềm chế?

Cô Lê Thị Nếp, giáo viên Trường Tiểu học Bắc Sơn, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình khi chia sẻ về hành trình “tự thay đổi bản thân” đã thú nhận từng duy trì kỉ luật bằng những hình thức hà khắc như dùng thước để vụt vào tay những em viết ẩu hay có hành vi thái quá trong lớp học.

“Những ngày mới ra trường, tôi được phân công dạy cấp 2 (THCS - phóng viên). Cách tôi tiếp cận với học trò bướng bỉnh đơn giản là nghiêm khắc với chúng sẽ giữ được kỷ cương lớp học. Nhưng tôi càng cứng rắn, học trò lại càng trở nên… cứng đầu. Chúng đáp trả lại sự nghiêm khắc của tôi bằng những ánh mắt lườm nguýt, những câu chửi thầm hay cả những nắm đấm được giơ từ phía sau lưng”, cô Nếp tâm sự.

Ức chế, chán nản, bế tắc là tâm lý của nhiều giáo viên, không chỉ giáo viên trẻ mà cả những người lâu năm trong nghề.

“Có giai đoạn, tôi cảm thấy nản vô cùng và không còn cảm xúc với nghề nữa. Tôi từng muốn bỏ cuộc bởi mỗi ngày đến lớp không còn là một ngày vui. Khi tôi lỡ đánh học sinh, thậm chí nhiều phụ huynh còn kéo tới nói những lời lẽ xúc phạm. Mặc dù tôi đã cố gắng không quan tâm đến thái độ của họ nhưng tôi vẫn không cảm thấy nhẹ nhàng hơn khi vào lớp”, một cô giáo cho biết.

Cô Ngô Thị Minh Hiền, giáo viên Trường THCS&THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm (Hà Nội) kể về kỉ niệm với một học sinh: Cậu bé không thích học, không thích thi và không chịu làm bài tập. Thái độ ngang bướng, vô lễ của cậu như “đổ dầu vào lửa” khiến cô không kiềm chế được, cầm cuộn giấy đập xuống bàn. Cú đập này không may trúng vào tay cậu bé và ngay lập tức cậu này gào tướng lên “Tại sao cô đánh con, cô không có quyền đánh con nhé, cô không đủ tư cách là giáo viên”.

Cô Hiền kể lời của cậu bé hôm đó khiến cô cảm thấy cả bầu trời như sụp xuống dưới chân. “Tôi phải hít sâu để cố kiềm chế cảm xúc”, cô Hiền tâm sự.

Còn câu chuyện từng xảy ra với cô Nguyễn Tố Tâm, giáo viên Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội) thì như sau: “Một học sinh xin ra ngoài khá lâu. Khi em trở lại lớp, tôi có hỏi thì nói đi vệ sinh. Và em khiến tôi thực sự sốc khi bảo “cô không tin thì đi mà ngửi”.

Đó là lời của một học sinh nữ, thuộc hàng “ngoan” ở lớp chứ không phải học sinh hư, nhưng đã khiến cô giáo chết đứng vì sốc.

Từ bế tắc đến… mặc kệ

Rất nhiều câu chuyện “phạt học sinh” gần đây cho thấy giáo viên phải đơn độc xử lý tình huống khi học sinh chưa ngoan, vi phạm nề nếp. Vì đơn độc nên bế tắc trong hành xử, và cách phổ biến được nhiều thầy, cô sử dụng trong nhà trường hiện nay khi gặp “ca khó” là dùng bạo lực, bao gồm bạo lực bằng hành động (đánh học sinh) hoặc bạo lực ngôn ngữ (quát mắt, mạt sát khi không kiềm chế cảm xúc).

Khi câu chuyện giáo viên cho học sinh tát một em khác 50 cái ở Trường Tiểu học Quang Trung (Hà Nội) gây xôn xao, đã có một số giáo viên tiểu học cho biết “chuyện cho học sinh tát nhau” là khá phổ biến. Việc này do giáo viên lâu năm “truyền kinh nghiệm” cho người mới. Đó là một cách “rèn học sinh” nhưng cô không phải “động chân tay”. Và chính vì cách “truyền kinh nghiệm” tùy tiện này mà nhiều giáo viên bước vào nghề xem các hình thức phạt học sinh tiêu cực là “giải pháp duy nhất”.

Lớp 9B, Trường THCS Tô Hiệu (Thường Tín, Hà Nội), nơi xảy ra sự việc cô giáo phạt học sinh quỳ gối. Ảnh: Thúy Nga

Tương tự, câu chuyện ở Trường THCS Tô Hiệu (Hà Nội) với việc giáo viên “phạt quỳ” do học sinh quậy quá và phụ huynh đề nghị. Hai luồng dư luận trái chiều về câu chuyện này tưởng như không ngừng.

Tạm gác một bên quan điểm “không chấp nhận phạt quỳ” mà lắng nghe những ý kiến chia sẻ, ủng hộ cô giáo, không thể không đặt ra câu hỏi “Vì sao vậy?”…

Chia sẻ với một “tai nạn nghề nghiệp” là cách nghĩ nhân văn, nhưng còn ủng hộ cách làm thì quả là vấn đề thực sự nghiêm túc. Nó chứng tỏ giáo viên không còn cách nào khác nữa hoặc cho rằng cách làm này là hiệu quả. Và dù là hướng nghĩ nào thì điều này cũng là minh chứng của sự bế tắc trong giáo dục học sinh - bế tắc của gia đình và giáo viên.

Đáng nói là nhiều thầy, cô giáo đã biến hành xử bế tắc đó thành sự thông thường, phổ biến và biện minh rằng “truyền thống” là như vậy.

Cô giáo ở Trường Tiểu học Quán Toan (Hải Phòng) là điển hình của trường hợp coi việc “đánh học sinh” như một thói quen, như cách làm đương nhiên để “trị” học trò. Cô giáo đã bị chịu mức kỉ luật nghiêm khắc là buộc thôi việc. Nhưng ở trong nhiều nhà trường, chắc chắn hành xử “đương nhiên” này sẽ vẫn được truyền từ thế hệ giáo viên này sang thế hệ giáo viên khác, chỉ không giống về mức độ.

Cô giáo Nguyễn Thị Hiền Lương, Trường THCS Thăng Long (Hà Nội) cho rằng “Với một số người, cách giáo dục duy nhất và hiệu quả nhất là trừng phạt, bởi “yêu cho roi cho vọt”, “khiến học sinh sợ mà học”.

Cho dù cách “cho roi cho vọt” không hiệu quả như mong đợi, thậm chí trong một số tình huống phản tác dụng nhưng vẫn nhiều người áp dụng, như một thói quen”.

Theo cô Hiền Lương thì áp lực công việc quá nhiều, nhất là trong những ngày cuối năm học với điểm số, thi cử, bài vở, sổ sách chất chồng, khiến giáo viên luôn cảm thấy căng thằng và ức chế. Mặt khác, giáo viên ấy chưa biết tự giải phóng bản thân khỏi những áp lực bên ngoài, thậm chí là áp lực tự thân. Do đó, họ luôn phải gồng mình lên và đôi khi không kiềm chế trong hành xử với học sinh.

Càng ngày tôi càng thấy nghề giáo thực sự là một nghề nguy hiểm. Giáo viên dường như không còn một vũ khí nào để khiến cho học sinh cảm thấy “sợ” như trước. Đánh nhiều, mắng nhiều học sinh cũng sẽ lì đòn. Bởi vậy, nếu không tìm ra được giải pháp, giáo viên sẽ trở nên vô cảm và buông chữ “kệ” cho an toàn.

Không có mẫu số chung cho… phạt

Quy định không bao giờ bao trùm được hết các tình huống thực tế đã và đang diễn ra trong các nhà trường phổ thông. Nhưng so với yêu cầu giáo dục học sinh hiện nay thì các quy định liên quan tới xử phạt/kỉ luật đã lạc hậu, cứng nhắc.

Việc khiển trách, cảnh cáo trước toàn trường, tạm đình chỉ học một tuần/tháng/năm khá cứng nhắc, có chiều hướng tiêu cực và chỉ áp dụng khi học sinh phạm những lỗi gây hậu quả lớn. Còn việc “phạt để uốn nắn” học sinh thường ngày lệ thuộc hoàn toàn vào xử trí của giáo viên chủ nhiệm/giáo viên bộ môn.

Tình huống sư phạm thì nhiều nhưng rất ít trường, nhất là trường công lập có các sinh hoạt chuyên môn nhằm chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ về nghiệp vụ. Cũng thiếu các quy định cụ thể, sự kiểm soát giúp giáo viên điều chỉnh kịp thời hành xử của mình.

Các cô giáo có ý thức “thay đổi bản thân” trong tình huống giáo dục học sinh có cá tính đặc biệt đều cho biết phải tự tìm ra các cách khác nhau. Họ cũng thất bại, nhiều khi cảm giác bất lực, bật khóc nhưng có những người đã tìm được tiếng nói chung với học sinh. Điều đó chỉ xảy ra khi họ áp dụng kỉ luật tích cực, thể hiện sự tôn trọng, nhẫn nại và chân thành.

Cô Hiền Lương kể có những trường hợp cô phải mất vài tháng, cả học kì để tìm cách tiếp cận, để học sinh tin cậy, thay đổi. Cũng chính vì phải nhẫn nại như vậy nên không phải ai cũng làm và biết cách làm khi thu phục học trò, để tránh dùng những hình phạt tiêu cực.

Bài 2: Phạt sao cho...tích cực?

Hà An - Thúy Nga

"Không thể dùng bạo lực học đường nhân danh giáo dục"

Theo TS Lê Nguyên Phương thì "Chúng ta không thể diệt chủng nhân danh ổn định thì chúng ta cũng không dùng bạo lực nhân danh giáo dục".

Cô giáo Bùi Thị Kim Phượng kể về những giây phút cuối cùng với em Ph.

Cái chết thương tâm của một học sinh giỏi

Đã một tuần trôi qua, con ngõ nhỏ ở phố Hồng Lai (thị trấn Nho Quan, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình) đầy không khí tang thương, u ám. Trong căn nhà của gia đình em Đinh Thị Ph, chị Đoàn Thị H (SN 1979) - mẹ em nằm gục ở một góc giường, lúc mê, lúc tỉnh gọi tên con.

Ngồi cạnh chị H, chị Nguyễn Thị Hương (bác dâu của Ph) cho biết: “Gia đình rất đau buồn và sốc vì chuyện này. Sau khi biết tin cháu tự tử, gia đình đã tìm sổ nhật kí cũng như điện thoại của cháu để kiểm tra có việc gì hay không? Nhưng cho đến thời điểm này, gia đình cũng chưa biết chính xác nguyên nhân là tại sao. Còn những thông tin mà dư luận đưa ra cũng chỉ là võ đoán, hoàn toàn không chuẩn xác”.

Theo chị Hương, Ph là con đầu của vợ chồng chị H, đang học lớp 11C, Trường THPT Nho Quan B. Sau cái chết bất ngờ của Ph, ở địa phương đã có nhiều luồng dư luận bàn tán, mỗi người một ý. “Dù sao thì cháu cũng đã yên nghỉ rồi, dù có biết nguyên nhân thế nào thì cháu cũng không sống lại được”, chị Hương nói.

Theo những người chứng kiến sự việc kể lại, khoảng 2h chiều ngày 3/3, một người dân xã Đồng Phong, huyện Nho Quan ra khu vực nghĩa trang Đống Đặng chăn bò. Người này bất ngờ phát hiện một chiếc xe đạp cùng một chiếc túi học sinh vứt bên cạnh một ngôi mộ. Thấy khả nghi, người này đã đi sâu vào bên trong nghĩa trang, khi đến gần một cái ao nước thì thấy nữ sinh vẫn mặc đồng phục vẫy đạp trong trạng thái hết sức hoảng loạn. Người này lập tức chạy đến kéo nữ sinh kia lên, gọi điện thông báo cho Công an xã Đồng Phong.

Qua kiểm tra ban đầu, Công an xã Đồng Phong phát hiện gần đó là vỏ một chai thuốc diệt cỏ. Nhận thấy những dấu hiệu bất thường, Công an xã Đồng Phong lập tức đưa nữ sinh vào Bệnh viện Đa khoa Nho Quan cấp cứu. Kiểm tra trong túi xách, phát hiện trong đó có thẻ học sinh mang tên Đinh Thị Ph, Công an xã Đồng Phong đã gọi điện thông báo cho nhà trường.

Ngay lập tức, thầy Hoàng Thanh Hà, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Nho Quan B cùng cô giáo chủ nhiệm và thầy phụ trách Đoàn trường đã vào bệnh viện, nơi em Ph đang cấp cứu, đồng thời thông báo cho cha mẹ em Ph biết sự việc. Tại bệnh viện, sau khi tiến hành rửa ruột, do em Ph có những dấu hiệu nguy hiểm đến tính mạng, các bác sĩ đã chuyển em Ph lên Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) tiếp tục cứu chữa. Tuy nhiên, do loại thuốc em Ph uống là cực độc và số lượng nhiều nên đến 15h40 ngày 5/3, em Ph đã trút hơi thở cuối cùng.

Vì sao em ra đi?

Người thân, bạn bè đến chia sẻ nỗi đau với gia đình em Ph. Ảnh: K.O

Ngay khi thông tin em Ph tự tử bằng thuốc diệt cỏ lan đi, đã xuất hiện nhiều lời đồn thổi về nguyên nhân khiến em tìm đến cái kết đau lòng này.

Bà Lan, một người bán nước ở khu phố Tân Tiến cho biết: “Nhắc đến cái chết của cháu Ph ở đây ai cũng thương. Tôi thấy nhiều người bảo, cháu Ph tìm đến cái chết là do có mâu thuẫn với bạn. Sau đó bị bạn này thuê đầu gấu đến dọa nạt. Vì quá sợ hãi nên cháu đã quyên sinh. Nói thật với các anh, tôi cũng nghe mấy người nói như thế nhưng cũng chưa biết thực hư thế nào”. Ông Bùi Văn Lại, Trưởng khu phố Hồng Lai cho biết, ông cũng nghe một số thông tin bàn tán về cái chết của cháu Ph nhưng mọi việc nên để công an điều tra. “Trước mắt, tôi cũng mong rằng dư luận địa phương cần có cái nhìn cảm thông, tránh những đồn đoán không đáng có, gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự tại địa phương”, ông Lại nói.

Thầy Hoàng Thanh Hà, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Nho Quan B cho biết: “Toàn bộ các thầy, cô giáo cũng như các học sinh trong trường đều cảm thấy bị sốc trước cái chết đầy thương tâm của em Ph. Trước mắt, chúng tôi cũng chưa thể khẳng định được tại sao em Ph lại tìm đến cái chết. Chắc phải một thời gian nữa mới có được thông tin chính thức từ công an”.

Tuy nhiên, một thông tin mà cô giáo Bùi Thị Kim Phượng - giáo viên chủ nhiệm lớp 11C chia sẻ thì trước khi quyên sinh, em Ph từng nói buồn chuyện gia đình. “Đến giờ này tôi vẫn không tin em Ph mất là sự thật. Bởi ở lớp, Ph là một lớp trưởng gương mẫu, là một học sinh giỏi, nhiệt huyết sôi nổi hết mình về phong trào của lớp. Thật xót xa quá”, cô giáo Phượng đau buồn nói về người học trò cũ.

Theo cô giáo Phượng, sau khi biết tin gia đình đưa Ph từ Bệnh viện Bạch Mai về, cô đã cùng một số bạn trong lớp đến thăm. Vừa nhìn thấy cô, Ph chào và nói với giọng đầy tỉnh táo: “Em xin lỗi cô! Chắc là em không qua khỏi được rồi. Khi cô Phượng hỏi “sao em lại làm như thế? Em có biết mọi người buồn và thương em lắm không?” thì Ph bảo “Em chán cuộc sống này cô ạ”. Cô Phượng cho biết, trong cuộc trò chuyện, Ph có nhắc đến gia đình và nói rằng mình rất buồn, nhưng không nói cụ thể là buồn vì chuyện gì.

Nghe Ph nói, cô Phượng lại bảo: “Mỗi người tự quyết định số phận của mình. Sau này lớn lên em sẽ hiểu mọi thứ”, thì Ph lại nói: “Em xin lỗi cô! Xin lỗi mọi người. Em thương mẹ em lắm” rồi Ph quay đi”.

Cũng theo lời cô giáo Phượng thì Ph là một học sinh giỏi nhiều năm liền nhưng về tâm tư tình cảm thì Ph rất kín đáo, không mấy khi tâm sự với ai. Kể cả những người bạn thân nhất cũng không biết là Ph buồn chuyện gì.

Hơn 350 đại biểu là lãnh đạo, các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia, nhà giáo dục đến từ hơn 100 quốc gia trên thế giới đã tới tham dự.  

Tại diễn đàn, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ đặt vấn đề làm thế nào để phát triển kinh tế xã hội có thể thỏa mãn nhu cầu hiện tại mà không làm tổn hại đến các thế hệ tương lai, khi trong 50 năm qua, dân số thế giới đã tăng hơn gấp đôi?

“Giáo dục chính là giải pháp, là con đường dẫn đến sự thay đổi. Giáo dục để đảm bảo người dân biết đâu là lựa chọn đúng đắn, đồng thời có thông tin và kỹ năng để làm theo lựa chọn đó”, ông Nhạ khẳng định.

Ông Nhạ chia sẻ kể từ năm 2013, Việt Nam bắt đầu tiến hành cải cách giáo dục một cách căn bản và toàn diện. Một trong những cột mốc quan trọng là Chương trình Giáo dục phổ thông quốc gia được phê duyệt vào tháng 12/2018 dựa trên phát triển phẩm chất và năng lực của người học, giúp học sinh có kỹ năng cần thiết cho thế kỷ XXI.

"Mục tiêu của chúng tôi không chỉ là tích hợp phát triển bền vững vào giáo dục mà còn xem giáo dục như một phương tiện thực hiện toàn diện cho tất cả mục tiêu phát triển bền vững", ông Nhạ nói.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ phát biểu tại diễn đàn

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều câu hỏi trong triển khai Chương trình này. Đó là làm thế nào giáo dục tiếp cận và phục vụ tất cả, cập nhật chương trình giảng dạy và các tiêu chuẩn đáp ứng nhu cầu phát triển trong tương lai, hay để biến việc học tập thành một hành trình suốt đời...

“Những việc chúng ta đang làm sẽ là một câu trả lời cho các vấn đề trên. Dựa trên hàng ngàn giờ kinh nghiệm trực tiếp triển khai, giải quyết các vấn đề thực tiễn trong giáo dục, chúng ta sẽ cùng nhau xác định các hành động cần thiết để biến các mục tiêu của phát triển bền vững thành hiện thực”, ông Nhạ nhấn mạnh.

Ông Lê Anh Vinh – Phó Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam – đánh giá diễn đàn sẽ đề cập đến các vấn đề không chỉ nằm ở quy mô quốc gia mà còn giải quyết cả vấn đề thực tế của Việt Nam.

Đó là cách thức để chuyển từ hệ thống giáo dục nặng về chuyển tải kiến thức, rèn luyện kỹ năng của học sinh sang giáo dục phát triển phẩm chất năng lực của học sinh; chuẩn bị cho học sinh sự sẵn sàng tốt nhất trong bối cảnh phát triển của cuộc CMCN lần thứ 4.

“Khi bàn về giáo dục vì sự phát triển bền vững không đơn giản là đưa các nội dung này vào lớp học. Điều quan trọng là sử dụng giáo dục như chìa khóa, công cụ để giải quyết được một cách toàn diện nhất tất cả các mục tiêu của sự phát triển bền vững”, ông Vinh nói.

Thúy Nga

7 thành viên tham gia tổ tư vấn của Ủy ban quốc gia đổi mới giáo dục

- Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 782/QĐ-TTg về việc thành lập Tổ tư vấn của Ủy ban quốc gia đổi mới GD-ĐT giai đoạn 2016-2021.

Đường từ xã Pa Tầng ra trung tâm huyện gần 100 km, đường lại toàn ổ gà, ổ voi nên mỗi lần lễ, Tết về quê, các cô đều xin đi ké xe mấy thầy ra trung tâm.

Từ những con đường ghập ghềnh, thầy Cường đã yêu cô giáo Nguyễn Thị Thu Hương – sinh năm 1984 – từ khi nào không biết. Hương là giáo viên hợp đồng môn Vật lý, đồng lương thấp nhưng hai người đã quyết định cưới nhau vào đầu 2009 và có cháu Nguyễn Văn Thống Nhất vào cuối năm đó.

Sau khi kết hôn, hai vợ chồng Cường và Hương quyết định nhập hộ khẩu tại thôn Xa Tuông (xã Pa Tầng, Hướng Hóa, Quảng Trị). Hằng năm cứ Tết đến, gia đình nhỏ này đều được Nhà nước trợ cấp nước mắm, gạo, muối để ăn Tết như các bà con thôn bản ở đây.

Khi mới lấy nhau kinh tế gia đình rất khó khăn, tất cả sống dựa vào đồng lương của Cường là chính, nhưng hai vợ chồng đã không buông xuôi với cuộc sống nghèo, quyết tâm bám trụ trường. Tận dụng mảnh vườn tập thể, hai vợ chồng đã trồng một vườn rau thập cẩm tự cung tự cấp và nuôi thêm gà, vịt, ngan, ngỗng, thỏ để ăn và cung cấp khi ai có nhu cầu.

Ngoài ra, Cường còn mở một quầy tạp hóa nhỏ bán một số đồ lặt vặt và thu mua sản phẩm nông nghiệp theo mùa như sắn, cà phê, mật… và nhập hàng ra thị trấn khi số lượng nhiều.

Chính nhờ sự chịu khó, vượt khổ nay kinh tế của đôi bạn trẻ đã khấm khá. Nhưng do điều kiện sống tại địa phương khó khăn nên hai vợ chồng quyết định gửi con về cho ông bà nội nuôi từ năm 2013. Thầy Cường tâm sự “nhiều đêm nằm nhớ con không chợp mắt được”. Hiện giờ mong muốn lớn lao nhất của hai vợ chồng là Hương được vào biên chế để ổn định hơn cuộc sống.

Được biết thêm, từ năm 2004 đến nay, trong Trường Tiểu học và THCS Pa Tầng có tới 6 cặp giáo viên cùng trường kết hôn với nhau và sống rất hạnh phúc.

Cũng chính nhờ vậy mà đội ngũ của nhà trường khá ổn định. Mặc dù tuổi còn rất trẻ nhưng hiện nay thầy Cường là Phó Bí thư chi bộ, Bí thư chi đoàn giáo viên của trường. Đúng như người ta nói là “có an cư mới lạc nghiệp”. Khi con người ta đã có niềm vui sống thì họ tự thấy bình an và ở đâu cũng là hạnh phúc với họ.

(Theo Hồng Hải/ Giáo Dục Thời Đại)

Đặc biệt, một số người dân sau khi thả cá "tiễn ông Táo về trời" sớm đã chủ động đưa túi nilon cho các bạn gom lại một chỗ và không thả bát hương, tờ tiền hay bàn thờ xuống sông.

Các bạn sinh viên tình nguyện giơ cao khẩu hiệu “Thả cá đừng thả túi nilon”, vận động người dân không xả rác bừa bãi, chung tay bảo vệ môi trường.

Trước đó hơn một tuần, các bạn đã tiến hành đạp xe qua những tuyến đường đông người qua lại như: đường Thanh Niên, cầu Long Biên, hồ Thiền Quang, Trần Nhật Duật, Đinh Tiên Hoàng, Lê Thái Tổ, Nguyễn Hữu Huân, đê Yên Phụ,… tuyên truyền thông điệp, chụp ảnh với người dân.

Các bạn trẻ đã lên kế hoạch cho chiến dịch“Đường Táo quân”từ tháng 10 năm ngoái và bắt đầu triển khai từ đầu tháng 12/2014.

Các bạn tập trung đông nhất ở khu vực giữa cầu, thỉnh thoảng lại hô vang khẩu hiệu “Thả cá đừng thả túi nilon” để gây chú ý với người qua đường.

Nhóm chính thức hoạt động cách đây hơn một tuần, làm gần 100 tấm biển vận động với hơn 50 tình nguyện viên tham gia.

Bạn Hoàng Hồng Vi – phụ trách điều hành nhóm cho biết: “Sau một ngày làm việc nhóm thu lại được kết quả khá tốt. Đa số những người dân khi được vận động đều cam kết sẽ không vứt rác bừa bãi.

Đi dọc cầu Long Biên để người qua đường nhìn rõ khẩu hiệu.

Giữa trưa, nhóm tập hợp lại giao ca và ăn trưa để chiều tiếp tục hoạt động.

Đây là năm thứ 2 chiến dịch này được tổ chức và chúng mình sẽ còn hoạt động cho đến khi nào người dân không xả rác xuống sông hồ ngày này nữa”.

Mỗi ngày có 2 ca hoạt động, ca sáng bắt đầu làm việc từ 7h30’ – 11h00’, ca chiều bắt đầu từ 13h00’ – 18h00’.

Cứ sau mỗi ca các bạn tình nguyện viên nhóm cá chép lại tập hợp lại kiểm kê số rác “xin” được, mang rác để đúng nơi quy định và phân công công việc cho ca hoạt động tiếp.

Tập kết rác lại một chỗ trước khi mang đi để vào đúng nơi quy định.

• Nguyễn Tuyết

Chúng tôi tìm đến nhà nghệ sĩ Xuân Hương tại quận Phú Nhuận (TP.HCM) vào một buổi chiều mưa. Giữa chốn đô thành náo nhiệt, không khỏi ngạc nhiên khi căn nhà nữ nghệ sĩ lại giữ được sự tĩnh lặng, cổ kính với lối kiến trúc độc đáo từ ngoài vào trong. 

Cuộc trò chuyện của chúng tôi bắt đầu bằng miếng kẹo chuối dẻo thơm do bà tự tay làm...

"Gác" lại giấc mơ sân khấu, làm bạn với góc bếp

Chia sẻ với phóng viên Dân trí, nghệ sĩ Xuân Hương cho biết nhiều năm qua bà ít tham gia các hoạt động nghệ thuật. Thỉnh thoảng bà nhận lời diễn ở sân khấu kịch Hoàng Thái Thanh. Tuy nhiên, thời gian gần đây bà chưa nhận được vai mới. 

Nghệ sĩ nói bà không "giã từ" giấc mơ nghệ thuật, nhưng hiện tại vẫn chưa biết phải làm gì để tiếp tục gắn bó. Tạm gác đam mê sân khấu, nhiều năm qua nghệ sĩ Xuân Hương tìm niềm vui từ việc nấu ăn, bếp núc. Từ đó, bà được người ta gọi là đầu bếp lúc nào không biết. 

Xuân Hương kể: "Tôi may mắn có cái lưỡi và chiếc mũi rất thính nên tôi nghĩ nghề đầu bếp đến với mình là nhờ cái "duyên". Ban đầu, tôi chỉ làm vài món để mời đồng nghiệp, bạn bè. Ăn xong ai cũng ai cũng khen ngon và thúc tôi nấu nhiều hơn để bán.

Nghề này cực, đòi hỏi người thợ nấu phải có sự tỉ mỉ và cách nhìn tổng thể như một đạo diễn, đồng thời phải chú ý đến từng chi tiết thì món ăn mới hoàn hảo. Ở vai trò thợ nấu, tôi luôn cẩn thận từ khâu chọn các nguồn thực phẩm sạch tươi đến cách nêm nếm, bài trí. Ý thức nấu ăn ngon và sạch cũng đã có trong tôi từ lâu".

Theo Xuân Hương, nghe lời bạn bè "xúi" nên cách đây 6-7 năm, bà từng mở bán đồ ăn online. Nữ nghệ sĩ gọi quán của mình là "Bếp bà Phủ" - cái tên gắn với vai diễn của bà, đồng thời cũng nêu lên tiêu chuẩn ngon, sạch và thượng hạng trong các món ăn.

"Tôi nấu ăn tùy hứng, không theo khuôn khổ, hôm nay tôi nấu món này thì hôm sau nấu món khác. Dù thế, khách hàng của tôi cũng quen với điều này, tôi nấu gì họ cũng chịu. Thời điểm đó, tôi bán với số lượng lớn, có hôm phải nấu 200 phần bò kho. 

Tuy nhiên, muốn nấu nhiều thì phải mướn người giúp việc, nhưng họ lại làm việc không vừa ý, ảnh hưởng chất lượng món ăn và uy tín của bếp. Cho nên, tôi thấy mình chỉ nên bán quy mô nhỏ nhưng kiểm soát được chất lượng. Dù sao mục đích của tôi không phải là làm giàu, mà chỉ muốn mang đến món ăn chất lượng cho mọi người", Xuân Hương nói. 

Nghệ sĩ cho biết, hiện tại bà nấu ít hơn trước, chỉ làm vài món như bánh hạnh nhân, chè trôi nước... và luôn có lượng khách cố định, chỉ làm bánh khi có đơn đặt hàng. Bà làm với tâm thế tự do, thoải mái và không bị áp lực bởi đồng tiền. Có hôm bà thức trắng đêm để nấu nướng giao cho khách nhưng cũng có lúc bà nghỉ bán để đi du lịch, thư giãn. 

Xuân Hương tâm sự, bà không có nhu cầu xài tiền nên luôn cảm thấy đủ sống với mức thu nhập hiện tại. Thậm chí, bà vẫn vui nếu không có tiền. Với bà, cuộc sống tự do, được chăm chút cho bản thân như hiện tại mới đáng quý. 

Nghệ sĩ thừa nhận bản thân cũng có nhiều tiếc nuối khi bỏ ngỏ đam mê nghệ thuật. Bà không dám nhận mình có đóng góp lớn lao cho nghệ thuật, mà chỉ thấy trân quý cái nghề mình từng gắn bó. Vì thế, Xuân Hương cũng rất e dè khi được gọi là "nghệ sĩ".  

"Tuy nhiên, điều tôi tự hào nhất là đến bây giờ là tôi chưa làm gì tổn hại đến hai tiếng "nghệ sĩ". Tôi chỉ tiếc vì không còn nơi để mình tiếp tục làm nghề, vì thời thế đã tạo nên một bức tranh nghệ thuật khá ảm đạm. Môi trường làm nghề không còn trong trẻo, vui vẻ khiến tôi có đủ cảm hứng", Xuân Hương bày tỏ. 

Con trai theo cha, cắt đứt liên lạc 

Kết thúc cuộc hôn nhân sóng gió, Xuân Hương nhớ lại một thời từng gồng gánh nuôi con. Thời điểm đó, bà trở thành "kẻ thất nghiệp" bất đắc dĩ và gặp muôn vàn khó khăn.

"Nhưng vì lòng tự trọng với nghề, tôi không xin xỏ bất cứ vai diễn nào. Thậm chí, ngay cả việc nấu nướng để mưu sinh, tôi cũng sợ bị người ta nhìn bằng ánh mắt thương hại, gây tổn hại đến hai tiếng "nghệ sĩ". Chỉ đến sau này, tâm thế đã bình ổn, tôi mới quyết định rẽ hướng theo con đường bếp núc", bà chia sẻ.

Tuy nhiên, thời gian sau, người con trai duy nhất lại lựa chọn rời bỏ bà. Theo Xuân Hương, sau khi ly hôn bà vẫn tạo điều kiện để con trai đi về, sống ở nhà mẹ và cha. Bẵng một thời gian, con trai ở hẳn bên nhà chồng cũ, cắt đứt mọi liên lạc với bà.

Đã gần 13 năm nay, Xuân Hương và con trai không sống cùng nhau. Trong ngần ý năm, con trai hiếm khi chủ động liên lạc với bà, nếu có cũng có chuyện cần nhờ vả hoặc thỉnh thoảng mới gọi một lần. Hiện, con chung của Xuân Hương và Thanh Bạch năm nay 34 tuổi và đã lập gia đình. 

Nữ nghệ sĩ tâm sự: "Khi tôi nuôi con, tôi nuôi bằng cả trái tim của người mẹ. Đến khi con lớn, tôi cho con quyền tự lựa chọn cuộc sống của mình, miễn sao lựa chọn đó đừng làm ảnh hưởng đến tôi và đến đạo đức làm người. Tôi cũng chưa bao giờ có suy nghĩ con cái phải mang nặng trách nhiệm về tuổi già của cha mẹ". 

Nhắc lại những mất mát ở giai đoạn đó, Xuân Hương vẫn giữ thái độ điềm tĩnh và thẳng thắn đối diện. Bà kể: "Sau ly hôn, tôi vẫn nghĩ tình nghĩa và đối đãi tốt với họ, ngay cả trong cách dạy con vẫn luôn nhắc nhở con phải thương cha và gia đình nội".

Nghệ sĩ cho rằng mình là người giỏi chịu đựng, quen sống khổ từ nhỏ, nên tự rèn cho mình "bộ giáp cứng" để chống chọi với nghịch cảnh.

Tuổi xế chiều một mình nhưng không cô độc

Ở tuổi này, một ngày của Xuân Hương trôi qua đơn giản và yên bình. Bà bắt đầu buổi sáng bằng việc ngồi uống trà ngắm cảnh, có hôm thì quét sân dọn vườn, nếu không thì lao vào bếp làm bánh.

Ngày trước, bà còn dành thời gian viết báo, viết lách nhưng giờ đã hạn chế. Đôi khi niềm vui của bà chỉ là viết cảm nghĩ  lên Facebook hoặc trả lời tin nhắn của ai đó. Những lần tương tác trên mạng xã hội cho bà những mối quan hệ mới. Thỉnh thoảng, bà còn trở thành "quân sư quạt mo" cho những người có hoàn cảnh éo le.